Hedefsiz Yaşam

Bir hedef, sınırları çizilmiş, şekli belli bir şeydir. Yön ise, sezgiseldir.

Hedef, yani varılacak nokta, senin dışında olan bir şeydir. Tıpkı bir nesne gibi. Yön ise, bir iç duygudur. Bir nesne değil, sadece senin nesnelliğindir. Yönü hissedebilir ama onu bilemez- sin. Hedefi bilir ama onu hissedemezsin. Hedef, gelecektir. Karar verdikten sonra hayatını ona göre maniple etmeye, ona doğru yönlendirmeye başlarsın. Geleceğe nasıl karar vere- bilirsin? Sen kim oluyorsun da, bilinmeyene karar veriyorsun? Geleceği ayarlamak mümkün mü? Gelecek henüz bilinmeyen bir şeydir. Gelecek, sonsuz olasılık demektir. Bir hedef belirlenince, geleceğin artık gelecek olmaktan çıkar. Çünkü artık sonsuz olasılığa sahip değildir. Artık sen birçok alternatif arasından birini seçmişsindir. Çünkü o, bütün alternatifler açıkken gelecekti. Şimdi, bütün seçenekler bırakıldığı ve sadece tek bir seçenek seçildiği için artık bir gelecek değil, geçmişin olur.

Sen bir hedef belirlediğin zaman, aslında geçmiş karar veriyor. Geçmişin deneyimleri, geç- mişin bilgileri karar veriyor. Geleceği öldürüyorsun. Sonra bir hedef belirlenince, geleceğin artık gelecek olmaktan çıkar. Çünkü artık sonsuz olasılığa sahip değildir. Artık sen birçok alternatif arasından birini seçmişsindir. Bu, geleceği kaybetmenin yollarından biridir. Bir hedef üzerinde karar kılarak insan geleceği kaybeder. O zaman ölür. Bir makine gibi işle- meye başlar.

Yön, canlı bir şeydir, anlık bir şey. Gelecekten hiçbir şey bilmez. Geçmişi bilmez. Ancak burada ve şimdi, bir kalp gibi çarpar, bir nabız gibi atar; ve bu çarpma anında bir sonraki an yaratılır. Senin verdiğin bir karar üzerine değil. Sadece bu anı yaşadığın, bir bütün olarak yaşadığın bu anı bir bütün olarak sevdiğin için, bu bütünlük içinden bir sonraki an doğar. Onun bir yönü olacaktır. O yön, senin tarafından verilmemiştir. Senin tarafından empoze edilmemiştir. Kendiliğinden olur. Sen yöne karar veremezsin. Sadece sana sunulmuş olan bu anı yaşarsın. Onu yaşarken, yön belirir. Eğer dans edersen, bir sonraki an daha derin bir dans olacaktır. Sen karar verdiğin için değil, sadece o an dans ettiğin için. Sen bir yön yarattın. Onu maniple etmedin. Bir sonraki an, daha dolu bir dans olacaktır. Ve bu böyle sürecektir.

Hedef, zihin tarafından tayin edilir. Yön ise, yaşayarak hak edilir. Hedef, mantıklıdır. Biri doktor olmak ister, mühendis olmak ister, bilim adamı ya da politikacı olmak ister. Biri zengin olmak ister. Ünlü olmak ister. Bunlar hedeflerdir. Yön? O anı derin bir güven içinde yaşadığın zaman, hayatın karar verdiği şey olur. Bu anı bütün olarak yaşarsan, bu bütün- lükten bir yenilik doğar. Bu bütünlükte geçmiş kaybolur ve gelecek şekillenmeye başlar. Bu şekil, senin tarafından verilmez. Bu şekil, senin tarafından kazanılmıştır.

Bir Zen ustası olan Rinzai ölmek üzereydi, ölüm döşeğindeydi. Biri sordu: “Usta, sen gittik- ten sonra insanlar en önemli öğretinin ne olduğunu soracak. Birçok şey söyledin. Birçok konudan söz ettin. Bunları bizim özetlememiz zor olur. Lütfen ayrılmadan önce, bütün öğretini tek bir cümlede özetle. Ve biz onu bağrımıza basalım. Ve seni tanımamış olan insanlar istediği zaman, onlara senin öğretinin bu özünü aktarabilelim.”

Ölmekte olan Rinzai gözlerini açtı ve müthiş bir Zen haykırışı yaptı. Bir aslan kükremesi. Herkes şoke olmuştu. Ölmekte olan bu adamın, bu kadar enerjiye sahip olduğuna inana- mamışlardı. Bunu beklemiyorlardı. Bu adam tahmin edilemezdi. Her zaman öyle olmuştu. Ancak, bu tahmin edilemez adamın, ölmek üzereyken böyle bir aslan kükremesi yapabile- ceğini hiç beklemiyorlardı. Bu şok hali içinde, doğal olarak zihinleri durdu. Hepsi şaşkındı. Rinzai, “ İşte bu!” dedi, gözlerini kapadı ve öldü.

İşte bu!

Bu an! Bu sessiz an! Düşünce tarafından bozulmamış, bu an! Bu şaşkınlığın çevrelediği sessizlik! Ölüm arifesindeki aslan kükremesi! İşte bu!

Evet. Yön, anı yaşamaktan ortaya çıkar. Bu senin yönettiğin ve planladığın bir şey değildir. Kendiliğinden olur. Ve sen onu asla tahmin edemezsin. Ancak hissedersin. O yüzden düz yazı değil, şiir gibi diyorum. Mantık gibi değil, sevgi gibi. Bilim gibi değil, sanat gibi. Güzelliği de burada. Ürkek. Bir yaprak üzerindeki çiğ damlası kadar ürkek. Nereye olduğunu bilme- den, nedenini bilmeden kaymak. Sabah güneşinde, bir yaprağın üzerinde kaymak.

Yön incedir, narindir, kırılgandır.

Hedef, egoya aittir. Yön, hayata, varlığa aittir.

Yön dünyasında hareket etmek için insanın tam bir güvene ihtiyacı vardır. Çünkü insan, güvensizlik, karanlık içinde hareket etmektedir. Ancak karanlığın bir heyecanı vardır. Hari- tasız, rehbersiz, bilinmeyenin içinde yol alırsın. Her adım bir keşiftir. Ve bu sadece dış dünyanın keşfi değildir. Aynı anda içinde bir şeyler keşfedersin. Bir kaşif, sadece nesneleri keşfetmez. Bilinmeyen dünyaları keşfederken, aynı zamanda kendini de keşfeder. Her keşif, aynı zamanda bir iç keşiftir. Ne kadar çok bilirsen, bilen hakkında da o kadar çok şey bilirsin. Ne kadar çok seversen, seven hakkında o kadar şey bilirsin.

Ben sana bir hedef vermeyeceğim. Sana ancak bir yön verebilirim. Uyanık, hayatla ve bilin- meyenle çarpan, her zaman şaşırtıcı ve tahmin edilemez. Ben sana bir harita vermeye- ceğim. Sana ancak keşfetme heyecanını verebilirim.

Evet. Bir haritaya gerek yoktur. Keşfetmeye yönelik büyük bir arzu, büyük bir tutku gerekir. O zaman seni bırakırım. Sen kendi başına ilerlersin. Enginliğe, sonsuzluğa hareket eder ve ona güvenmeyi öğrenirsin. Kendini hayatın ellerine bırak. Güvenen insan, ölümün kapısında bile heyecan yaşayan insan, aslan gibi kükreyebilir. Ölürken bile! Çünkü o hiçbir şeyin ölme- diğini bilir. O ölüm anında, “ İşte bu!” diyebilir.

Çünkü her an, işte budur! Bu, hayat olabilir, ölüm olabilir, başarı olabilir, başarısızlık olabilir. Mutluluk ya da mutsuzluk olabilir.

Her an! İşte bu!

SEZGİ

Ganj Kitap