Ego : Kullanışlı Bir Kurmaca

Çocuk bir ego ile doğmaz. Ego toplum, din, kültür tarafından öğretiliyor.

Küçük bebekleri gözlemlemiş olmalısın: Onlar “karnım aç” demezler. Şayet bebeğin adı Bob ise o, “Bob’un karnı aç, Bob tuvalete gitmek istiyor,” der. Onun ‘ben’ duygusu yoktur. O kendisini de üçüncü şahıs olarak niteler. Bob insanların ona seslendikleri bir şeydir, bu yüzden o da kendisine Bob der. Ancak bir gün gelir ... o büyüdükçe ona, bunun doğru olmadığını öğretmeye başlarsın. “Bob başkalarının sana taktığı bir isimdir; kendine ‘Bob’ demekten vazgeçmelisin. Sen ayrı bir kişiliksin, sen kendine ‘ben’ demeyi öğrenmek zorundasın.”

Bob’un ‘ben’ haline geldiği gün o, varlığının hakikatini yitirir. Ve yanılsamaların dipsiz karanlık kuyusuna düşer. Bir kez o, kendisine ‘ben’ dediğinde bütünüyle farklı bir enerji işlemeye başlar. Artık ‘ben’ gelişmek ister, o büyümek ister; o şunu ister, o bunu ister. O hiyerarşi dünyasında yükselmek ve yükselmek ister. O daha büyük bir tahakküm alanı ister.

Şayet birisinin senden daha büyük bir ‘ben’i varsa, bu sende aşağılık kompleksi yaratır. Sen herkesten üstün, herkesten kutsal, herkesten büyük olmak için her türlü çabaya girişirsin. Artık tüm yaşamın — aslında hiç var olmayan — bir tek aptalca şeye adanmıştır. Sen bir hayalin peşindesin. Devam edip duracaksın, ‘ben’ini daha büyük ve daha büyük yapacaksın. Ve bu neredeyse tüm problemlerini yaratır.

İnsanın egosu onun tüm problemlerinin, tüm savaşlarının, tüm çatışmalarının, tüm kıskançlıklarının, korkusunun, depresyonunun kaynağıdır. Kişinin kendisini bir başarısızlık olarak hissetmesi, sürekli olarak başkaları ile kıyaslaması herkesi incitir. Ve çok derin bir şekilde incitir çünkü sen her şeye sahip olamazsın.

Birisi senden daha güzeldir, bu incitir; birisi senden daha çok paraya sahiptir, bu incitir; birisi senden daha bilgilidir, bu incitir. Seni incitecek milyonlarca şey vardır. Ama sen, seni incitenin bu şeyler olmadığını bilmiyorsun çünkü onlar beni incitmiyor. Onlar seni egon yüzünden incitiyor.

Ego, kendisinin insan yapımı olduğunu, toplum tarafından seni gölgelerin peşinden koşturmak, onları takip ettirmek için yaratılmış yapay bir araç olduğunu gayet iyi bilerek sürekli korkudan titrer.

Egonun bu, yükseğe ve daha yükseğe erişme oyunu politikadır.

Ego ve onun oyunları ... evlilik onun oyunudur, para onun oyunudur, güç onun oyunudur. Tüm oyunlar egonun oyunudur. Toplum şu ana kadar oyunlar oynar halde kalmıştır; bu dünyanın her tarafında sürekli devam eden bir olimpiyattır. Herkes yukarıya doğru mücadele ediyor ve diğer herkes onu bacaklarından aşağı çekiyor çünkü Everest’in zirvesinde hepinizin duracağı kadar yer yok.

Bu ölümüne bir rekabet. Ve bu senin için o kadar önemli hale gelir ki egonun senin içine toplum tarafından, öğretmenler tarafından yerleştirildiğini tamamen unutursun. Anaokulundan üniversiteye kadar onlar ne yapar: Egonu güçlendirirler. Daha çok ve daha çok unvanlar ismine eklenmeye devam eder ve sen daha büyük ve daha büyük ve daha büyük hissetmeye başlarsın.

Ego senin hakikat olarak kabul ettiğin en büyük yalandır. Ancak menfaat grupları son derece onun yanındadır çünkü şayet herkes egosuzluğun farkına varırsa dünyanın her yerinde sürmekte olan bu olimpiyatlar basitçe duracaktır. Hiç kimse Everest’e tırmanmak istemeyecektir; onlar nerede olurlarsa olsunlar tadını çıkaracaklardır. Onlar zevk alacaklardır.

Ego seni beklemede tutar: Yarın başarılı olduğunda keyif alacaksın. Bugün tabii ki acı çekmek zorundasın, fedakârlık yapmak zorundasın. Eğer başarılı olmak istiyorsan bugünü feda etmek zorundasın. Başarıyı hak etmelisin ve bunun için sen her türlü jimnastiği yapıyorsun. Ve bunun için sadece birazcık acı çekmen yeterli ve sonra kutlama olacak. Fakat bu yarın asla gelmez. O asla gelmemiştir.

Yarın sadece asla gelmeyen demektir. O, yaşamayı ertelemektir. O seni acı çeker halde tutmak için güzel bir stratejidir.

Ego şimdiki zamanda keyif alamaz. O şimdiki zamanda var olamaz; o yalnızca — var olmayan — gelecek zamanda, geçmişte var olabilir. Geçmiş artık yoktur, gelecek henüz gerçekleşmemiştir; her ikisi de yoktur. Ego sadece var olmayan ile var olabilir. Çünkü onun kendi varlığı mevcut değildir.

Şimdiki zamanda, anın saflığında, içinde hiç ego bulamayacaksın; sadece sessiz bir mutluluk, sessiz ve saf hiçlik.

Ayrı bir merkez fikri egonun kökenidir. Bir çocuk doğduğunda kendisine ait bir merkezi olmadan gelir. Annesinin rahminde dokuz ay boyunca o, annesinin merkezini kendi merkezi olarak yaşar; o, ayrı değildir. Sonra o doğar. Ondan sonra kişinin ayrı bir merkez olarak kendisini düşünmesi faydalı bir şeydir; aksi takdirde hayat çok zorlaşacak, neredeyse imkânsız olacaktır.

Hayatta kalmak ve yaşam mücadelesinde ayakta kalmak için herkesin kim olduğuna ilişkin belli bir fikre sahip olmaya ihtiyacı vardır. Ve hiç kimsenin hiçbir fikri yoktur. Aslında hiç kimse hiçbir zaman herhangi bir fikre sahip olamaz çünkü özünün en derininde sen bir gizemsin. Onun hakkında bir fikrin olamaz. Özünün en derininde sen bir birey değilsin; sen evrenselsin.

Bu nedenle eğer Buda’ya, “Sen kimsin?” diye sorarsan sessiz kalır. Onu yanıtlamaz. Bunu yapamaz çünkü artık o, ayrı değildir. O, bütündür. Ancak günlük hayatta Buda bile ‘ben’ sözcüğünü kullanmak zorundadır. Susarsa, “Susadım, Ananda bana biraz su getir, ben susadım,” demek zorundadır. Bu yüzden o, eskiden anlamlı olan ‘ben’ sözcüğünü kullanmaya devam eder. O çok anlamlıdır; bir kurmaca bile olsa o, hâlâ anlamlıdır. Fakat pek çok kurmaca anlamlıdır.

Örneğin senin bir ismin var; bu bir kurmacadır. Sen bir ismin olmadan geldin, beraberinde bir isim getirmedin; isim sana verildi. Ondan sonra devamlı tekrar ile onunla özdeşleşmeye başladın. Fakat o bir kurmacadır.

Fakat ben o bir kurmacadır dediğimde onun gereksiz olduğunu söylemek istemiyorum. O gerekli bir kurmacadır, o kullanışlıdır. Aksi takdirde insanlara nasıl hitap edeceksin. Birisine bir mektup yazmak istersen kime yazacaksın.

Bir seferinde küçük bir çocuk Tanrı’ya bir mektup yazmıştı. Annesi hastaydı ve babası ölmüştü ve hiç paraları yoktu. Bu yüzden o da Tanrı’dan elli rupi istemişti.

Mektup postaneye ulaştığında ne yapacaklarını şaşırdılar; bunu kime göndereceklerdi? Nereye göndereceklerdi? O sadece Tanrı’ya gönderilmişti. Bu yüzden açtılar. Çocuk için çok üzüldüler ve biraz para toplayıp ona gönderdiler. Onlar biraz para toplamışlardı; çocuk elli rupi istemişti ama onlar sadece kırk toplayabilmişlerdi.

Yine Tanrı’ya gönderilmiş olan diğer mektup geldi ve çocuk şöyle yazmıştı: “Sevgili Efendim, lütfen bir dahaki sefere para gönderdiğinde bana doğrudan gönder; postane aracılığı ile gönderme. Onlar kendi komisyonlarını, on rupiyi almışlar.”

Şayet hiç kimsenin ismi olmazsa çok zor olacaktır. Her ne kadar gerçekte hiç kimsenin bir ismi olmasa da hâlâ o güzel bir kurmacadır, faydalıdır. İsimler başkalarının sana hitap etmesi için gereklidir, ‘ben’ kendini isimlendirmek için gereklidir. Ama o, sadece bir kurgudur. Eğer kendi derinine inersen ismin kaybolduğunu, ‘ben’ fikrinin kaybolduğunu göreceksin; orada sadece salt bir oluş, varlık, öz kalır.

Ve bu öz ayrı değildir, o senin ve benim değildir; bu öz her şeyin özüdür. Kayalar, nehirler, dağlar, ağaçlar; hepsi içindedir. O her şeyi içerir, o hiçbir şeyi dışarıda bırakmaz. Tüm geçmiş, tüm gelecek, bu muazzam evren; her şey onun içerisindedir. Kendi içinde ne kadar derine inersen, kişilerin var olmadığını, bireylerin var olmadığını o kadar çok göreceksin. O zaman var olan şey saf bir evrenselliktir. Yüzeyde bizim isimlerimiz, egolarımız, kimliklerimiz var. Yüzeyden merkeze doğru sıçradığımızda tüm bu kimlikler yok olur.

Ego kullanışlı bir kurmacadır. Onu kullan fakat onun seni kandırmasına izin verme.

EGO

Ganj Kitap