Johannes "Jan" Vermeer

Johannes Vermeer (ya da Jan Vermeer) (d. 31 Ekim 1632 - ö. 15 Aralık 1675), Hollandalı bir ressamdı. Eserlerinde burjuvaDelft şehrinde geçirdi. Döneminde, kentinde tanınan bir ressam olsa da, yaşamı süresince çok ünlü değildi. Hiçbir zaman çok zengin olmamıştır. Kuşkusuz, en çok beğenilen resmi İnci Küpeli Kız olmuştur. Bu resminde de diğer resimlerinde olduğu gibi ışğı çok iyi kullanmıştır. Resimlerinden dolayı asla zengin olamamış fakat ölümünden sonra büyük bir üne kavuşmuştur. Karısı ve 11 çocuğunu borçlarla bırakarak ölmüştür. 1866 yılında sanat eleştirmeni Thore Burger onun hakkında bir deneme yazısı ve 66 resim yayımladı. (Bunlardan 35'inin Vermeer'e ait olduğu onaylanmıştır.) yaşamdaki ev içi görüntülerliyle ilgilendi. Resimlerinin yapımı çok uzun sürmüş, ayrıntılara çok önem vermiştir. Hayatının tamamını

Ünü gittikçe büyüyen Vermeer, şu an Hollanda'nın altın çağındaki en büyük ressamlardan biri olarak görülmektedir. Eserlerinde ışık kullanması ile tanınmıştır.

Tracy Chevalier İnci Küpeli Kız adlı romanında aynı isimli tablonun yapılma öyküsünü ressamın hayatından bir kesit vererek anlatır. Bu roman sinemaya da aynı isimle uyarlanmıştır.

wikipedia

1. Ortaçağ’dan Rönesans’a Flaman Resminin Kültürel Yönü

Tarih, ne başı, ne de sonu olmayan bir nehir değil midir ? diye sorarak Braudel, tarihçileri aşırı bolluktaki malzemeyle boğuşma alışkanlığına sahip olarak niteler. Çünkü tarihçiler; “tarihi, siyasal, iktisadi, toplumsal, kültürel tarih olarak, bu aşırı bolluğu basitleştirmektedirler. Özellikle de, tarihin zamanın çeşitli zamansallıklar halinde bölünebileceğini iktisatçılardan öğrenmişlerdir. Böylece zaman evcilleşmekte, sonuçta ele gelir hale gelmektedir. (…) Sonuçta dünya tarihini basitleştirmek ve örgütlemek üzere, hiç de ihmal edilemeyecek araçlara sahibiz. Ve yaşanmış zamanı dünyanın boyutlarına çıkartabiliriz, ancak dünyanın zamanı, insanların tarihinin toplamı değildir ve olmamalıdır. Bu istisnai zaman, yerine ve dönemine göre, bazı mekanlara ve bazı gerçeklere hükmetmektedir.” Dünya tarihi bir nehirdeğil, bir çok nehirdir diyerek yukarıda kendi kendine sorduğu soruyu cevaplayan Braudel, başka gerçeklerin, başka mekanların elimizden kaçtığını ve ona yabancı kaldığımızı belirtmektedir. Sanatı ve onun yüzyıllar içerisindeki yerini belirtirken tüm kıtaların ve zamanların anlatılmasının imkansızlığı ve ancak bazı mekanların gerçeğine ulaşabileceğimiz olgusundan hareketle Flaman Resim Sanatının tarihini anlatmaya çalışacağım.

XV. yüzyılın ilk yarısında Van Eyck ve Van der Weyden gibi büyük Flaman ustalarının zarif, titiz ve natüralist(*) tarzlarının etkisi yüzyılın sonuna doğru kuzey eyaletlerine yayılır. Bu sanatsal etki kuzeyin Feodal ilişkilerinin gelişme dönemine denk gelmektedir. Bu dönemde zanaatlarla tarımın ikinci kez birbirinden ayrılmaları, kentlerde ticaret ve zanaatçılığın kuruluşu dönemidir. Avrupa’da bu dönem XI. yüzyıldan XV. yüzyıla değin sürer. Feodalitenin üçüncü döneminde ise feodal ilişkilerin gittikçe dağılıp parçalanması ve kapitalist ilişkilerin ortaya çıkması dönemidir. Bu döneme Aşağı Ortaçağ denir. Avrupa’daki bu dönem XV. yüzyıldan XVII. yüzyıla değin uzanmıştır. Avrupa sömürgeciliğinin genişlemesi, feodal ilişkilerin Asya ve Afrika’da çok uzun zaman daha yaşamalarını sağladı. Ama bütünü ile XVII. yüzyılın ilk yarısı feodalitenin sonu ve kapitalizmin başlangıcı sayıldı. Sonuç olarak feodalite koşulları içerisinde Zanaatçılık ile Tarım birbirinden ayrılarak her gün daha çok köylü, uzman zanaatçı haline geliyordu. “Köylerden kaçan ya da senyörlerinin izni ile ayrılan köylüler zanaat eşyasının daha kolay satılabildiği, hammadde kaynaklarına yakın, aynı zamanda kendilerine güvenlik sağlayan yerler arıyorlardı. Bu yerleri kralların, prenslerin ve piskoposların konutlarının duvarları altında, büyük yönetsel merkezlerin yakınlarında buluyorlardı. (…) Kentler, iktidar daha sonra antik çağdan gelme adıyla patriciat-patrisyenler (aristokrasi) denen kent halkının en zengin bölümünün elindeydi. (…) Halk kitlesi zanaatçılardan ve ailelerinden oluşuyordu. Kentlerde zanaatçılık geliştikçe siyasal yaşamda loncaların önemi artıyordu. Zanaat Ortaçağ kentinin sınai temelini oluşturuyordu. Köylü gibi zanaatçı da bir küçük üretici idi. Kendi üretim aletlerine sahipti, kendi işletmesinde kendi çalışıyordu ve kar elde etmek değil, yaşamını kazanmak istiyordu. Öte yandan her zanaat kendi meslek gizlerini sımsıkı saklıyordu. Feodal hiyerarşi zanaat örgütünü de düzenliyordu: Usta, kalfa, çırak. (…) Feodal düzende köylünün sömürülmesi gibi ticaret sermayesi de giderek zanaatçıları sömürmeye başladı." Bilindiği üzere “önce Yunanistan’da ve daha sonra Roma’da köleci ilişkilerin genişlemesi, Asya ve Afrika köleci despotizmlerine değin varan zihinsel emek ile el emeği arasındaki karşıtlığın güçlenip belirginleşmesine yardımcı olmuştu. Köle sayısının daha önce görülmemiş bir biçimde artması, el emeğini, özgür bir insana yakışmayan, onur kırıcı bir uğraş sayan özgür köylü ve zanaatçıların gitgide yıkımına neden olmuştu. Kölelik çağında doğmuş olan bu açık karşıtlık, insanın insan tarafından sömürülmesi üzerine kurulan sonraki bütün ekonomik ve toplumsal biçimlerde sürüp gitmiştir.”

“Nitekim Flaman resminde ressam Hieronymus Bosch’un, köylü yaşamından kesitler aracılığıyla ifade ettiği resimlerinde iğneleyici bir ironiyle çeşitli günahları (Yedi Ölümcül Günah) ele almıştır. Ve bu resimlerindeki sömürüye karşı apaçık görülen büyük hiddetinin anahtarları yine bu yüzyılların koşullarında aranmalıdır. Halk kültürünü temel alan resimlerinde Hollanda deyimlerinden yola çıkarak, atasözlerinden bir hümanizmin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Nitekim Kafasında Taş Olmak deyimini deli olmak anlamında kullanan kültürün bir uzantısı olarak resimlerinde Ortaçağ’daki deliliğin tedavisinin (delilik taşının çıkarılması) traji - komik eleştirel imgelerini ortaya koymuştur. “Evrensel doğruları ve genel kanıları aktaran atasözleri, cahil halkın basit bir ahlaki dünya görüşünü kazanabilmesinin yoludur. XV. ve XVI. yüzyıllarda Kuzey Avrupa’da atasözleri, deyimler ve özdeyişlere duyulan ilgi artmaya başlar”Şenlikler ve geçit törenleri, geç Ortaçağ insanlarının yaşamlarında önemli bir yer tutmaktadır: “Her yıl Ahmaklar Şenliği ile Budalalar Şenliği kutlanmakta ama zirve noktasına, günler boyunca hiç durmaksızın kent sokaklarını dolduran ve her türlü tabu ve düzenlemenin geçici olarak kaldırılmasının kutlandığı karnaval ile erişilmektedir.”Ortaçağ’a ait olsa da çağdaş yaşamın bir parçası olan bu imge zenginliği, Bosch’un sanatına ve daha sonra Yaşlı Bruegel’in eserlerine de yansımıştır. Ancak bir noktayı belirtmek gerekir ki o dönemlerde Hollanda kanlı iç isyanlarla da çalkalanıyordu ve genç ve yaşlı Bruegel’ler gibi diğer Flaman ressamları da bu üzücü isyanların resimlerini yaparak tepkilerini ortaya koyuyorlardı. Bruegel, Bosch’un tuhaf dünyasını gerçek bir bilgi ve anlayışla araştırıp, onu kendi eşsiz ve özgün eserleri için bir çıkış noktası olarak kullanan tek sanatçı olmuştur. (…) Ancak Rönesans’a özgü natüralist anlayış, Bruegel’i günlük yaşam ve doğa üzerinde yoğunlaşmaya ikna eder: Sanatçı, Bosch’un karabasana benzeyen hayallerinin yerine, köy meydanlarını ve kırları mekan olarak alan eşsiz, alaycı insanlık komedyası tasavvurunu koymayı tercih eder.”

Kaynak

İnci Küpeli Kız

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Johannes_Vermeer_%281632-1675%29_-_The_Girl_With_The_Pearl_Earring_%281665%29.jpg/419px-Johannes_Vermeer_%281632-1675%29_-_The_Girl_With_The_Pearl_Earring_%281665%29.jpg

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Jan_Vermeer_van_Delft_004.jpg/531px-Jan_Vermeer_van_Delft_004.jpg

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Vermeer_-_The_Milkmaid.jpg/537px-Vermeer_-_The_Milkmaid.jpg

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Jan_Vermeer_van_Delft_025.jpg/502px-Jan_Vermeer_van_Delft_025.jpg

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4b/Jan_Vermeer_-_The_Astronomer.JPG

http://images.easyart.com/i/prints/rw/lg/2/5/Jan-Vermeer-The-Letter-25900.jpg

http://history.hanover.edu/courses/art/verdel.jpg

http://bp1.blogger.com/_ga26SxIdDnw/R1WTC2M7veI/AAAAAAAAFx0/nrvKIb2HCO4/s400/509px-Jan_Vermeer_van_Delft.jpg

http://bp0.blogger.com/_ga26SxIdDnw/R1WThmM7vfI/AAAAAAAAFx8/cUrbHODFv3Q/s400/519px-Jan_Vermeer_van_Delft_013.jpg

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Vermeer_The_Concert.jpg/532px-Vermeer_The_Concert.jpg

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Jan_Vermeer_van_Delft_011.jpg/513px-Jan_Vermeer_van_Delft_011.jpg

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9b/Jan_Vermeer_-_The_Geographer.JPG