Süreğen Kimlik ; Marvin Minsky

İnsanın tüm çektiklerinin bir nedeni vardır ve bir yolu vardır son vermenin acıyı, değil mi ki nedenlerin ve koşulların kocaman biraradalığının sonucudur dünyadaki herşey ve yokoluyor herşey, bu nedenler ve koşullar değişti mi, geçip gitti mi bi’. – BUDDHA

“Bana”, “kendim” ve “ben” gibi sözcüklerle neyi kastederiz? “Benim çocukluğumda” diye başlayan bir öykü ne anlama gelir? “Siz” denen o garip mülk nedir? Nedir ki aynı kalır tüm yaşamımız boyunca? Okumayı öğrenmeden önceki siz, şimdiki sizle aynı kişi mi? O zamanlar nasıl görünürdü sözcükler? Şimdi çok nadirdir bunu hayal etmekliğiniz. Bakmaya çalışın bi’,

aşağıdaki sözcüklere, okumadan hiçbirini:

BUNU OKUMA

Bilinç devreye girmesin mi, ayırması ne mümkün nenlerin görüntülerini, bize ne anlama geldiklerinden. Ama deyin ki anımsayamıyoruz, yeni anlamlar bağlamadan önce o nenlere, nenlerin nasıl göründüğünü, nedir o zaman geçmiş zamanlarda nasıl görünüyorsak kendimize, işte onu anımsayabileceğimizi düşünmemizi sağlayan? Şunları sorarsa birisi size, ne yanıt verirsiniz

peki?:

“Konuşmayı öğrenmeden önceki sen, şimdiki senle aynı kişi mi?” “E, herhalde. Niye sordun ki, başka kim olacaktım?” “Dediğin, hiç değişmediğin mi?” “Elbette değil. Demem o ki ben aynı kişiyim –kimi yönlerden aynı, kimi yönlerden farklı- ama aynı ben yine de.” “Ama nasıl olabilirsin sen, aynı kişi, nenleri anımsamayı bile öğrenmemişken? Hayal bile edebilir

misin ki o nasıl birşeydi?” “Edemem belki –ama bir süreklilik olmalı yine de. Anımsayamasam da eminim, ben aynı kişiydim.”

Hepimiz deneyimliyoruz değişime karşın değişimsizliği, geçmiş için değil yalnızca, gelecek için de. Düşünün ne kadar cömert olduğunuzu gelecek benliğe, şimdiki benlik pahasına. Bugün para yatırıyorsunuz bankaya, yarın öbürgün alabilmek için. Ne yaptı ki size o gelecek benlik, neden ona bunca iyilik? “Siz”, anlamları ağır ağır değişen anılar kütlesi mi? Yoksa tüm o geçmiş deneyimlerinizin dinmek bilmez yan etkileri mi? Yoksa en az değişen öğeleriniz mi, ilerledikçe zaman ve yaşam?

Marvin Minsky, bilişsel bilimci, M.I.T. Yapay Anlak

(Zeka) Laboratuvarı kurucusu

Çeviri: Ulaş Başar Gezgin