Tükenmişlik sendromu

Tükenmişlik (Burnout) Sendromu

Burnout denilen mesleki tükenmişlik sendromu, kısaca kişinin kendisine büyük hedefler koyup daha sonra istediklerini elde edemeyip hayal kırıklığına uğrayarak, yorulduğunu ve enerjisinin tükendiğini hissetmesi olarak açıklanıyor. Özellikle sağlık çalışanları ve öğretmenler arasında çok daha sık görülen tükenmişlik sendromunun belirtileri duygusal, fiziksel ve zihinsel belirtiler olmak üzere 3 grupta toplanıyor.

Duygusal tükenmişlik belirtileri; depresif duygulanım, desteksiz, güvensiz hissetme, ümitsizlik, evde gerilim ve tartışma artışı, kızgınlık, sabırsızlık, huzursuzluk gibi negatif duygularda artış, nezaket, saygı ve arkadaşlık gibi pozitif duygularda azalma olarak sıralanabilir.

Fiziksel tükenmişlik belirtileri; kronik yorgunluk, güçsüzlük, enerji kaybı, yıpranma, hastalıklara daha hassas olma, sık baş ağrıları, bulantı, kas krampları, bel ağrısı, uyku bozuklukları gibi değişik sorun ve yakınmaları içerir.

Zihinsel tükenmişlik bulguları doyumsuzluk, kendine, işine ve genel olarak yaşama karşı negatif tutumlar içerebilir. Sonuçta işi bırakma, savsaklama gibi davranışlar görülebilir.

Tükenmişlik sendromu, şaşırtıcı bir şekilde, işine yeni başladığında çok daha heyecanlı ve istekli olan çalışanlarda daha fazla görülüyor. Bu durum, uzmanlar tarafından bu kişilerin ilk heyecanlarıyla çok fazla enerji harcayarak kısa zamanda tükendiklerine bağlanıyor. Bu tip çalışanlar genellikle kısa zamanda çok büyük başarılar kazanacaklarına inanır; fakat zaman geçtikçe amaçlarına ulaşamadıklarında heyecanları söner. Sonuç olarak gerçeği kabullenmek ve hedeflerini düşürmek yerine hayal kırıklığına sürüklenirler. Ve sonuç: Tükenmişlik Sendromu!

Tükenmişlik Sendorumu’nun oluşmasında oldukça etkili 3 durum dikkati çekiyor:

Rol Çatışması: Birbiriyle çakışan sorumluluklar taşıyan insan, öncelikler koyarak sorumluluklarını sıralamak yerine, her şeyi aynı düzeyde iyi yapmaya çalışabilir. Bu durumda yorgun düşer ve sonuç tükenmişlik sendromu olabilir.

Rol Belirsizliği: Çalışan kendisinden iyi bir kariyer portresi çizmesinin beklendiğini bilir; ama kendisine rehberlik ya da model alacağı biri olmadığından bunu nasıl başaracağından emin olamaz. Dolayısıyla faydalı olacak hiçbir şeyi başaramadığı kanısına kapılabilir.

Aşırı Yüklenme: Hiç kimseye hayır diyemeyerek altından kalkabileceğinden çok daha fazla sorumluluk yüklenen kişi sonuç olarak tükenme noktasına dayanabilir.

Bunların dışında çalışma ortamıyla ilgili bazı problemler de strese ve kişinin kendisini yaptığı işte mutsuz hissetmesine sebep olabilir. Bu problemlerden başlıcaları: Aşırı iş yükü ve dinlenme zamanlarının az olması,

Müşterilerin gereksinimlerinin finanssal, bürokratik ve idari nedenlerden dolayı karşılanamaması,

Önderlerin yetersizliği, denetim yetersizliği ya da her ikisi,

Yetersiz uzman eğitimi ve yönlendirme,

Yaptığı işi kontrol etme ya da etkileme duygusundan yoksun olma,

Çalışanlar arasında destek ve sosyal ilişkilerin olmaması,

Aşırı zor ve yoğun iş ortamı, olarak sıralanabilir.

Tükendiğinizi Hissetiğinizde Ne Yapmalısınız?

Tükenmişlik sendromu ile baş etmek başlangıçta kişinin kendi çabalarıyla mümkün olabilecekken, daha ciddi durumlarda problemi halletmek için bir takım yöntemler uygulanıyor. Bu yöntemlere değinmeden önce kendi kendine bu problemle nasıl başa çıkılabileceğine göz atmak gerek.

Birçok uzman, tükendiğini hisseden kişinin, kendisine birtakım sorular sorması gerektiği düşüncesinde hemfikir. Yorgunluk hissinizin ne zaman başladığını hatırlamaya çalışın. Bu yorgunluk hissi ne zaman hayatınızda önemli bir yer tutmaya başladı? İş arkadaşlarınızla olan ilişkilerinizde hangi noktadan sonra kişisel hoşgörünüzü kaybettiniz? Bulunduğunuz projelerde sorumluluğunuzun ne olduğunu tam olarak biliyor musunuz? Bu sorulara verilecek cevaplar kendinizi daha iyi hissetmenize, değerlerinizi ve önceliklerinizi yeniden yapılandırmanıza yardımcı olacaktır. İkinci adım hayatınızda bazı değişiklikler yapmak olabilir. İşiniz sizin için cazibesini kaybettiğinde işinizi yada en azından sorumluluklarınızı değiştirmek faydalı olabilir. Kim bilir belki de ara verme zamanı gelmiştir.

Bu tarz kişisel önlemler dışında daha ciddi yöntemler de bulunuyor. Bu yöntemlerin uygulama alanları bireysel olarak çalışanlar, çalışma grupları ve işverenler olmak üzere üçe ayrılmıştır. Tükenmişlik sendromu ile baş edebilmek için strateji belirleme, planlama ve uygulama daha çok işveren ya da çalışma koşullarını belirleyenlerin kararlarına bağlı.

Bireysel ve grup olarak çalışanlar: Tükenmişlik sendromu ile baş edebilme yöntemleri oluşturmak ve bunları yaşama geçirebilmek için bireysel kontrol olanakları çok önemli. İş ortamlarını kontrol etme olasılığının az olduğu yerlerde bireysel baş etme yöntemleri öncelik kazanıyor. Tükenmişlik sendromunu önlemek ya da iyileştirmek için takım çalışması oluşturmak bir başka yararlı yöntem. İşyerinde sosyal destek amaçlı gruplar kurmak ve toplantılar düzenlemek benzer koşullar altında çalışanların iş ortamlarının zorlukları ve stresle baş etme yöntemleri hakkında karşılıklı fikir alıp vermelerini sağlamak için uygun bir ortam olabilir. Eğitim içerikli uygulamalar bireysel baş etme yöntemlerini geliştirmek amacı ile oluşturulmuş teknikler içeriyor. Stresi ve tükenmişliği kanalize etmek sıklıkla kas gevşetici egzersizler ile olanaklı.

Organizasyon teknikleri: Organizasyon tekniklerini savunanlar, stres etmenlerin kişisel kontrol mekanizmalarından daha öte unsurlar içerdiğini ve yalnızca bireysel kontrol teknikleri ile sorunun aşılamayacağını öne sürüyorlar.

Organizasyon teknikleri üç temel öğeden oluşuyor:

1-İşin modifikasyonu: Aşırı yüklenme, boş oturma, belirsizlik ya da çatışmadan kaynaklanan stresin azaltılmasında en basit ve en etkili yöntemdir. Aynı zamanda iş ve çalışan arasında uyumun sağlanmasına yardımı olur. Bireysel iş stresini azaltmak için işin yeniden yapılanmasına yönelik yöntemler:

Zor işleri eşit olarak dağıtarak yükün aynı kişiler üzerinde birikmesini engellemek,

Zor işlerin dönüşümlü olarak yapılmasını sağlamak,

Gün içerisinde iş harici aktiviteler için zaman ayarlamak (örn.:okumak),

Yarım gün çalışmayı desteklemek bu yöntemle insan kaynakları ve esneklik artar,

Çalışanlara yeni programlar oluşturması için olanak tanımak.

2. Danışmanlık hizmetleri: Bu yöntem ile danışmanların öneri ve eleştirilere daha açık olması sağlanırken, çalışanların fikirlerine de önem verilmiş olur. Düzenli aralıklarla geri bildirim almak için anket düzenlemek yararlıdır.

3. Organizasyon olarak sorun çözme: Kalite gelişim programlarının bir amacı da iş ortamının doğru değerlendirilmesini ve sorunların ilk ortaya çıkış anında ele alınmasını sağlayacak kalıcı bir mekanizmanın oluşturulmasını sağlamaktır. Çalışanlarla sorun çözmeye yönelik toplantıların düzenlenmesi, kimlik belirsizliğini ve iletişimsizlikten kaynaklanan çatışmaları engelleyebilir.

paylasım ıcın saol

ben tükenmıslık sendromunu farklı algılıyordum sımdıye kadar ıyı oldu harp eden askerlerın savaş bitiminden sonra 6aya kadar olan yataktan cıkamama halıne ne deniyor peki?

tukenmislikten ziyade bende bole bi muallakta kamislik sendromu war bu da enteresan bisiy insan naapcagini bilemiyo her sey bi bos geliyo insana...

Tükenmişlik Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Tükenmişlik sendromu belirtileri, insanların etkili bir şekilde çalışma ve yaptıkları şey hakkında olumlu hissetme yeteneklerini baltalayan, derin fiziksel, bilişsel ve duygusal yorgunluğu içerir. Tükenmişlik sendromu belirtileri olarak yetersizlik duygusuna kapılırız. Yetersizlik duygusu baskın kişiler, becerilerinin kaydığını hissederler. Belirli durumlarda başarılı olamayacaklarından veya belirli görevleri yerine getiremeyeceklerinden endişe ederler.

Ağır iş yükleri ve yaşam baskıları, uygun dozda ve doğru yönetilmelidir. 

Kim bazen bunalmış veya gergin hissetmez? Ancak amansız iş stresi sizi tükenmişlik sendromu belirtileri dediğimiz zayıflatıcı duruma ittiğinde, bu ciddi bir sorundur ve hem işte hem de iş dışında sadece kendi performansınızı ve refahınızı değil, aynı zamanda ekibinizin ve kuruluşunuzun performansını da etkiler.

Tükenmişlik hissi, artan yüksek basınç ile patlamalara ve yaşam streslerine yol açabilir. Stresi azaltacak yöntemleri zaman zaman devreye almazsanız, artan basınç bir şekilde genleşir ve patlar! Belki kelimenin tam anlamıyla değil, ama duygusal olarak zorlanırsınız. Eğer tükenmişlik sendromu kişiyi sarmışsa, öfke ve duygu patlamaları yaşarsınız veya belki yaşam kalitenize zarar verebilecek şeyler yaparsınız.

Kaynak: Brain Center Istanbul