Paganizm ve Hekate

Hekate’yi bilmeyen veya zamanında okuyup araştırmamış pagan yoktur diyebiliriz. Sevilen tanrıçalardandır. Her tanrıça gibi önemli elbette, ama diğerlerinden daha önemlidir denemez.

Bugünkü modern paganizmde Hekate özellikle batıda oldukça dikkat çekti; ortaçağdan kalan etkiler, Sheakspeare’in Macbeth’inde görülmesi, (Macbeth’de üç cadı görülmektedir, bu cadılar Hekate’nin üçlü formuna yorulur) küçük hatta önemsiz görünen ayrıntılar bunlar fakat batı kültüründe bugüne dek iz bırakmışlar. Paganizm günümüzde rağbet görmeye başlayınca da Hekate yeniden önemli bir tanrıça haline geldi.

Hekate’nin büyüyle bu kadar ilişkilendirilmesini de gene bu modern ilgiye borçluyuz. Eskiden tanrıçanın üç yüzü de onurlandırılırdı, oysa bugün genel geçerde sadece yaşlı bilge kadın hali göz önüne alınıyor. Yine de inisiyatik uygulamalarda eğitim ve uygulama daha farklıdır. İlk tapıldığında bu kadar bilinçaltıyla özdeşleştirilmiyordu, daha çok dünyevi, yaşamla ilişkiliydi; doğuma yardım eden, yaşam veren, doğum-yaşam-ölüm veya çıraklık-kalfalık-ustalık üçlemelerinde olduğu gibi.” hayat her dönem ve koşulda önemliydi. Bunun tanrıçaların yaşamdan çıkarılmasıyla ilişkisi var.

Eskiden tanrıçalar ve onun şahsında kadınlar kutsaldı, yaşam veriyorlardı. Sonra tek tanrılı dinlerin de gelişimiyle birlikte doğum veren-yaşam veren kadın değil, erkek oldu.

Tek tanrılı dinler, dünyevi-semavi ikiliğini ve bunun sonucunda iyi-kötüyü ayrıştırıp kutuplaştırdılar. Pagan inançlarında bu yoktur.

Cennet ortaya çıkarılıp bu dünya kötülendikçe yaşam veren kadın da eninde sonunda cadı oldu, Adem’i kandıran günahkâr Havva oldu. Oysa pagan dinlerde mutlak iyi-kötü ayrımı olmadığı gibi mutlak yaşam-ölüm ayrımı da yoktur.”

“Hekate hakkında çok şey yazılıp çizilir ki çoğu da yanlıştır. Günümüzde orijinaliyle alakası olmayan bambaşka bir Hekate imgesi yaratıldı gibi, ki bu pagan dinleri takip edenler için aslında biraz acıklı çünkü kökenden uzaklaşıldığını gösteriyor."

Tanrıçanın ilk formuyla çalışmak bugün bildiğimiz halinden oldukça farklı yerlere götürür insanı. O yüzden ezoterik olarak çalışacak kişinin tüm bu yönleri bilmesi ve tanıması gereklidir, yoksa bilgisizlik her türlü konuda olduğu gibi bunda da büyük bir engel ve tehlikedir.

Hekate’nin sembollerini hatırlayalım,ellerindeki meşaleyi, meşaleler bunu anlatır. Hekate geç dönemde kavşakların tanrıçasıydı, yol ağızlarının… Hekate elinde meşalelerle geçişte, eşikte durur, kapıyı koruyandır. Bilinçaltına, şuurötesine geçen eşikte durur, kişiye yol gösterir. Ancak ruhsal olarak kişi buna hazır değilse, bilgisi azsa veya egosu üstün gelmiş, kişisel çıkara düşmüşse aynı yol gösterici ışık ve ateş bu sefer tüketici ve yok edicidir.

Burada bilinçaltı bilinç alanını ele geçirir, psikopatolojide Jungcu tabirle şişme denilen olgu ortaya çıkar. "Amaç bilinçlenmek, farkına varmakken sonuç bilinçaltının imgelerinde kaybolmaktır.”

Hekate’nin ilk tapınıldığı zamanlardaki yaşam veren, yaşamlarının önemli karar noktalarında insanların doğru karar vermelerine yardımcı olan ışık saçan, yol gösteren kişiliği, toplumdaki düşünce ve inanç sistemlerinin değişimiyle farklılaşır. Gitgide karanlıkların, sihir ve cinlerin, yer altı dünyasının yaşlı büyücüsü ve şeytanla işbirliği yapan cadıların tanrıçası kimliğine bürünür. Bunda anaerkil toplum değerlerinin babaerkil değerlere dönüşmesinin bir payı var mı, ayrıca tartışmak gerek.

Yunan mitolojisinde Hekate’nin üç yüzden bakire olani, diger iki yüzü olan persephone esi olan kadini ve demeter da yasli kadini temsil eder. roma mitolojisinde ise diana (dolunay ve yeryüzü), proserpina (ayin evreleri ve cennet), hekate (yeniay ve yeralti) seklindedir.

Hesiodos onun için söyle yazar:

'' zeus herkeslerden üstün tuttu onu ,

pahali armaganlar verdi ona ,

payi vardir onun karalarda , ekinsiz denizlerde ,

yildizli göklerde bile payi vardir,

ölümsüzlerin saygisi büyüktür ona ,

bugün yeryüzünde kurban kesen her ölümlü

hekate’nin adini anar yakarislarinda,

kimin dilegini iyi karsilarsa o tanriça

onun elde edemeyecegi sey yoktur,

ona bütün mutluluklari vermek elindedir,

ünlü gaia ile uranos’un bütün çocuklari

kendi paylarindan pay vermislerdir ona.

kronosoglu ona karsi zor kullanmadi hiç,

ilk titan tanrilar arasindaki yerini

elinden almadi zeus hiç bir zaman,

ilk tanrilik payi hekate’nin

oldugu gibi kaldi elinde.

tek kiz evlat oldugu halde bu tanriça

yerde , denizde ve gökte paysiz kalmadi,

tersine bol pay aldi zeus’un tutmasiyla onu.

kim hosuna giderse hekate’nin

yardim görür ondan , destek bulur onda .

meydanlarda kalabaliklar içinde

kimi isterse onu parlatir hekate

diledigi savasçiya yardim eder ,

diledigine verir basariyi , sani serefi.

kurultaylarda saygin krallarin yanindadir.

insanlar arasindaki yarismalarda

tanrisal gücü ile ise karisir,

zaferi kazanan alir ödülü

ve seref kazandirir yakinlarina.

binicilerden de diledigine yardim eder ,

belâli engin denizlere açilanlara da

bas vururlar hekate’ye ve yeri sarsan tanriya,

bereketli av saglar onlara soylu tanriça

ya da tam basaracaklari sirada

avlarini alir ellerinden cani isterse .

hermes’le sürüleri üretir agillarda :

öküzleri , keçileri , ak yünlü koyunlari

azaltir ya da çogaltir gönlünce.

anasinin tek kizi oldugu halde

ölümsüzler arasinda yeri büyüktür hekate’nin

zeus gençligin besleyicisi yapmistir onu.”