Dünyada Hukuk Kanunları Kronolojisi

Dünyamız ilk insanın oluşmasından itibaren çok kısa bir zaman tek insan sonrada sırasıyla çekirdek aile , klan , küçük köyler , mevzii şehirler ve daha sonrada beli bir otoritenin idaresinde Derebeylik,

Küçük krallıklar ve imparatorluklar olarak cemiyet hayatını kurmuşlardır.

Bu sebeple bu toplulukların birbirleriyle birlikte yaşarlarken uyması gereken bazı kuralların olması gerektiğini fark ederek tarihin çok eski çağlarından beri bu ileri cemiyetlerde “ kanun” denebilecek ve herkesin uymağa yükümlü olduğu “kurallar bütünü “ kabul edilip uygulanmıştır.

Buna Hukuk kodeksi denmektedir.

Aşağıda dünyada bir kodeks sayılabilecek evsaftaki bu kuralların kronolojik tarihi açıklanmıştır.

Dünyamızdaki Hukuk Kanunlarının kabul edilmelerinin Kronoloji Tarihlemesi

* Milatan önce 2350 Urukagina Kodu . Hiçbir zaman bulunamadı fakat bir çok bulunan diğer evrak ve dökümanda ona atıflar yapılmaktadır. Ondan “ reçeteler kitabı “ diye bahsedilmekte ve Mesopotamya Kralları tarafından konulmuş kralların çıkardığı kanunları kapsanmakta olduğu bildiriliyor.

* Milattan önce 2050 Ur – Nammu Kodu . Yazılı olarak bulunmuş ve bilinen ilk kanun kitabı. Bu sistem profesyonel yargıçlar önünde şahitler yemin ediyorlar ve olayla alakalı şahitlik ederek dava görülüyordu. Dava neticesince Yargıçlar suçlu tarafa para cezası veya tazminatta mahkum ediyorlardı.

*Milattan Evvel 1700 Hammurabi kodeksi. Babil Kralının hüküm ettiği yıllarda bir hukuk kodeksi oluşturuldu. Bu kodeks çok büyük bir kalker taşına tek tek kazındı. “ diş e diş “ hukuk anlayışı bu kodeksin temenni teşkil ediyordu.

*Milattan Evvel 1300 10 Emir Musa Peygamber doğrudan doğruya Tanrıdan 10 kuralı ihtive eden bir tablet aldı. Bunlara The Ten Commandements – 10 Emir adı verildi. Bu daha sonra İncile’de yazıldı.

*Milattan Evvel 1280 ile 880 arası Manu kanunları . Bir çok asırda nesilden nesile devredilen adet kural ve kanunların yazılıp bir kodeks haline getirilmesi. Hindistandaki Hukuğun Temelini teşkil etmektedir. Bu kanuna göre halk arasında sınıflara ayrılmıştır ( Cast – Kast sistemi) Bu ayırım şahısların cewmiyet hayatındaki mevkilerine göre ayrılmaktaydı. Üst kastlarda olanlar bir hata işlediklerinde kanun tarafından alt kastakilerden daha ağır cezalara çarptırılıyorlardı.

*Milattan Evvel 621Dracon kanunları. Dracon isimli bir yunanlı bilim adamı Atina şehri için bir hukuk sistemi kurması istenmiştir. Bu kodeks o kadar katı cve sert kurallardan kurulmuştur ki

Halk arasında çok sert ve katı bir kuraldan bahsedildiği zaman “ Drakonien “ bir karar denmektedir.

*Milattan Evvel 450 12 Tablet diye adlandırılırlar. Bu Romalıları idare etmek için yazılmış ve kabul edilmiş kural ve kanunlar kodeksidir. Halen kullanılmakta Modern Hukukun2da temelini teşkil etmektedir. Hukuk Fakültelerinde birinci sınıfta Roma Hukuku adı altında öğretilir. Bu kanunlara göre zarar gören taraf karşı taraftan gördüğü zarara karşın tazminat isteme hakkı vardır. Kanunu ilk şartı bu kuralı yazılı olması şartıdır. Kanun yargıçların tefsir ve kararına göre değişemez.

*Milattan Evvel 350 Li Kui nin kurduğu Çin kodeksi. İlk Çin imparatorluğunu kabul ettiği, ve hırsızlıklara karşı , toplu soygunları ve adam öldürmelerini cezalandırmak için yapılmış ana kaideler . Daha sonra Çin de geçeli olan çok daha geniş Tang kodeksinde temelini teşkil etmektedir.

*Milattan sonra 529 İmparator Jüstinyen tarafından kabul edilen Justinyen kodeksi . Corpus Juris Civilis bu medeni kanunun ilk temelidir. Bugün daha bir çok kanunu modern Hukuk konseptinde kullanılmaktadır.

*Milattan Sonra 604 Japonyada kabul edilen Anayasada bulunan 17 madde bu devletin Hukuk kodeksinin temelini teşkil etmektedir. “ insanlar arasında ahenk, eşitlik ve sevgi bulunmasına dikkat edilecektir. Zira bu bir cemiyetin iyi şekilde yaşamasının ana prensibidir “ temel şartıdır.

“Milattan sonra 653 de Çinde Tang sülalesi 501 maddede eski ve yeni kodeksleri birleştirip bugün hala kullanılmakta olan hukuk sistemini kurmuşlardır.

*Milattan Sonra 1100 İtalya Bolonya da İmerius adında bir yargıç ve hukukçu tarafından ilk defa

Kurulan Hukuk Fakültesi. 1150 tarihinde 10 000 talebesi bulunmaktaydı. Bütün Avrupa da Hukukun yayılmasına ve bir Corpus Juris kurulmasına sebep olmuştur.

*Milattam Sonra 1215 Magna Carta . Bu “ Büyük anlaşma”yı İmza eden İngiltere” Kralı Topraksız Jean “ aynı zamanda bir kralında tebasına karşı kanunla bağlı olduğu bazı hakların varlığını kabul etmiştir. Bu İngilterede daha sonra kabul edilen “ Common Law anglaise” de temelleridir.

*Milattan Sonra 1776 Amerikanın “Déclaration d'indépendance américaine “ Bağımsızlık Deklarasyonu, İlk defa Orta çağ kanunu olan bir takım insanların diğerlerini idare etme hakkı “ olduğunu kabel etmeyip red etmekte ve bütün insanların Irk , din , renkleri be olursa olsun kanunlar karşısında eşit olduklarını beyan etmekteydi.

*Milattan sonra 1804 Napolyon kodeksiiçinde Fransız İhtilalinin de getirdiği bir çok insan hürriyetini ihtiva eden tam bir hukuk kodeksidir. Devletin Laikliğinden, birimini hürriyeti gibi yeni fikirleri bulundurmaktadır. 1865 deki Quebec ( Canada) 1900 Almanya ve 1907 de İsviçre sivil hukuk kodeksleri hepsi bu koddan alıntı yapmışlardır.

*Milattan sonra 1864Cenevre Konvensiyonu. Harp esnasında belli hakların herkes tarafından tatbik edilmesi için yapılmıştır. Bilhassa Harpte esir düşenlerin hakları açık olarak belirtilmiştir. Askeri hastane personelinin ve Kızılhaç çalışanlarının Harp esnasında ki dokunulmazlıkları gibi .

*Milattan sonra 1945 – 1946 Harp suçlularının Nurenberg’deki harp divanında yargılanmaları esnasında tatbik edilecek hukuk kurallarını tespit etmişti

*Milattan Sonra 1948 Birleşmiş Miletlerin kuruluş kanunu ve İnsan Hakları Beyannamesi insanın dünyaca kabul edilmiş. Politik, ekonomik,sosyal ve kültürel haklarının tespiti ve omları kullanılmasını izah etmektedir

Kaynak : The World Wide Legal Information Association . http://www.aidh.org