Amak-ı Hayal Filibeli Ahmet Hilmi

http://kaknus.com.tr/new/files/node_images/amaki_hayal.jpg

Satırlarda, paragraflarda ve sayfada anlatılan her fikri açarak özetledik. Zamanınızdan tasarruf edebilmeniz amacıyla, edebi tasvirleri anlamı eksiltmeyecek şekilde ya özetledik ya da çıkardık.

Tasavvufçuların anlatım tekniğinde bir harf, bir kelime, bir cümle veya bir kavram ile başlı başına bir kitap teşkil edecek kadar bir konuya kısaca işaret etmek özelliği vardır..

Meselâ:

Aynalı Baba’nın başına taktığı külah üzerindeki yapışık ayna parçaları;

insanın Kâinatın merkezi olduğuna, tüm esmâ ve sıfatları beyninde cem edebileceğine,

sonsuz ve sınırsız boyutların her birisinin beynimize iz düşümü olduğuna işaret vardır.

Ayna ve teneke parçalarının parlaması, ışığı yansıtması mecazında insan bilincinin (nokta’nın ya da B’nin) holografik bir açılımla sonsuz sınırsız boyutları oluşturduğuna

bir işaret vardır.

Her bir harfi ve kavramı harika anlamlar içeren bu muhteşem eserin içindeki anlamların, günümüzün anlayış mantığına adaptasyon çevirisini birlikte okumaya başlıyoruz.

Bu çalışma kitap tercümesi değil yorumlu bir özettir.

Anadolu’nun mütevâzi bir şehrinde oturuyordum. Evim ve çalıştığım yol üzerinde eski bir mezarlık vardı. Genç yaştaydım, sürekli çalışıyordum. Mezarlık önünden geçerken ölümü değil de mezarlığın duvarlarını, kapısını inceliyordum. Henüz ölmek gibi bir niyetim yoktu. Hele içeri girip de hayat ve ölüm gibi konular üzerinde tefekkür etmek gibi bir niyetim hiç yoktu.

Annemin verdiği terbiye ile dini inançlı ve iyi ahlaklı birisi olmuştum. Okul hayatımda hemen hemen her konuyu ciddiyetle araştıran bir öğrenciydim. Her şeyden fikir sahibi olmuştum.

Dini ilimlerin zahirinden ve bâtınından da nasibimi almıştım.

Malumat ( bilgi ) yığını halindeydim. Bir gün oturdum ve düşündüm. Kafamda taşıdığım düzensiz bilgi yığınları beni garip bir karışım haline sokmuştu.

Kalbim ile inkar ettiğimi aklım tastik ediyordu,

Aklım ile reddettiğimi de kalbim kabul ediyordu.

Tanrının varlığı ( Allah’ın varlığı değil çünkü Allah var ve yok gibi kavramlarla tartışılacak bir kavram değildir ), ölümden sonra diriliş, ruhun varlığı, melekler, resuller, kader, cennet cehennem, haram helal gibi soyut konulara kalbim iman ediyor fakat aklım adeta bir şüphe ejderhası kesilerek kalbimin tüm kabullerinin asılsız şeyler olduğunu söylüyordu.

Kalbimin kabullerine aklım ile yeni kanıtlar buluyordum. Şüphe canavarım onları da yutuyordu.

Soyutları (iman ile kabul edilen varlıkları) inkar edebilmek kolaydı fakat var olabileceği şüphesiyle yaşamak çok zordu. Resullerin ve velîlerin üstün akılları ile ve annem gibi saf kalp ile iman etmek isterdim. Ya da tam bir ateist gibi tam bir imansız olmak isterdim.

Şüphe canavarı her türlü dogmayı (iman ile kabul edilen değişmezleri) reddediyordu.

En son sığındığım felsefe şuydu. Beden, ruh, dünya, evren ve içindeki olaylar dediğimiz şey, bilincimizdeki düşüncelerin dışa yansımasıydı. Ben adeta kendi düşünce evrenimin içinde yaşıyordum. Bilinç ölüm ile dağılınca evrenim de yok olacaktı. “Ben” dediğim varlığım da ebeden yokluğa karışacaktı.

Bu yaşam felsefem benim yeni dinim gibiydi. Fakat bir müddet sonra öyle bir ruh bunalımına sürüklendim ki inanmadığım “cehennem” sanki beni yutmuştu ve çok büyük bir ıstırap duyuyordum.

Şüphelerimden, kendi yaşam felsefemden ve her şeyden kaçmak ve her şeyi unutmak için devamlı alkol içmeye başladım. Sarhoşluk beni herşeyden ve özellikle kendimden uzaklaştırıyordu. Sızdığım anlar en rahat ettiğim zaman dilimiydi.

Bir gün bütün manevi kuvvetimi kullanarak kendimi arhoşluktan kurtardım. Şüphe canavarını öldürmek amacıyla yeniden bâtınî (soyut manevi) ilimleri araştırmaya başladım. Yolum çok bilgili ve dindar Salih kimselere de düştü. Hepsi de çok mübarek insanlardı. Fakat bunların ilim ve delilleri beni sürüklendiğim uçurumdan kurtaracak reçeteyi veremiyordu.

Varlığını ancak iman ile kabul etmeye zorlandığım varlıkları baş gözümle görmek istiyordum. Bana bunu gösterebilecek birisine rastlayamamıştım.

Batıda (Avrupa ve Amerika’da) meşhur olan Ruhçuluk toplantılarına katıldım. Ruh çağırdık, masayı titrettik, fincanları döndürdük. Ruhçuların en ileri gelenleri ile görüştük. Hepsi de şüphesiz olarak ruhların varlığına ve verdikleri bilgilere iman halindeydiler. Fakat tüm görünenler toplu hipnoza girip ortak bir hayal görmekten ibaretti. Hayal aleminde yaşayan ruhçulardan uzaklaştım.

Hipnotizma dernekleri ile dostluk kurdum. Beden ve hafıza gücümün kullanamadığım özelliklerini açığa çıkardım. Ağır eşyaları kaldırmak veya kendini çalar saat gibi bir işi yapmaya programlamak benim aradığım şey değildi. Ben bunun üstünde kesin iman bilgisi arıyordum, ben KENDİMİ arıyordum.

Bu maceralarım dört yıl sürmüştü. Beynim fikir karmaşalarına artık tahammül edemiyordu. Yeniden alkolizme döndüm. İçki ve şamata meclislerinin en önde gideni haline ulaştım. Ayyaşların lideriydim. Bu yaşantı bir çeşit mutluluk vermeye başlamıştı.

İçiyordum. . . İçiyordum. . .

Alkol arkadaşlarım işsiz güçsüz takımı da değildi. Hepsi de yüksek tahsilli, vicdanlı ve namuslu gençlerdi. Sadece çalışan ve çalıştığını eğlence dünyasında tüketen, hayat ve din felsefesinden uzak kişilerdi. Bazıları da Ramazan topunu duyduğu anda içki şişesini bırakır eline tesbih alırdı. Bir ay zahiren dindarlık yaparlar, oruç tutarlar, arada sırada namaz kılarlardı. Bayram topu atılınca da tekrar on bir ay meyhane yaşamına geri dönerlerdi.

Bir gün kırlarda içki alemi yapmak için şirin bir kasabaya doğru tren yolculuğuna çıktık. Manzara çok güzeldi. Herkes kırlardan, bayırlardan, ormanlardan şimendiferle (tren) geçerken manzaraya hayran olup kendilerinden geçiyorlardı. Benim ise içimi bir sıkıntı basmıştı. Kalıcı olmayan güzellikleri seyretmek bana çok büyük bir hüzün veriyordu. Ölüm denilen meçhul ile her güzelliğin sona ve yoka ermesi felsefesine tahammül edemiyordum.

Dalıp gittiğimi fark eden bir arkadaş:

“Yine neyin var?”, dedi.

“Hiç!”, dedim.

Bizden evvel o civara iki kişi gelmişti. Birden arkadaşlarla onların kimler olduğunu tahmin yarışına girdik. Kılık ve kıyafetleri döküktü.

Konuşmalarını dinleyince onların gerçekten deli olduklarına hükmettim. Gerçekten deli idiler. Fakat delilerin MECZUB denilen çeşidinden.

(Sûfiye dilinde meczup, Hak’kın rızasını kazanan, Hak tarafından kendi dostluk ve yakınlığına lâyık görülüp, yüksek derecelere çıkarılan, böylece Allah katındaki derecelere yorulmadan ve çalışmadan erişen kimseler için kullanılan bir kelimedir.)

Hayretle dinledim. Onların konuştukları benim eskiden beri düşündüğüm derin konulardı. Birisi diyordu ki:

Kendimi tutamadım ve sordum:

Ne garip bir haldir ki mükemmel tahsil görmüş iddiasında olan birisine pejmürde bir deli “hayvan” diyordu.

Kasabada üç gün kaldık. Hiç ağzımı açmadım. Arkadaşlarım benden iyice bıkmışlardı. İrade dışında “Ben var mıyım? Ey arkadaşlar” diye bağırdım. Hepsi birden gülerek; “Rakı yetiştirin Râci çıldırmak üzeredir” dediler.

Ortada sık bir ağaçlık vardı. Ağaçların arasında da eski tahta ve hasır parçalarından derme çatma yapılmış küçük bir kulübe görünüyordu. İçimdeki el beni kulübe kapısına kadar çekti.

Kimse yok zannederek kapısını açacağım sırada içinden eski püskü şeyler girmiş biri çıktı.

Elli yaşlarında olan bu adamın başında yeşil bir takke vardı ki, kırk elli kadar ayna parçaları yapıştırılarak süslenmişti. Bir çok kumaş parçaları yamanarak gökkuşağı renklerini gösteren yırtık cüppesinde dahi ayna ve parlak teneke kapakları yapıştırılmıştı. Bu adamı görüp de gülmemek mümkün değildi. Fakat üzerime çevirdiği bakışında o kadar hoş bir yumuşaklık ve alçak gönüllülük çehresinde o kadar hüzünlü bir donukluk vardı. Gülmek şöyle dursun kendisine daha yakın olmak için bir adım daha yaklaştım. Kıyafetiyle tam bir tezat teşkil edecek şekilde ciddi yavaş ve ahenkli bir sesle:

“Safâ geldiniz nûrum! Buyurunuz”

dedi.

Ve kulübesinden çıkardığı bir hasır parçasını yere serdi. Kulübeye yaslanmıştım. Ön tarafımızda on beş kadar iri taşlı ve güzel sülüs hatlı yazılı kabirler, sağ ve sol tarafımızda sık dikilmiş ağaçlar bulunuyordu.

Kulübenin sahibi bir kez daha içeri girdi. Mangal olarak kullandığı bir çömlek getirdi. Bir daha girdi, eski bir kahve kutusu, bir cezve, iki fincan, bir ibrik, bir tütün tabakası ve birkaç teneke kutu çıkardı. Kuru otlar ve çöplerle yaktığı ateşe cezveyi sürdü. Tekrar:

“Safâ geldiniz nûrum! Nasılsınız?, iyi misiniz?” dedi.

“Elhamdulilah” dedim.

Bu adamın ciddiyetiyle kıyafeti arasındaki tezat beni şaşırtmıştı. Tekrar söze başlayarak:

“İsminiz nedir?” dedi.

“Ahmet Râci.”

“Ahmet Râci mi? (gülerek) beşeriyetin ismini zorla almışsın nûrum! Beşer cinsi o kadar aciz, zayıf ve muhtaçtır ki, hayatını rica ile geçirir. Râci demek insan demektir.”

Bu olgunca sözler üzerine bir kat daha şaşırdım. Ben de sordum:

“Sizin isminiz nedir?”

“Benim ismim çoktur. Her yerde bir isim ve sıfatla anılırım. Burada üzerimdeki aynalardan dolayı ‘aynalı dede’ ismi ile meşhurum. Ama sen istersen ‘Âdem Baba’ de.

Bir miktar düşündükten sonra dedim ki:

“Azîzîm! Kâmil bir insan olduğunuz meydandadır. Böyle iken bu kemâlâtınızı bu tuhaf kıyafetlerle örtmenizin sebebini anlamıyorum.

Kahveyi pişirdi, fincanıma doldurdu ve cevap verdi:

“Zavallı insanlar sebepsiz yere neden gülerler, bir türlü anlayamıyorum,” dedi.

Gülme krizinden çıkmıştım. Birden aklıma parlak bir fikir geldi. Deli kıyafetine girmiş bir

isteyince oluyormuş demekki.

birgün bize de bir aynalı baba denk gelmesi umuduyla..

gelir gelir... olmadı ben ayna takar peşinden gelirim...

illa espri illa

Yaklaşık 8 senedir merak ettiğim, bir türlü fırsatını bulup alamadığım kitap... Sonunda buldum. Sanırım yeniden basılmış... Ve sonunda aldım... Bitirince yorumlarımı yazarım

Şans eseri denk geldim bu kitaba, yeni başladım sayılır. En azından yukarıda; konudaki kısmı okuyun derim. Bitirince içinden eklemeler yapabilirim.

1 sene önce okudum. Bu kitapta ''Sonsuz bilmece'' isimli bi bölüm var ki kitabın en derin felsefesi burada bence.

Kafam karıştı, beşer yoktur rabbin sıfatları vardır, rabbin sıfatlarının tecellisi nedeniyle var gibi gözüksekte aslında hiçlik içinde biryer deyiz yani yokuz, ama biz varız sanıyoruz oysaki var olan rabbin sıfatları, her işimiz onun sıfatının tecellisi, bize gelince verdiğimiz kararlar dışında tamamen yokuz, hiçiz (telefondan yazdım yazım kuralları için )

Kitapta hoşuma giden pek çok bölüm var... Bölümlerin çoğu aşağıdaki hikaye kadar hafif değil ama içerik açısından fikir vermesi için bu komik hikayeyi eklemek istedim.

Çifte Hafızlar

Bu iki deliden birisi gerçekten hafızmış. Diğeri ise bir arabacı. Bunlara "Çifte hafızlar" denilmesinin sebebi, arabacının diğerini her defasında taklit etmesinden kaynaklanıyordu.

Demir parmaklıkların önüne deli seyretmeye gelen akıllılar! Müslümanların çoğuna mahsus bir merhamet ve şefkat duygusu ile delilere ufak tefek hediyeler, özellikle tütün, şeker gibi şeyler getirir verirlerdi. Bu yüzden delilerin obur ve pisboğaz olanları, parmaklıkların önünde duran seyircileri gördükleri gibi giderler, her biri kendine özgü ve derinlik kazandıkları konular hakkında saçmalıklar savurarak çoğunlukla tütün ve diğer bazı küçük şeyler isterlerdi.

Hafız, cenazelerde, hastaların başı ucunda, sünnet ve nikah davetlerinde Kuran-ı Kerim'den ayetler okuyup karşılığında para almaya alışık olduğundan, bir seyirci görür görmez parmaklıkların önüne gidip diz çöker ve bildiği ayetleri okumaya başlardı. Arabacı da hafızın gelirinden pay alabilmek düşüncesiyle onun yanında diz çöker ve hafızın ağzından çıkan kelimeleri mümkün mertebe taklit etmeye çalışırdı. Gelirinin azalacağı endişesiyle hafız fırsat buldukça seyircilere:

-Bu hafız değildir. onu dinlemeyiniz, dese de arabacı seyircileri ikaz eder gibi göz kırparak:

-Siz ona bakmayın. Onu dinlemek caiz değildir. Zira kendisi zavallı bir delidir, derdi.

Bir gün hafızların sahtesi yani arabacı ile görüşürken, niye hafızlık tasladığını sordum. Bana:

- Hafızı dinleyenlerin yüzde doksanı, okunan şeyin doğrusunu benim okuduğum mu, yoksa hafızın okuduğu mu olduğunu fark etmekten aciz. Biri bunlara Arap diline benzer şekilde her ne okursa Kur'an ayeti zannederler ve sadece başlarını sallarlar. Kaldı ki bizim hafız da okuduğunu anlayanlardan değil. Böyle bir durumda seyircilerin çoğu benim hafız olduğuma yemin bile ederler, diye cevap verdi.