Jump to content

Sappho ve Şiirleri


KATA

Önerilen Mesajlar

SAPPHO (MÖ 7.yy - 6.yy)

 

 

Ünlü kadın şair, Midilli (Lesbos) adasında doğduğu ve yaşadığı biliniyor.

Sapho'nun yaşamı hakkında elimizdeki bilgiler oldukça sınırlı. İ.Ö. 7.yüzyılın sonu ile 6. yüzyılın başlarında yaşadığı sanılıyor. Kerkylas adlı biriyle evlenmiş, Kleis adlı bir kızı olmuş. Şiir müzik ve dans okulu kurduğu biliniyor. Okulundaki tüm öğrencilerin kız olması ve şiirlerinde öğrencilerinin isimlerine yer vermesi, hakkında dedikodulara yol açmıştır. Bir söylentiye göre de Phaon'a olan aşkına karşılık göremediği için kendini bir uçurumdan atarak canına kıymıştır.

Antik batının en önemli lirik şairi olarak kabul edilir. Dokuz adet şiir kitabı yazmıştır. Bu şiirlerden günümüze sadece 650 dize kalmıştır. Sappho'nun şiirleri, tahrip edilen bir kilisede tesadüfen bulundu, MS 1000 yılında aslına sadık kalınarak çoğaltıldı. Şiirlerinin pek çoğu, Bizanslılar zamanında Hıristiyan bağnazlığı yüzünden yok edilmiştir. 1073'te, bu kopyalardan büyük bir bölümü, Roma'da İstanbul'da Papa VIII. Gregory'nin emriyle yakıldı. Şiirlerinin pek çoğu, Mısır'da Fayum'daki Crocodilepolis'te, çürümüş papirüs parçalarında bulunarak kurtarıldı.

Afrodit'e Yakarış adını taşıyan bir şiirinin tamamı, Halikarnas'lı Dionysius'un oluşturduğu, "Edebi Kompozisyonlar" kitabından alınmıştır. Sappho, gerek kendisi, gerekse dostları hakkında ve tiran politikacılar ve sürgünler için, dürüstçe, içtenlikli, yansız ve sarsıcı bir şekilde yazdı.

Ama duygularıyla, uzay içinde tanımladığı nesnelerde, epik ya da ağıt türünü benimsemeyip de insanca söyleyişi ve gizdeş bir günlük tutarcasına konuşmayı seçmiştir. Bilgeliği şiirde başlıca ölçü, biçimsel bir neden değil de soyut bir biçim bilen, bir birtakım ahlak kuralları olarak ortaya çıkan şiir yasasını hiçe saymıştır.

 

Böylesi yakışmaz bize. Hiç doğru değil

matem içinde girmek bir şiirin evine.*

(*Safo öldüğünde kızı okusun diye yazılmıştır.)

 

***

 

 

ŞİİRLERİ

 

tıpkı bir tanrıya benziyor bence adam

seninle yüz yüze otururken ve

dinlerken dikkatle tatlı

sesini ve gülüşlerini

 

sarsılarak gümbürdüyor

kalbim göğüs kafesimde. Bu yüzden

sesim boşalmış gibi bakıyorum

sana ve

 

ne diyebilirim ki, dilim

tutulmuşken ve kızgınlığın ateşi

dağlarken tenimi, gözlerim

kararırken, kulaklarım

 

uğuldarken, ter basmışken her yanımı.

allak bullak olmuşum, yüzüm daha solgun

çimenlerden ve beynim uyuşuyor, galiba

ölüm çok yakınımda

 

( fakat katlanmak zorundayım hepsine; ben, zavallı)

 

***

Gel, kutsal kaplumbağa kabuğu,

Lirim benim, ve bir şiir ol.

 

***

 

daima söylerdi annem

gençliğinde

son derece popülermiş

 

***

takarak mor bir kurdele

bağladı başını. Daha sarışındı ondan

dağınık bırakan saçlarını

 

***

 

meşale ışığının Sardis'ten gelen

rengarenk kurdeleye ihtiyacı yok--

ama ya taze çiçeklerden yapılmış bir tacın?

 

***

 

kimileri süvari diyor ve diğerleri

piyadeyi tercih ediyor ya da bir filonun

uzun küreklerini

bana göre, kara toprak üstünde

sevdiğin kimse, odur

en mükemmeli.

 

Ve kolayca kanıtlanır bu.

ölümlüler içinde en güzeli değil miydi Helen

soyundaki bütün erkeklerin arzuladığı?

 

ve yelken açıp Truva'ya ve unutmadı mı

kızını ve değerli soy sopunu?

Kıbrıslının yalnızca bir bakışı yetmişti

onu ram ederek

yolundan çıkartmaya

 

bunları düşünürken anımsayıverdim

Anaktoria'nın uzakta olduğunu

ve benim

onun için herhangi biri

 

***

 

bir dağ kasırgasının

meşeleri yere serişi gibi,

aşk hurdahaş etti kalbimi

 

***

 

ummamam gerekirmiş

göğü kucaklamayı

iki kolumla birden

 

***

 

yıldızların güzelliği ve parlaklığı

sönük kalıyor muhteşem ay yanında

gümüş gibi parlıyor dünyanın dört bir yanı

ay dolunaysa.

 

***

 

altın sandallı

şafak, tıpkı bir hırsız gibi

çullandı üzerime

 

***

 

Atthis'im, sevgili Anaktoria'mız

Sardis'ten uzak şimdi,

aklı hep bizde ama, ve

 

birlikte olduğumuz günlerde

sen, görkemli bir tanrıça gibiydin,

ve senin şarkıların ona derin sevinçler verdi

 

şimdi ışıldar o, Libyalı kadınlar arasında

ayın kızıl parmakları uzandığında

günbatımından sonra, nasıl

 

silerse etrafındaki yıldızları, ve dağıtırsa ışığını

tuzlu denize

ve çiçeğe kesmiş tarlaların üstüne;

 

ve çiyleri saçarak toprağa, diriltmek için

gülleri ve kırılgan kekikleri

ve tatlı tomurcuklanan bal--lotusu

 

sevgilimiz nerede olursa olsun düşünür

sevgili Atthis'in aşkını,

özlemle yanar kalbinin ta derinleri.

 

çağırır bizi tüm ruhuyla yanına! duyarız

gecenin bütün söylenceleri

denizleri aşarak getirir bize feryatlarını.

 

***

 

birileri, diyorum sana,

bizi hatırlayacak

 

üzülüp durduk, unutulup

gideceğiz korkusuyla

 

hepsi tükenmedi henüz

doğru yargıya sahip iyi adamların

 

 

***

 

 

şimdi

kalbimde

görüyorum açıkça

 

güzel bir

yüz

ışıldayan

 

nakışlanmış

aşk tarafından

 

***

"Safo, eğer hemen gelmezsen

yemin sana, bundan sonra seni sevmeyeceğim.

 

Ah kalk ve sevgili bedenini

çıkar yataktan ve ışık saç üstümüze.

sıyırıp üstünden Sakız'da yapılmış geceliğini, ve

 

tıpkı baharda açan saf zambak gibi,

suda yıkan. Kleis'imiz

safran sarısı bir gömlek ve menekşe

 

bir harmaniyeye saracak seni. Şeffaf

bir manto örteceğiz üstüne, ve saçlarına

çiçeklerden taç. Yeter ki sen gel güzelim

 

bizi deli eden güzelliğinle, ve sen

Praxinoa, közle kestaneleri, hazır

olsun soframıza. Tanrılardan biri

 

sunabilir ancak bize bunca güzelliği

bugün Safo, kadınların en güzeli,

gelecek bizimle, o beyaz kentine

 

Midilli'nin, tıpkı bir anne gibi

kızlarının arasında, "Canımın içi Atthis,

unuttun mu şimdi yoksa bu günlerin hepsini?" *

 

(*parantez içindeki bölüm, Safo'nun Atthis'in sözlerinden yaptığı alıntılar olabilir)

 

***

 

bir düşte geldi Hermes yanıma. Dedim ki,

--Efendim, elimi eteğimi çektim dünyadan

hiç değeri kalmadı gözümde malın mülkün

bir tek şeydir istediğim

ölmek, ve seyretmek çiy tutmuş lotusları

Acheron'un kıyıları boyunca, cennetin ırmağında.

 

***

memelerimden hâlâ süt geliyor olsaydı

ve bir bebek taşıyabilseydi karnım

çılgın gibi koşardım bu zifaf odasına,

 

fakat yıllar damgaladı tenimi binlerce

kırışıkla, aşkın hiç acelesi yok bana

sarılmaya, armağanlarıyla haz dolu sancıların

 

öyleyse, gel biz methiyeler düzelim

taze memeleri menekşe kokan kıza.

 

***

inan bana, bütün gece boyunca yalvarıp durdum

tanrılara, iki kat uzasın diye gece senin yanında

 

***

uzanmıştın bekleyişler içinde

defnenin gölgesine

 

ve her şey

harikaydı

 

sen bir kadınsın

benim gibi, savrulmuş

 

kalbimle duydum seni

sevgilim

 

geldin, lime lime

giysilerinle

 

ve ansızın: güzelliği

giysilerinin

 

***

tatlı bir elma, kıpkırmızı, sallanır

en yüksekteki dalın ucunda, unutmuşlar

sanırsın koparmayı-- Yo, uzanamadılar ki

 

bir sümbül, ezilmiş yamaçta

çobanlarca, saçılmış çiğnenerek toprağa

tam açacakken mor çiçeklerini

 

***

Ah Gongyla, benim biricik gülüm,

Sıyır sütbeyaz giysini üzerinden. Nasıl

İstiyorum şimdi gelmeni, benim

İsteğimi beslesin diye

 

Güzelliğin. Ne zaman görsem seni

Bu giysinin içinde, öyle güçsüz ve öyle

Mutlu oluyorum ki, Çok kızsam da

Kyprian'a, işte yalvarıyorum

 

Öç almasın diye benden, belki hemen

Salıverir seni, Gongyla, ve gelirsin yeniden

Bana, bil ki sensin en çok arzuladığım

Dünya bir yana, sen bir yana.

 

***

Ey karanlıktan gelen rüya,

gel uykuma

 

tatlı tanrı, ama hâlâ

acılar içindeyim ve kalmadı takatim dayanmaya,

 

ne umutluyum, bölüşecek kadar her şeyimi mutlu biriyle

ne de aptal, hor görecek kadar cici oyuncakları

 

düşümde, belki yine benim olur yitirdiğim ne varsa.

 

 

 

alıntı

Yorum bağlantısı
Diğer sitelerde paylaş

uçuşan sözlerle

şarkıma başlarım

ben..

 

tanrılar korusun seni.

iyi yürekli,bir sevgilinin kollarında uyu.

 

ey altın saclı afrodit!

kaç kez yakarmisimdir.

benim alın yazım da

öyle olsun diye!

 

gene eros,

elimi kolumu çözen.

hem tatlı, hem acı eros,

o karşı gelinmez yaratık,

sarsıyor beni.

"aşık mıydım neydim...

 

 

Sappho kırklı yaşlarında kendisinden çok daha genç bir erkeğe aşıktı ve bu aşk nedeniyle kendisini kayalardan aşağı atarak intihar etti.'

Yorum bağlantısı
Diğer sitelerde paylaş

Sohbete katıl

Şimdi mesaj yollayabilir ve daha sonra kayıt olabilirsiniz. Hesabınız varsa, şimdi giriş yaparak hesabınızla gönderebilirsiniz.

Misafir
Bu konuyu yanıtla...

×   Farklı formatta bir yazı yapıştırdınız.   Lütfen formatı silmek için buraya tıklayınız

  Only 75 emoji are allowed.

×   Bağlantınız otomatik olarak gömülü hale getirilmiştir..   Bunun yerine bağlantı şeklinde gösterilsin mi?

×   Önceki içeriğiniz geri yüklendi.   Düzenleyiciyi temizle

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

×
×
  • Yeni Oluştur...