Aleviler ve Semah

http://www.alevi-frankfurt.com/uploads/pics/semah_akmf_01.jpg

http://www.psakd.org/resim/banaz_2006_semah.jpg

http://www.aleviforum.com/photoplog/images/12264/1_semah.jpg

Alevilerin temel ibadeti olan Cem ayinlerinin ayrılmaz bir parçası da Semah dönmektir. Semah, Cem'in belli bir aşamasında bağlama eşliğinde kadın ve erkek canların çalınan ezgiler eşliğinde birlikte yaptıkları dinsel danslardır. Semah dönülmeyi, Cem ayininden dönmek, Cem ayini içinde yapılan 12 hizmetten birisidir. Cem ayini sırasında törenin bazı bölümlerinde ve özellikle son bölümünde dedenin işareti ile kadın ve erkek canlar semaha kalkarlar. Semah dönen canlar duygusunun, sevginin, aşkın, dorukta olduğu duygulu bir an yaşarlar. Semah dönenler adeta kendinden geçercesine büyük bir aşkla, şevkle huşu içinde ayrı bir dünyaya yolculuk edercesine, izleyen canları da büyüleyecek tarzda su gibi akıp giderler.

Aleviler, Cem ayinininde olduğu gibi semahın da kaynağının Hz. Muhammet'in, Miraçtaki Kırklar Cemi'nde kaldığına inanırlar. Mevlevi Sema'sından oldukça farklı olan Semah'ın kültürel kaynağının izlerini Asya ve Anadolu medeniyetlerinin derinliklerine götürmek olasıdır. Alevilerin döndükleri semahı onların ibadeti olan Cem ayinlerinden ayrı düşünmek ve yorumlamak yanlıştır.

Yani Semah, Alevilerin yaptıkları ibadetin bir parçasıdır. Ülkemizde son üç beş yıldır Alevilik kendisini tanıtmaya başladığından beri, semah dönmek daha da bir güncellik kazanmıştır. Yüzyıllarca gizli-saklı yapılan Cem ayinlerinin bir parçası olan semah, yapılan çeşitli törenlerde, şenliklerde folklorik gösteriler içine konmuştur. Bu durum ilk başta Alevilerin hoşuna gitmiş. Kendi kültürlerinin tanınmasına hizmet eder düşüncesi ile seyirci kalınmıştır. Yapılan semahlar Alevi olan ve olmayan kesimlerce tanınmış ve beğeni kazanmıştır. Çünki alevi ana-babadan doğup da bugün Cem görmemiş bir kuşak oluşmuştur. Bu kuşak bir anlamda semahları dışa açık alanlarda yapılan etkinliklerde izleyerek Aleviliği görmeye, öğrenmeye çalışmıştır. Ama dışa açılmanın sınırı içkili toplantılarda semah dönmek olmaya başlayınca iş bir anlamda çığrından çıkabilir. Bu nedenle semahlar, Alevilerin ibadeti olan Cem in bir parçasıdır. O'nun yeri orasıdır. Semah ibadetin bir parçasıdır. Semah dönmek eğlence aracı olamaz. Semah içkili, eğlenceli toplantılara asla meze olamaz. Semah dönmek Cem ayini dışında, olsa olsa cok ağırbaşlı bir biçimde özüne uygun bir tarzda; Hacı Bektaş Veli anma törenleri, Abdal Musa anma törenleri gibi törenler ile ağırbaşlı etkinlikler dışında yapılmamalıdır.

SEMAHIN BAZI ÖZELLİKLERİ Arapça "Sema" köküne dayanan Semah sözcüğü Türkçe de "Sema" ya da "Semah" biçimlerinde iki ana söylenişe ayrılır.Her söyleniş birbirinden ayrı iki farklı özellikte uygulanır.Sema , Mevlevi ya da bazı Sünni tarikatlarının , Semah ise Alevilerin dinsel törenlerinin bir parçasıdır. Mevlevi Semah ' ı ile Alevi Semah'ının ayırdedici özelliği dönenlerin Mevlevilerde esas olarak sadece erkekler olmasına karşın, Alevilerde kadın ve erkek canların birlikte olduğudur.Mevlevelerin Semah'ının müziğini esas olarak Türk Sanat Müziği besteleri oluştururken , Alevi Semah'larındaki müziği halk müziği ritimleri oluşturur.Semahlarda bağlama belirleyici olmasına karşın ; Cepni Alevilerde , Cemde 12 çalğı bulunur. Bu on iki saz aynı türden olabileceği gibi değişik türlerden de olabilir. Semahlar , Çepnilerde bu on iki çalgı ile dönülür.Ama günümüzde yaygın olarak gözüken durum cemlerde esas olarak bağlamanın belirleyici olduğudur. Semahın belli sayıda kişilerce dönülmesine özen gösterilir; 2,4,8,10,12, olduğu gibi 3,5,7,12 gibi sayı kümelerine denk düşürülmeye çalışılır.Bu sayıların kutsallığına inanılır. "Üçler , beşler , yediler, on ikiler" den yardım ve şefaat dilenir.

Semah dönülmeye genellikle şöyle başlanır: ilk önce dört can semaha kalkar.Bu açılış semahıdır. Semah dönülürken canların üstündeki giysiler son yıllardaki folklor giysileri gibi özel giysi değildir.Semah dönmek için özel giysi hazırlanmaz.Canların üstündeki giysiler çok renkli ve değişiktir.Daha doğrusu halkın özel günlerde giydiği temiz ve bakımlı elbiselerdir.Belli bir şekil söz konusu değildir. Bu erler için de , bacılar içinde geçerlidir.Kurallarda biçime değil öze önem verilir. Giysilerde yerel ayrıcalıklar görülür.Bazı yörelerde semah dönülürken erkekler şapkalarını çıkarırlar , bazı yörelerde başı açık semah dönülmez.Semah dönen erler genellikle şapka yerine mendil , puşu gibi aksesuarlar giyerler ya da baş açıktır.Ama ayak kesinlikle çıplaktır.Baş açık , ayak çıplak semah dönmek en yaygın olan biçimdir. Tabii bacıların başı örtülüdür. Canlar , Cem ayininin belli bir yerinde Semah'a kalkınca dedeye niyaz ederler.Semah dönüldüğü sırada (halka tarzında dönülen semah'ta) köşede oturan dede makamına asla sırt dönülemez. Semahta ritim ister yavaş ister hızlı olsun dede makamı kutsal makamdır.Ali makamıdır, oraya sırt dönülmez , mutlaka her seferinde selamlama biçiminde niyaz edilir. Hiçbir semah türünde elele tutuşulmaz.İster kadın ister erkek karışık olsun, isterse sadece erkek ya da kadın olsun elele tutuşma biçimi yoktur. Semahta esas figürler el ve ayak figürleridir.Eller ve kollar kuşun uçuşunu simgeler.Eller ve kollar kuşun uçuşunu simgeler. En çok görülen figür ise sağ elin ayası yukarından alır, sol el de yere dönüktür.Bu figür ; "Haktan alınanın halka verilmesini" simgeler.

Semah Türleri Anadolu'da Aleviliğin yaklaşık sekizyüz yıllık bir tarihi var. Anadolu'da bir dizi uygarlık yaşamış. Kimi uygarlıkların izleri kaybolmuşken kimi henüz yanıbaşımızda yaşıyor. Ülkemiz çok renkli bir kültüre sahip. Bu durumdan Aleviliğin de nasibini almaması olası değil. İşte Anadolu'daki Alevi semahlarının çeşitliliği bu kültürel izlerin semahlara şu ya da bu tarzda yansımasıdır. Biçimde Alevilerin Cem ayinlerinde ve semahlarda bazı farklılıklar almasına karşın özü birdir. Semahlara değişik yörelerde değişik adlar verilmesinin nedeni bu özellikte aranmalıdır. Bildiğimiz semah adlarından bazıları şunlardır: Ali Nur Semahı, Kırat Semahı, Turanlar Semahı, Kırklar Semahı, Gönüller Semahı, Ya Hızır Semahı, Alaçam Semahı, Nevruz Semahı, Çapraz Semahı, Çorlu Semahı, Dem Geldi Semahı, Ladik Semahı, Çark Semahı, Yatır Semahı v.b

Aleviliğe semah Türklerin eski inançlarından gelmiştir.İslamı kabul edince Tarikat zikirlerini bu şekilde yürütmüşler.Nitekim İslamda tek çeşit Tarikat ayini yoktur.Hz.Muhammede mal edilmesi gerçek değildir.Kitapalrda sadece gizli toplantıların mevcud olduğudur ancak yapılan zikir bilinmiyor.Bu yüzden her tarikat farklı bir zikir çeşidi kullanır.Bu seçim sırasındada kültürün önemi büyüktür.Bunun bir başka delili mevlevi semasınında islam öncesi farslarda olmasıdır.Mevlanada fars olduğu için şems ona bu şekilde bir semah öğretmiştir.

Ayrıca şunuda belirtmek gerekki mevlevilerin veledi kolu ehl-i sünnettir şemsi kolu alevidir.

hakana beni şaşırtıyorsun

paylaşım için çok teşekkür ederim.. son 3 yıldır hem ülkemizde hem de gnoxis te tanınmaya başlandık..

Alevilikle ilgili ;

Bir köşe yazarı (adını hatırlamıyorum) ''eğer din kültürü ve ahlak bilgisi kitaplarının arkasında alevilikle ilgili bir sayfa bile bilgi olsaydı alevi olurdum '' yazmıştı köşesinde..

Cidden aslında araştırılsa güzellikleri görülür ..

Çok güzel bir konu açmışsın chesterfield .. )

Çok değerli bir konu.Açtığın için teşekkürler.Yıllardır Aleviler yani Şii'ler tarihte hep işkence gördüler,öldürüldüler.İnançlarına karşı çıkanlar mum söndürmekmiş vs gibi şeylerle yalanladılar ve iftira atıldılar.Ama yılmak diye birşey yok.Ben inancıma bağlıyım bir zamanlar şüphelerim vardı ki gökte açılan Zülfikar'ı görünceye kadar...Tanrı hangi dinden olursa olsun.Ama bana,benim dinime olan doğruluğumu iyi bildiği için o işareti gösterdi bana.Teşekkürler ona.Dünyaya çok geliyoruz sözde..Ama biz Dünyanın en temiz ve iyi kalpli insanlarıyız.Bunu kimse yalanlamasın.En azından çoğu toplumda olmayan şey bize var.Biz her dine saygıda kusur etmeyiz.Hakikat dünyasında da hata bilmeyiz..!

Yıllardır Aleviler yani Şii'ler tarihte hep işkence gördüler,öldürüldüler.!

Aleviler Şii değildir.

Şiilikte ikrar ve biat yoktur.sadece tanıklık ve bağlılık vardır., Alevilikte ise ikrar,biat ve teslimiyet vardır.

Şiilikte minhâç ( aydınlık yol) yani tasavvuf ve tarikat yoktur.Alevilik ise, minhâç ve erkan,yani tasavvufi yoludur.(Aydınlık yoludur).Ehli Sünnet gibi hareket eder ve Sünni düşünceyi paylaşırlar..

Şiilik şeriata bağlı kalınır,Alevilik ise, şeriat, tarikat, marifet, ve hakikat aşamalarını kabul edilir.

Şiilikte, musahip olma koşulu yoktur, Alevilikte ise musahip olma koşulu vardır.

Şiilikte mut’a nikahı evlilikleri kabul edilir.Alevilikte ise mut’a nikahının varlığı kabul edilmez. Genellikle tek eşliliği kabul eder.

( Mut'a nikahında erkek ve kadın belirli bir süre ve ücret karşılığında anlaşırlar )

Şiilikte, zikir, semah ve müzik ibadete sokulmaz..Alevilikte ise bunlar ibadetin temel öğeleridir

Şiilikte dinin şartı beştir.Tevhit, Adalet, Nübüvvet, imamet ve mead’dır. Alevilikte altıdır. Alevilikte Velayet inancı eklenir.Bunlar,Usul-i Din’dir.

Şiilikte dinin ayrıntılara ait koşulları (Füru-ı Din )ondur. a-Namaz,b-Oruç,c- Hac d-Zekat e- Cihat etmek f- Humus g- Peygamber soyuna tevella etmek h- Peygamber ve Ehl-i Beyt düşmanlarını teberra ( dışlamak) j-İlahi emirleri tutmak, k-Yasaklarından kaçınmak.

Alevilikte,mürşit,rehber,talip veya muhip, musahiplik yol oğlu gibi kavramlar vardır.Şiilikte bunların hiç biri yoktur.

Alevilikte 4 kapı 40 makam anlayışı vardır. Bunlar şeriat, tarikat, marifet , hakikat tır ve her kapının 10 menzili vardır. Şiilikte ise sadece şeriat vardır.

Şiilik Şeriattır, Alevilik Tasavvuftur.

Şiilikte Alevilik arasındaki benzerlik Ehl-i Beytin sevgisidir.

Bizi tanıttığın için teşekkürler dostum

bende bir aleviyim öğrenmenk isteyen arkadaşlar için çok bilgilendirici bir konu bu ellerine sağlık