Mesajı Öğrenme Tezi

Etkileyici iletişim konusunda sosyal psikologlarca yapılan ilk sistematik incelemeler, 2. Dünya Savaşı sırasında ve onu izleyen yıllarda Carl Hovland yönetiminde Amerika'da Yale Üniversitesinde kurulan İletişim ve Tutum değişim programı ile başlamıştır.Savaş yıllarında dünyada propagandanın öneminin anlaşılması, şüphesiz, bu ilk çalışmalara neden olmuştur.Savaşta her iki tarafın kullandığı yoğun propaganda asker ve sivil halk üzerinde çok etkili olmuş, devam edegelen savaşın yanında adeta bir de propaganda savaşı verilmiştir.Elbette bu derece belirgin ve önemli bir sosyal olgu bilimsel bir araştırma gerektirir.Hovland ve arkadaşlarının çalışmaları bu yolda atılmış çok önemli adımlar olmuş ve çeşitli yayınlara yol açmıştır.

Hovland'ın başını çektiği, Mesajı Öğrenme Tezi çerçevesinde yapılan araştırmaların kuramsal temelini psikolojide öğrenme kuramı meydana getirmiştir.Davranışcı bir yaklaşım açısından etkileyici iletişim, tutum öğrenme ya da yeniden öğrenme süreci olarak ele alınmıştır.Dolayısıyla, bu öğrenme olayının ortamın hangi özelliklerine göre ne şekilde değişmeler gösterdiği, laboratuvar deneyi yöntemi ile incelenmiştir.

Hovland'a göre tutum değişimi şu süreçten oluşur: Gönderilen mesaja dikkat etmek; mesajı anlamak;mesajı kabul etmek.Bu dizedeki her süreç kendinden önce gelen sürecin gerçekleşmesine bağlıdır.Örneğin mesaja dikkat edilmezse, mesaj anlaşılmaz veya mesaj anlaşılmazsa kabul edilmesi mümkün olmaz.Ancak mesaja dikkatimizi vermemiz ve onu anlamamız, mesajı mutlaka kabul edeceğimiz anlamına gelmez.mesajı kabul etmeyi rtkileyen başka etkenler de vardır.

Tutum değişiminin süreçlerini anlamak için, Yale araştırmacıları bir iletişimin ne kadar etkileyici olabileceğini belirleyen şu 4 faktörü incelemiştir:

1)Mesajın kaynağına ait özellikler

2)iletişimle (mesajla) ilgili özellikler

3)hedef ögesinin özellikleri

4)ortamın özellikleri

Esas olarak bir kişi veya grup, bir mesajı, belli bir ortamda bir başka kişi veya grubun tutumunu değiştirmek amacıyla nasıl iletiyor?Kısaca 'kim neyi kime nasıl iletiyor?' sorusu Yale araştırmacılarının ana konusu olmuştur.

Bu ilk laboratuar çalışmalarından sonra propagandanın politikadan reklamcılığa kadar her alanda gittikçe artan önemi ile paralel olarak etkileyici iletişim araştırmaları da günümüze kadar gelişerek devam etmiştir.

Kaynak

Günümüzde İnsan ve İnsanlar

Prof. dr. Çiğdem Kağıtçıbaşı