Dövmenin Tarihi

Günümüzde dövme yaptırma istemini,kişisel süslenme ve modayla tanımlayabiliriz.Ancak dövmenin insanlık tarihine ilk girişi şüphesizki bu kadar basit değildi. Dünyada, ilk sosyal yaşamın örnekleri olarak kabul edilen, ilkel- komünal toplumla birlikte, son derece masum gereksinimlerden yola çıkarak; korkularını, beğenilerini ,isteklerini,inançlarını, geleneklerini,sosyal ve sınıfsal statülerini çizgi ve işaretlerle çıplak bedenlerine, yine bir başka insana ve doğaya göstermenin ifadesi olarak, ilk dövme uygulamaları yapılmıştır.O günün koşullarında ilkel yöntemlerle yaptıkları bu süslemeler insanlık tarihinde yerini almıştır.

Doğaya karşı verdiği hayatta kalma mücadelesi için, zekice geliştirdiği; kesici,delici aletlerin ve ateşi kullanmanın yanı sıra ,dövme ninde insan hayatına bu ilklerle beraber girmesi, aynı zekanın ve ihtiyacın bir ürünüdür.Yukarıda saydığım haklı gerekçelerle birlikte bedenlerine yaptıkları çizimleride bir iletişim aracı olarak kullandıklarını biliyoruz.

Dövme uygulaması,kesintiye uğramadan,günümüze kadar ulaşmasının konuya bir insani ihtiyaç olarak bakılması gerektiğini ortaya koymaktadır.

Bedende giysinin olmadığı ortamda,vahşi hayvanları ürkütmek, avlanan hayvandan daha fazla pay almak, kabilede liderliği güç ve üstünlüğü, ortaya koymada yine benzer işaretler vücutta kullanılmıştır.

İnsan toplulukları arasında, yazının bulunmasıyla birlikte, dövme uygulamaları daha bilinçli ifade biçimiyle güçlenip, sosyal yaşamın olgularını ifade etmede ve dışa vurumunda daha belirleyici olmuştur. Yazıyla birlikte insan yaşamıda sosyal sınıflara ayrılmış,dövme bu zaman diliminde zengini ,fakiri ,köleyi,sahibi,askeri birimler arasındaki kademe ve rütbe farklılığını, cesareti, mahkumu ,bekarı, nişanlıyı, evliyi, dulu,bereketi,umudu ve umutsuzluğu toplumun diğer bireylerine en kısa ve en anlaşılır yöntemle anlatmak hep dövmeyle olmuştur.

Dünyanın en eski medeniyetleri içinde yer alan Türkler, M.Ö.'ki yüzyıllarda oba yaşamından beyliğe ve daha sonra Anadolu da kurdukları imparatorlukla dünya tarihinde yerini almıştır.Orta Asya da gelişen atalarımız, kurdukları yaşamın her alanında, dövme yi de yukarıda belirttiğim nedenlerle, en güzel biçimiyle bedenlerine uygulamış ve taşımışlardır.

Kendilerine seçtikleri Budizm in kolu olan Şamanizm inanç biçimi Türk toplumunda dövmeyi daha anlamlı kılmıştır.Şaman rahiplerin müritlerine yaptıkları dövmelerle kötülüğün ve uğursuzluğun bedenden uzaklaştırıldığına inanılırdı.Tanrıya yakın olmanın, ona inanmanın bir ifadesi olarakta , dövme Türk topluluklarında yaygın bir biçimde kullanılırdı.

Aynı tarihsel paralellikte yer alan, sahip oldukları coğrafya nedeniyle daha yerleşik düzeni olan Çinliler, dövme sanatını dünyada en iyi geliştiren ve geniş kitlelere uygulayan ülkelerin başında gelmektedir.Türklerin kendileriyle girdiği askeri,siyasi,ticari ve insani ilişkiler nedeniyle, Türkler dövme uygulamasında teknik ve sanatsal olarak dahada gelişmiştir.

Bulundukları coğrafyadaki, olumsuz iklimsel gelişmeler Türkleri yeni yurt arayışlarına iterken, Avrupa içlerine kadar ilerleyen Türk akıncılar bu kültürü Avrupanın ortasına kadar taşımıştır.Bu akınların uzun yıllar ilk yerleşim alanlarından olan, özellikle bugün ki Macaristan da müzelerdeki günümüze kadar ulaşan gravürlerde,Türk akıncıları uzun saçlı,küpeli ve dövmeli olarak tasvir edilmişlerdir.

Mezapotamya,Anadolu ve Arap yarımadasına yapılan akınlar neticesinde Türkler yeni inanç biçimi olarak Müslümanlığı seçmişlerdir.Bu tarihsel süreçte Arap yarımadasında, bedevi olarak adlandırılan kavimlerde ,özellikle kadınlarda benzer nedenlerle dövme sıkça kullanılan bir vücut süsleme aracıydı.Günümüzde ise bu bölgelerde halen uygulanmaktadır.Dolayısıyla İslamiyet'te ve Kuran'da dövmeyi yasaklayan,kısıtlayan yazılı hiçbir ifade bulunmamaktadır.

Daha sonra Anadolu toprakları üzerinde yerleşik düzene giren Türkler yazılı tarihiyle, bu coğrafya ve Arap yarım adasında, kutsal mekanların tam 600 Y.Y. bekçilik ve koruyuculuğunu, kanı canı pahasına yapmış olmasına karşın, Atalarımız dövmeyi, İslamiyeti en doğru ve yoğun yaşadıkları bu uzun zaman diliminde bile yasaklamamıştır.

Bu uygulamayı özellikle ilk başta beyliklerde, beylerde şehsadelerde ve hatta padişahlarımızda bile görmek mümkündür.Özellikle Leventlerimiz ve diğer askerlerimizde, savaşa girdiklerinde kısmen bedende giysilerin kalmaması sebebiyle ölü ve ağır yaralıların kimliklerini,rütbelerini tespit etmede dövme kullanılmış olup, bunların ceylan derisine işlenmiş tasvir ve çizimleri müzelerimizde sergilenmektedir.

Çok titiz bir araştırma sonucu senaryolaştırılmış, Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü filminde olduğu gibi, en üst kesimden en basit halk düzeyine kadar dövmenin atalarımızın yaşamında kullanıldığını, İlk beyliğin kurulduğu ve daha sonra başkent ilan edilen Bursa da nasıl uygulandığı çok güzel bir dille gösterilmiştir.

Anadolu da o günden bugüne ,halen kadınlarımız dövmeyi severek bedenlerine uygulamış,henüz Hıristiyan inanç biçimi doğmadan önce Anadolu da haç simgesi ,özellikle dövmelerde doğurganlığın ve bereketin simgesi olarak sıkça yapılmış ve halen bunların örnekleri canlı olarak bulunmaktadır.

Üstelik geçmişte olduğu gibi, bu insanlarımız inanç ve ibadetlerini bugünde doğru bir şekilde yerine getirmeye çalışmaktadırlar.Özellikle ayak ve bacaklarında, ellerinde, boyun ve göğüslerinde hatta yüzlerinde olan bu dövmeler nedeniyle kimse ayıplamayıp ve günah işlediklerini düşünmemektedir.

Mükemmel bir inanç sistemi olan dinimizde, yazılı bir belge olmaksızın, tarihler boyu birilerinin çıkarları için geliştirilen, tarikat ve hurafe sistematiği, günlük yaşamı etkileyip, inanç içinde daha önemli günah kriterlerini görmemezlikten gelen belli bir kesim, dövmeye günah tanımlaması getirmeye çalışmıştır.Bu yorumu yapanların, Türk kültürel yaşamını hiç tanımadıkları, tarihsel belge ve yazıları okumadıkları yada gerçeklerin işlerine gelmedikleri, açıkça belli olmaktadır.

Günümüzde atalarımızdan bize miras olan bu sanatı yapmaya ve taşımaya çalışan sanatçılar, bu sanatın ülkemizde akademik eğitimi olmamasına rağmen, dövmenin ülkemizde geç kalmış saygınlığının yeniden kazanılması için,mesleklerini ahlak kuralları çerçevesinde sürdürmeye devam etmektedirler.

Yasal çalışan ve bir çatı altında örgütlenmeye gayret eden sanatçılar, uygulamaları sırasında toplumun dövme üzerindeki kaygılarına titizlikle saygı göstererek; ahlak dışı pornoğrafik ve yasaklanmış politik ifadeler ve suç unsuru taşıyan simgeleri 18 yaşından küçük ve büyük kesime, bu uygulamaları yapmayarak ilkelerini ortaya koymuştur. İyi ve güzel olan uygulamaların yanı sıra, kötü örneklerde maalesef bu sanat adına da vardır.Bunların bir kısmı denetim dışı stüdyolarda olabileceği gibi,gençlerin özellikle cezaevi ortamında ve evlerinde sağlıksız ekipmanla bir birlerine kötü dövme uygulaması yaptıklarını biliyoruz.Bu olumsuz örnekler, sıkça dövmenin eleştirilmesinde, basın tarafından malzeme olarak da kullanılmaktadır.

Dünya ile sıkı bir entegrasyon içine girmiş ülkemizde,müzik ve moda kanalları,ayrıca internet kullanımı, bu sanatı bütün ayrıntılarıyla geniş kitlelere göstermektedir.Tarihi içgüdüsel dövme yaptırma isteği, görsel araçlarla ülke gençliğine aktarılırken, ciddi bir talebide kendiliğinden oluşturmaktadır.Başta yöneticiler bu konuya, kanunlarla ciddi bir yaklaşım gösteremezse,denetim mekanizması kuramazsa,işini doğru yapan studioları geliştiremezse ,ülke gençliği bu sefer kendi doğrularını, olumsuz çözüm yöntemleriyle gidermekteler.Bilindiği gibi bu olumsuzlukları daha sonra silmek ve değiştirmek mümkün değildir aynı zamanda çok zahmetli ve pahalıdır.

Dövme sildirme isteği, hemen hemen dövme yaptırma arzusuyla aynı paralellikte seyretmektedir.Günümüzde belirtmiş olduğumuz hatalardan ve henüz oluşmamış dövme kültürü nedeniyle,insanın kendisini algılamadan yaptırdığı dövmelerden kurtulma istemide çok fazladır.Efsane değerindeki dövme silme reçeteleri ve yöntemleri, bugünde elden ele dolaşmaktadır.Ancak bu yöntemlerin tamamı, sorunu bilimsel çözmekten uzaktır.Üstelik daha tehlikeli cilt lezyonlarının oluşmasına neden olmaktadır.

Dünyada,deriden dövme boyasının en doğru silinme yöntemi lazer uygulamasıdır.Ancak ülkemizde bu konuda cilt bakım merkezleri, esas görevi deride kıl köklerini kurutmaya yönelik, epilasyon amaçlı cihazları bu alanda kullanarak, insan cildinde kalıcı yanık izlerinin oluşmasına neden olmaktalar.Ayrıca insanların önce umutlarını ardından da paralarını sömürmekteler.Yurt dışında bu işlem lazer cihazlarıyla sorunsuz yapılmaktadır.Aradaki fark, lazerin boyadaki pigmentasyon parametrelerini renk ve pigmentasyona göre ayarlayıp,uygulamadan net bir sonuç alınmasını sağlamaktadır.Bu işlem genelde bir seansta bitmektedir.Ülkemizdeki benzer yerlerin, sırf taşıyıcıdan biraz daha fazla ücret alma adına, uygulama sanatçısının derin çalıştığına kadar, bir dizi yalan söyleyerek dövme sektörünede zarar verdiklerine şahit oluyoruz. Yurtdışında kullanılan bu sağlıklı cihazların, ülkemizde de en kısa zamanda olacağını bilerek.Dövmelerini sildirmek isteyenlerin iyi araştırma yapmalarını ve sonradan pişman olacakları dövmeleri yaptırmamalarını tavsiye ederim.

Dövme yaptırmak isteyenlerin özellikle yasal çalışan, dernek üyesi ve bu kriterleri taşıyan stüdyo ve sanatçıları araştırarak tercih etmeleri gerekmektedir.İyiyi ve kötüyü satın almak bireyin elindedir ve insan bedenine bilinci yerindeyken zorla günümüzde kimsenin istemediği bir uygulama yaptırması mümkün değildir.Bu olursa zaten ciddi bir suçtur.

Uyuşturucu ve keyif verici maddelerin, sınır tanımadan kullanıldığı ülkemizde, bu suç unsuru ve ahlak dışı alışkanlıkların kaynağı olarak, sanatçı ,studyo ve dövmeyi taşıyan bireyin suçlanması ve hedef gösterilmesi amacını aşan ifadeler ve yakıştırmalardır.

Dövme, ilkel kabilelerden Avrupa ve Amerika daki sömürge ülkelere, sanayi devriminden önce gemiciler tarafından yayılırken, makine tekniği kullanılmıyordu. Bambu ve metal çubuklarla yapılan uygulama yöntemlerinin, vücuda verdiği acı neticesinde, buna katlanmak için, ağızdan alınan ve uyuşturucu niteliği taşıyan bitki kökenli maddeler, geniş olarak kullanılmıştır.Bu o günün koşullarında uygulamada doğal bir yöntemdi.

Sanayi devrimiyle ve elektiriğin bulunmasıyla, üretilen dövme makinaları, lokal yüzey uyuşturucu slüsyonlar, bu acıları yok denecek kadar azaltmıştır.Dolayısıyla bu alışkanlıklarda kendiliğinden ortadan kalkmıştır.

Günümüzde belli kesimlerin Cezaevi kültürü ve serseriliğin simgesi olarak göstermeye çalıştığı bu durum, dövme sanatının bize bıraktığı saygın, tarihsel mirasına yakışmamaktadır. Dövme tarihinin binlerce yıllık zengin mirasını taşımak için, bu kültürel uygulama iyi incelenmelidir. Bir zamanlar İlk örneklerini Atalarımızın bedenlerinde gördükleri sanatı, çok iyi geliştirerek her türlü ekipmanı üreterek, bize pazarlayan Avrupa ülkelerindeki, konuyla ilgili Sanatçılar, federasyonlar ve üretici firmaların yol aldıkları mesafe yanında, toplamda stüdio bazında uygulama sürecini 15 yıla zorla sığdıran Ülkemizde, sanatçılarımıza çok önemli görevler düşmektedir.Her sanatçı bu açığı kapatmak için çok çalışmalıdır doğru,dürüst uygulama ve çalışmalar yapmalıdır. Bu mesleğin kültürünü hazmetmelidir ve mesleğini sevip bunu yaşam biçimine dönüştürmelidir.

Tarihsel kökleri güçlü olmayan hiçbir inanç,gelenek ve göreneklerin,eşya,mal,araç ve gereçlerin günümüz evrensel sosyal yaşamında, popüler olarak geniş kitleler tarafından tercih edilmesi ve kullanılması mümkün değildir.Dövme ninde çağlar boyunca insan toplulukları tarafından hayatın her alanında bir şekilde kullanılmasının sebebi bu güçlü köklere sahip olmasıdır.

Günümüzde bu kadar uzun bir süreçten gelen ve kullanımı kabul gören uygulamalar ve eşyaların sayısı son derece sınırlıdır.

Dövme sanatı uygulayıcısıyla birlikte, özellikle batılı ülkelerde bu nedenle saygın sanat dallarıyla birlikte anılıp, ABD başta olmak üzere Ensititü bazında faaliyet gösteren yüksek okullara sahiptir.Yine Avrupa da bazı dövme sanatçıları faaliyet gösterdiği ülkenin sanat müzelerinde büstleri konularak takdir edilmişlerdir.

Yine bu ülkelerde hiç kimse, ne taşıdığı dövmeler ve nede bu sanatı yapan sanatçılar, yaptıkları işlerinden dolayı utanç duyup, küçümsenip aşağılanmamışlardır.Uygulayıcı ve taşıyıcı bu sanatın bütün ruhsal ve bedensel hazzını keyifle yaşamaktadırlar.

Dövme sanatının dünyada geldiği son nokta ise ,devasa bir endüstriyel ve fabrikasyon üretim zincirinin kurulmuş olmasıdır.Binlerce insan bu sektörün yarattığı, üretim alanlarında iş olanakları bulmuştur.Uygulama malzemelerin kalitesi artırılarak ucuzlaması sağlanmış ve her bireyin kullanabileceği bir sanat uygulamasına dönüşmüştür.

Dövmenin baş döndüren bu gelişimi görsel ve yazılı medyanında ilgisiyle bu alanlarda ritüel yayın organlarının oluşmasına neden olmuştur.Bu durum modayı da etkileyerek göbek, sırt ,kol ve bacakların öne çıktığı yeni moda stillerini de oluşturmuştur.Bu durum ,vücut süsleme sanatında en başından bu yana dövmeyle birlikte kullanılan takı sanatını da aynı paralellikte geliştirmiştir. Günümüzde bilim, yazılı ve görsel kaynaklar, yukarıda ifade etmeye çalıştığım bütün konuları, verilerle birlikte bilimsel olarak kanıtlamış,bilgiye kolay ulaşma araçlarıyla bunu geniş kitlelere aktarmıştır.

Bu nedenle, dövme tarihi hakkında kısıtlıda olsa yazılmış bu kaynakları, site girişinde sadece bir başka yerden, alıntı olarak kullanmayı doğru bulmadım. Daha geniş ve bilimsel bilgi edinmek isteyenler,zaten bu bilgilere internet ortamında kolayca ulaşabilirler.

Kendi eğitim ,bilgi ve araştırmalarımla kaleme aldığım bu makale,inceleme yazımla ,12 yıldır malzeme dağıtımcısı ve piercer sanatçısı, aynı zamanda tattoo, piercing studiosu sahibi olarak ,meslek içinde yer almamın bana yüklediği misyonla,sorumluluk duyarak, sanata sahip çıkmak adına, dövmeyi geniş kitlelere doğru anlatmanın ihtiyacını hissettiğim içindir.Tüm sanatçı ve dövme severleri saygılarımla selamlarım.

Salih ÇELİK

güzel bilgiler =) ayrıca-

hastalarda özellikle akupunktur bölgelerine dövme yapılırmış..

islamiyette de günah sayılan bişey değilmiş neden bu kadar yadırganıyo o zaman yahu

eski Türklerde her kabilenin ayrı bir dövmesi olduğunu, o kabilede doğan her çocuğa belli bi yaşa geldiğinde bu dövmeden yapıldığını falan okumuştum. ne kadar doğru bilemiyorum tabi

teşekkürler