Simya Amblemlerinde Hayvan Sembolleri

Simyada kullanılan en belirgin sembollerden biri de hayvanlardır. Hayvanlar beşeri hayatın bildik yanlarını gösterdiği ve ayrıca mitolojilerde önemli bir yer işgal ettiği için şaşırtıcı bir durum değildir bu. Sanatta, dini ikonografide, edebiyatta, halk hikayelerinde hayvanlara sık sık rastlarız ve onlar simya sembolizminin çıktığı kültürün belirgin bir bileşenidir.

Bununla birlikte simya amblemlerindeki hayvan sembollerini, simya dışındaki hayvan sembollerinin anlamlarıyla karıştırarak yorumlamaya karşı uyanık olmamız gerekmektedir. Simya amblemlerindeki hayvanlar, birkaç istisnai durum hariç, belirgin bir simyasal anlama sahiptir

Şimdi hayvanların simya amblemlerinde ne şekilde ortaya çıktıklarına genel olarak bakalım. Daha önceki derslerimizden birinde kuş sembolünü inceledik ve bu sembolün simyadaki önemli bileşenlerinden birinin onun yukarı mı yoksa aşağı doğru mu uçtuğu, yukarıda mı yoksa aşağıda mı halkalar çizdiği sorusun cevabıyla alakalı olduğunu gördük. Belirgin kuş sembollerinin ne anlama geldiği konusunu ise erteledik. Bu kuşlardan karga, kuzgun, kuğu, tavus kişi kimileri simya sürecinin belli aşamalarına denk gelmektedir ve bunları daha sonraki bir derste inceleyeceğiz.

Şimdi kuşları bir kenara bırakarak, simya amblemlerinde görülen hayvanların bir listesini çıkaralım. Burada sadece birkaç hayvanı saymakla yetindim. Ellerinde daha fazla simya amblemi bulunan kişiler listeyi daha geniş tutabilirler.

Aslan

Ejderha

Yılan

Semender

Kurbağa

Kurt/köpek

Balık

Yunus

Tekboynuz

Geyik

Tavşan

Yengeç veya İstakoz

Bu liste kabaca sıklık sırasına göre en çok karşılaşılan hayvanları gösteriyor.

Aslan en yaygın hayvan sembolüdür ve simya amblemlerindeki görünüşü hayli karmaşıktır. Ejderha da diğer bir çok yaygın semboldür

Kuşlar, hiç kuşkusuz, uçuşkanlık bağlamında ve gök ile yer arasında dolaşırken resmedildiklerinde simya ambleminin üst kısmında, havada bulunurlar. Fakat göreceğiz ki başka bir süreç fikrini temsil etmek için kullandıklarında daha ziyade yerde dururken veya yürürken resmedilirler. Diğer hayvan sembollerinde de benzer bir şey söz konusudur. Bazı hayvanlar genellikle amblemin tam ortasında dururken, diğerleri amblemde sanki daha aşağı veya yer altı konumları almaktadır. Kimi hayvanlar da suyun içinde resmedilir.

Lambspring Kitabı’nda tekboynuz ile geyiğin amblemin tam ortasında buluştuğunu görürüz.

Oysa ejderhalar genellikle bir mağaradan veya amblemin alt kısmındaki başka bir yerden çıkarken resmedilirler. Mylius’un Philosophia reformata’sının kapağına bakalım.

Burada Güneş Kral’ın bir aslanın üstünde oturduğunu, bu sırada bir mağaranın içinden bir ejderhanın alevden nefesini gönderdiğini görürüz. Amblemin diğer yakasında Ay Kraliçesi bir yunusun üzerine binmişken, altında bir kuş ile, bunun bir aksini görürüz. Bir sembolü okuma biçimimiz genellikle onun amblemin neresine yerleştirildiğiyle ilgilidir.

Aslanlar genellikle amblemin ortasını işgal ederken, ejderhalar ve onlarla ilişkili diğer semboller – yılanlar, semenderler, kertenkeleler ve kurbağalar – aşağıda yer alırlar. Bu bağlamda belli hayvan sembolleri amblemin ortasında bulunan diğer semboller üzerinde etkide bulunan farklı alemlerdeki güçleri resmederler. Bu amblemin ortasında bir erdişi bulunur, altında ise ona etki eden iki başlı bir ejderha şekli vardır. Ejderhalar genelde ateş elementiyle ilişkilidir. Genellikle ağızlarından ateş çıkarken resmedilirler. Semenderler ve kertenkeleler de ateşin içinde gösterilirler. Kurbağalar ve yılanlar ya suyun içindedir veya amblemin altında bir yerlerdedirler.

Şimdi hayvanların çok önemli rol oynadığı bazı amblem örneklerine bakalım. bütün hayvanları tek tek tespit etmeli ve ayrıca amblemde özel bir yere konup konmadıklarına bakmalısınız. Amblemin odaklandığı net ve kesin bir hayvan sembolü var mı bakın. Bu hayvan illa da amblemin tam ortasında bulunmak zorunda değildir. Aynı hayvan sembolünün başka amblemlerde simya sürecinin farklı bir aşamasını temsil edip etmediğine bakınız. Gerturde Stein ‘Bir gül, bir güldür,” demişti, ancak simya sembolizminde bir aslan (veya başka bir hayvan) simyasal açıdan her zaman aynı şeyi göstermez. Bazı insanların bunu kabul etmesi çok zor olmaktadır, fakat bu söylediğimiz simya sembolizminin anlaşılmasına bir anahtar teşkil eder. Bir sözlüğü açıp bir sembolün anlamına bakamayız. Bunun yerine bir amblemde görünen her sembole o amblemin bağlamı içinde bakmayı öğrenmeliyiz. Eğer her sembolün belli bir anlama geldiği basit bir sembol sistemi var olsaydı, simya yıllar önce bir sır olmaktan çıkardı.

Örnek 1: Azot serisi 13. amblem

örnek 2: Mylius, Philosophia reformata, 4. amblem

Örnek 3: Denis Zekerya, Die Naturliche Philosophia

Örnek 4: Pandora’nın ikinci oyması

Örnek 5: Mylius, Basilica Chemica

ALINTIDIR..