Ümit Ünal - 9

9, 2002 Türkiye yapımı bir Ümit Ünal filmidir. Türkiye'de 15 Kasım 2002'de gösterime girdi. Baştan sona dijital olarak çekilmiş ilk Türk filmidir.

Ümit Ünal'ın ilk filmi olan 9, İstanbul'da bir mahallede kimsesiz bir kızın öldürülmesi üzerine yapılan sorguyu konu alır. Film boyunca şüpheli 6 kişi polis kamerasına konuşur. Bunun dışında filmde yer alan görüntüler ise, karakterlerden birinin el kamerasıyla çekilenlerdir. Filmin bu yapısı, dijital çekimi gerekli ve doğal kılmıştır.

Film, 21. İstanbul Film Festivali'nin Ulusal Yarışma Bölümünde yarıştığı sırada sansürlenmek istenmiş, ancak tepkiler ve üst kurulun incelemesi sonucunda film işletme belgesi almış ve sansürlenmemiştir.

9, aynı zamanda, Türkiye'nin 2003 yılı Oscar ödüllerine gönderdiği filmdir.

Açılışı

Film, Franz Kafka'nın Ceza Sömürgesi eserinden yapılmış şu alıntıyla açılır:

... ama çıt çıkmıyordu, en küçük bir uğultu bile duyulmuyordu. Makine böylesine sessiz çalıştığı için dikkatinizi çekmiyordu.

Ardından, Merih Öztaylan'ın hazırladığı, sarı rengin tonlarının hâkim olduğu jenerik başlar. Jenerikte, oyunculardan Esin Pervane'nin görüntüleri kullanılmıştır.

Konusu

İstanbul'un kenar mahallelerinden birinde herkesin 'Kirpi' ismiyle tanıdığı bir sokak kızı (Esin Pervane) vahşice öldürülür. Mahalledekiler kız hakkında fazla bir şey bilmemektedir. Polis, bu cinayetle ilgisi olabilecek 6 kişiyi sorgulamaya başlar: Evhamlı bir adam olan fotoğrafçı Firuz (Ali Poyrazoğlu), mahallede kırtasiye dükkânı olan eski solcu Salim (Cezmi Baskın), ev kadını Saliha (Serra Yılmaz), mahallenin milliyetçi delikanlısı Tunç (Fikret Kuşkan), Saliha'nın oğlu Kaya (Ozan Güven) ve 'Amerikalı' adıyla tanınan, yarı deli bir adam (Rafa Radomisli).

Sorgulama ilerledikçe, mahallenin geçmişinde saklı şiddet, görünenin ardındaki gerçekler ve basit yaşam ayrıntılarına sinmiş faşizm ortaya çıkacaktır.

Karakterler

• Firuz (Ali Poyrazoğlu): Mahallenin fotoğrafçısıdır. Evhamlı ve titiz bir adamdır. Amerikalı'nın bulduğu dijital kamera ona aittir.
  
• Salim (Cezmi Baskın): Mahallede kırtasiye dükkânı vardır. Eski bir solcudur. Kirpi mahallede yaşarken, zaman zaman dükkânına gelip gitmiştir.
  
• Saliha (Serra Yılmaz): Muhafazakâr bir ev kadınıdır. Kaya'nın annesidir.
  
• Tunç (Fikret Kuşkan): Mahalle kasabının oğludur, babasının yanında çalışır. Mahallenin sıradan gençlerini simgeler. Milliyetçi bir adamdır. Kaya'nın yakın arkadaşıdır.
  
• Kaya (Ozan Güven): Saliha'nın oğludur. Cinayetin esas şüphelisidir. Cinayetten sonra bir süre ortalarda görünmez. Daha sonra bulununca, o da sorguya alınır. Uzak bir akrabalarının kızıyla nişanlıdır.
  
• Amerikalı (Rafa Radomisli): Mahallede kendi yaptığı kulübesinde yaşayan bir adamdır. Bir süre Amerika'da yaşadığından, mahalleliler kendisine Amerikalı lakabını takmıştır. Kirpi ara sıra onun yanında kalmıştır. Cinayet gecesi, Firuz'un kamerasını sokakta bulur.
  
• Kirpi (Esin Pervane): Sokaklarda yaşayan, mahallelinin hakkında fazla bir şey bilmediği bir kızdır. Tecavüz edilmiş, dövülmüş ve başı ezilerek öldürülmüş olarak bulunur. Mahalleliler, kızın sürekli, hangi dilde olduğunu anlayamadıkları bir şarkı söylediğini hatırlar.
  
• Manav (Fuat Onan): Kirpi'nin cesedini bulan kişidir. Sorguya alınır; ancak yalnızca tanıklığına başvurulur. Şüpheli değildir.
  
• Kaya'nın nişanlısı (Sezgin Devran): Kaya ortalıktan kaybolduğu sırada, ona ulaşmak için ifadesi alınır. Şüpheli değildir.
  

özellikleri

9, uzun yıllar senaristlik yapmış olan Ümit Ünal'ın ilk filmidir. Ünal, filmin tamamını, sorgu sahnelerinin polis kamerasıyla çekilmiş olması gereğinden de yararlanarak, dijital olarak çekti. 9, Türk sinemasında baştan sona dijital olarak çekilmiş ve daha sonra 35 mm’ye aktarılmış ilk filmdir. Türk sinemasında dijital kamera kullanımı, bu filmden sonra daha yaygın hale geldi. Filmin neredeyse tamamı, sorgu odasında, karakterlerin tek tek sorgulandığı sahnelerden oluşur. Bu durum, ilk bakışta filmin baştan sona tek düze bir şekilde ilerlemesi tehlikesi taşısa da, yapılan kurguyla bu aşıldı, giderek karakterlerin kendi aralarında konuştuğu duygusuyla ilerleyen bir film ortaya çıktı. Film ayrıca, Merih Öztaylan'ın hazıladığı ve Zen'in müziğinin eşlik ettiği farklı jeneriğiyle de dikkat çekti.

Çekimleri Temmuz - Ağustos 2001'de, İstanbul'da yapılan 9, aynı zamanda, Rafa Radomisli ve Esin Pervane'nin rol aldıkları ilk sinema filmidir.

6 ve 9

• Filmde sıkça 6 ve 9 sayılarına ve bu sayıların birbirinin tersi, bir başka deyişle, tersten bakınca birbirinin aynısı olmasına gönderme yapılır. Bu göndermeler, gerçeğin farklı bakış açılarına göre değişkenliği, ters zannedilen kavramların birbirine benzerliği, gerçeğin görünenin ardında gizli olması gibi, filmde tekrarlanarak vurgulanan kimi temalarla da örtüşür.
  
• Göndermelerin ilki ve belki de en açık olanı, filmin afişinde 9'un üst kısmının 6 sayısı olacak şekilde uzatılmış olmasıdır.
  
• Filmde cinayet nedeniyle, esas olarak 6 kişi sorgulanır. Ancak, seyirci, filmde 3 kişi daha görür (Kirpi, manav ve Kaya'nın nişanlısı) - toplam 9 kişi.
  
• Filmin bir sahnesinde, seyirci, bir apartman dairesinin numarasını görür. Numara 9 olarak görünse de, dikkatli bakıldığında 6 olan numaranın ters dönmesi nedeniyle 9 gibi göründüğü anlaşılır.
  

Film müzikleri

Filmin müzikleri, Zen grubunca yapıldı. Rock tarzında müzik yapan Zen'in, filmde, Tanbul adlı albümlerinde yer alan üç şarkısı kullanıldı. Bu şarkılar,

• Ben de Yalnızım
  
• Islak Kanatlar ve
  
• Uzun Düş'tür.
  

Bunların dışında, filmde Kirpi'nin söylediği şarkı duyulmaktadır. Kirpi'yi canlandıran Esin Pervane tarafından değil, Kaya'nın nişanlısını oynayan Sezgin Devran tarafından seslendirilen bu şarkı, eski bir Yidiş şarkısı olan "Spozhkelekh"tir.