Argumentum ad İgnorantiam [Cahilin Savı]

Argumentum ad ignorantiam, Latince bir mantık terimidir. "Bilgi yoksunluğundan kaynaklanan argüman" anlamına gelir.

Bir şeyin yanlışlığının ispatlanamamış olması nedeniyle doğru olduğunu, veya doğruluğunun ispatlanamamış olması nedeniyle yanlış olduğunu ileri sürme safsatasıdır. (İngilizce: logical fallacy)

Türk yazarlardan Alev Alatlı'nın Safsata Kılavuzu'nda "ispatlama mecburiyeti safsatası" olarak tanımlanır. Alev Alatlı'nın kitabında "argumentum ad ignorantiam" tabiri "burden of proof" (ispatlama mecburiyeti) tabiri ile eşanlamlı kabul edilmiş ve aynı bölümde açıklanmıştır. Bununla birlikte İngilizce kaynaklarda "burden of proof" safsata olarak kabul edilmez ve Latince kökenli hukuki bir terimdir.[1][2]

Alev Alatlı tarafından ilk önce yazılı olarak satışa sunulan Safsata Kılavuzu, daha sonra ücretsiz olarak internet ortamına taşınmıştır. [3]

Örnekler

* Tanrının yokluğu kimse tarafından ispatlanamamıştır. Öyleyse tanrı vardır.

* - Bazı insanların telepati gücüne sahip olduğunu düşünüyorum.

- Delilin var mı?

- Hiç kimse insanların telepatik gücü olmadığını ispatlayamaz.

* Demek uzaylıların hükümetin kontrolünü ele geçirdiğine inanmıyorsun. Bunu ispatlayabilir misin?

Safsata Kılavuzu'nda "İspatlama mecburiyeti safsatası"

Tanım: Bir şeyin yanlışlığının ispatlanamamış olması nedeniyle doğru olduğunu ya da doğruluğunun ispatlanamamış olması nedeniyle yanlış olduğunu ileri sürmek. Bu “Siyah-Beyaz Safsatası”nın özel bir şeklidir. Bu safsata “Bir şey aksi ispatlanamadığı sürece doğrudur” varsayımına dayanır.

Örnek 1: Allah’ın yokluğu kimse tarafından kanıtlanmamıştır. Öyleyse Allah vardir.

Örnek 2: UFO’ların olamayacakları ispat edilemediğine göre, UFO lar mevcuttur.

Örnek 3: Hayaletlerin olmadığı kanıtlanamadığına göre, hayaletler vardır.

Örnek 4: Bilim adamları “küresel ısınma” nın varlığını ispat edemediklerine göre, küresel ısınma yoktur.

Örnek 5: Mehmet, Barış’tan daha yakışıklı olduğunu söyledi. Fakat bunu ispat edemediğine göre, demek ki değil.

Örnek 6: Peki, uzaylıların hükümette kontrolü ele geçirdiğine inanmıyorsun. Bunu ispatlayabilir misin?

Örnek 7:

Emin: Bazı insanların telepati gücüne sahip olduğunu düşünüyorum.

Akın: Delilin var mı?

Emin: Hiç kimse insanların telepati gücüne sahip olmadığını ispatlayamaz.

Güncel Örnek 1:

Muhabir telefonda haberi Erbakan’a çok yakın kaynaklardan aldığını ileri sürüyor, Erbakan Ailesi’nden yalanlama gelmemesini de haberin doğruluğuna kanıt olarak gösteriyordu. Ahmet Hakan ise birincil kaynağının kendisi olması gereken haberin tamamen yalan olduğunu öne sürüyordu. [4]

Bu örnekte muhabir, haberin yalanlanmamasını haberin doğruluğuna kanıt olarak öne sürmektedir.

Dipnotlar:

1. ^ İngilizce Vikipedi, "burden of proof" maddesi

2. ^ İngilizce Vikipedi, "Argument from ignorance" maddesi

3. ^ Safsata Kılavuzu, Alev Alatlı

4. ^ 3.9.2000, Hürriyet

Vikipedi...

Not: Okunması gereken bir yazı hatta özellikle okumasının hem kendi hem çevresi için iyi olacağını düşündüğüm kişiler var.