Eski Çağ Uygarlıklarında Kurban Edilen Hayvanlar Üzerine Bir İnceleme

Kurban kavramı, insanlık tarihinin en eski ve karmaşık konularından birisidir. Animizm ve totemizm ile de yakından ilişkili olan bu kavram, tarih öncesi dönemlerden başlayıp gücünü ve etkisini günümüzde de sürdürmektedir. Bu çalışmada, tek tanrıcı ilahi dinler aşamasına değin, eskiçağ dönemine ait çok sayıdaki uygarlıkta, kurban kavramı ile kurban olarak kullanılan hayvanların özellikleri ele alınmıştır. Sonuçta, veteriner hekimliği tarihi ve dinler tarihi yönünden son derece önemli olan böylesi bir konunun kökenleri ortaya konulmaya çalışılmış ve insan-hayvan ilişkileri tarihsel boyutta yeniden değerlendirilmiştir.

Eski Mısır Uygarlığı

Özellikle Nil nehrine insan kurban edilmesi çok yaygındır. Bunun yanı sıra

hayvanlar da kurban edilir. Kurban edilen hayvanlar arasında ilkel kabile

dinlerinde olduğu gibi totemler bulunur. Bu bağlamda tanrı Oziris adına

düzenlenen kurban törenlerinde, kutsal bir boğa kurban edilip on dört parçaya

bölünür ve töreni izleyen insanlarca eti tüketilir. Kutsal bir boğa ya da öküz

şeklinde betimlenen Oziris’in dirilişini sembolize etmek için yenilen boğanın

yerine başka bir kutsal boğa konulur. Ayrıca Eski Mısır’da kurbanın, tanrıları

doyurmaya yaradığı düşünülmüş ve öyle anlaşılmıştır. En büyük tanrı sis için de

önce dua edilir; sonra onun adına bir inek kurban edilir. Önceden muayene edilip

kurban olarak işaretlenmiş hayvanlar, kesilmek üzere tapınağa getirilince odun

yığını ateşlenir. Sonra bu ateşe şarap dökülür ve tanrının adı çağrılarak kurban

edilecek hayvan kesilir. Kurban tapınakta yakılırken orada bulunanlar feryat

ederek üzüntülerini dile getirirler. Bir süre sonra da bu insanlar, kurban edilen

hayvandan arta kalan etleri tüketirler. Eski Mısır’da kurban edilen kuzu ve oğlağın

kanı, çevreye sürülür. Sürülen bu kan, tanrının hakkı sayılır. Ayrıca yılda iki kez

tanrılara domuz kurban edilir ve ancak bu günlerde domuz eti yenir. Bunun

dışında kalan diğer günlerde ise domuz eti yenmez.

Hitit Uygarlığı

Hititlerde kurban ritüelleri, adak, kefaret ödeme, gönül alma, şükran gibi

amaçlarla gerçekleştirilir. Hititler, kirli olarak kabul ettikleri köpek ve domuzu

pek nadir olarak tanrılara kurban olarak sunarlar. Ülkenin ilk ürünleri, ilk

meyvaları ve bir yaşındaki hayvanlar, tanrıları yatıştırmak için kurban olarak

sunulurlar. Tanrılara kurban edilmek için genel olarak öküz, koyun ve keçi

yeğlenir. Bu kurbanlıkların iyi durumda ve kusursuz olmaları istenir. Hititlerde

hayvanlar, boğazları kesilerek, dolayısıyla kanları akıtılarak kurban edilirler.

Hititlerde yaygın olmamakla birlikte insanların da kurban edildikleri görülür.

Eski Çin Uygarlığı

Mevsim değişimleri gibi belirli zamanlara özgü çeşitli kutlama törenleri

düzenlenen Çin’de bu törenlerde kurbanlar da kesilir. Kurban olarak daha çok

lekesiz, tek renk ve kusursuz boğalar tercih edilir. Kanlı kurbanların yanı sıra

kansız kurbanların da kullanıldığı bu ülkede, insanların kurban edildiğini gösteren

bir tek örneğe rastlanmıştır.

Eski Yunan Uygarlığı

Yakarma, şükran ve arınma kurbanları çok yaygındır. En büyük

kurbanlarını tanrılar tanrısı Zeus’a adamışlardır. Hayvanları kurban etme

yöntemleri inceden inceye saptanarak tapınağın duvarlarına asılmıştır. Tanrılara

erkek hayvan, tanrıçalara ise dişi hayvan, gök tanrılara az tüylenmiş ve beyaz, yer

altı (öte dünya) ve deniz tanrılarına siyah, ateş tanrılarına ise kızıl/kırmızı renkli

hayvanlar kurban edilir. Ayrıca Yunanlılarda; üçlü kurban (suove taurilia) ve

yüzlük kurban (hekatombe) şeklinde de hayvanların kurban edildikleri görülür.

Kurbanı tanrılara sunan kişinin başı çelenklidir. Kurban edilecek hayvanın ise alın

kılları kesilip yakılır ve üstüne arpa ile şarap saçılarak kutsanır. Hayvanlar dua,

şarkı ve dans eşliğinde kurban edilirler. Genellikle Eski Yunan’da ilahi bir güce

sahip olan boğanın kurban edilmesi çok yaygındır. Böylece boğanın sahip olduğu

kudretin insana geçeceğine inanılır. Bunlarda domuz yenildiği gibi, kurban da

edilir. Tapınaklarda bulunan rahipler, kurbanların kesiliş törenlerine başkanlık

ederler. Bu şekilde takdis edilmiş hayvan ya kesilir ya olduğu gibi yakılır ya da bir

organından kan alınır. Buna göre kurbanlık hayvanlara uygulanan işlem iki ana

grupta toplanabilir. Bunlardan ilki “sphagia” adı verilen ve özellikle gece, alçak

bir taş platform üzerinde tamamen yakılan, eti hiç yenmeyen ve tümüyle tanrılara

sunulan kurbanlık hayvanlardır. Diğeri ise, daima gündüz ve özellikle sabahleyin

yüksekçe bir taş ya da taş yığını üzerinde yakılarak kurban edilen ve etlerinin bir

kısmı tanrılara sunulurken, geriye kalan belli yerleri de törene katılanlar tarafından

yenilen hayvanlardır. Eski Yunan’da sayıları oldukça kabarık olan tanrı ve

tanrıçalara, her biri için belirlenmiş ritüellerde evcil hayvandan, yabani

hayvandan, kuşlardan ve hatta balıklardan kurbanlar sunulmuştur. Burada kurbanı

sunan kişi, yıkanarak arınır ve sunakta yanan ateşe şarap döküp arpa taneleri

saçar. Kurbanın tüylerinden bir kısmını da bu ateşe atar. Bir rahip tanrıya övgüler

düzer, şükranlarını sunar ve yardımlarını diler. Bazı ritüellerde hayvanın

bağırsakları ayrıca pişirilerek, toplu kutlama başlamadan önce bundan tadılır.

Tanrı bu törenlerin şeref konuğudur. Kurban olarak sunulacak hayvanların sakat

olmamasına, en iyi ve en kusursuz hayvanlar arasından seçilmesine özen

gösterilir. Ayrıca, yılda bir kez bir at, tanrılara kurban edilir. Eski Yunan’da

insanlar da kurban edilmiş ancak, geç klasik antikitenin Yunanlıları, insan kurban

etmenin her çeşidini ahlaksızlık olarak görmüşlerdir.

Eski Japon Uygarlığı

Japonya’da ibadet; dua ve besin amaçlı kurbandan oluşmuştur. Eskiden

hayvanlar kurban edilmesine rağmen, insan kurbanı gibi bu da daha sonraları

terkedilmiştir. Kurbanlar bitkisel ağırlıkta olup kansızdır.

Alınıdır.

guzel bir paylaşım

http://www.gnoxis.com/kurban-gelenegi-ve-ilginc-kurban-etme-yontemleri-37101.html

http://www.gnoxis.com/insan-kurban-etme-35570.html?langid=2

İlgili konulara da bakabilirsiniz

GÜzel bi paylaşımmış . eline sağlık ! bi kurbanda bizmi kessek acep