Ilyada Destanı (Kısa Özet)

ILYADA DESTANI

Homeros’un Ilias, ya da Ilyada adli büyük destani Ilyon yani Troya destani adini tasidigi halde, Troya savasi efsanesinin ancak kisa bir bölümünü yansitir:

Akhilleus’un ordularin yöneticisi Agamemnon’a karsi öfkesi ve savastan çekilmesiyle baslar, Akhilleus’un savasa dönmesi, Hektor’u öldürüp Troya sehrinin çevresinde sürüklemesi, sonra da ölüsünü babasi Priamos’a geri vermesiyle biter.

BÖLÜM I.

Seslenis - Akhilleus’ un öfkesi.

Ozan Musa’lara seslenip konusunu belirtir: Akhilleus’un öfkesi, bu yüzden Akha’lar arasinda beliren veba salgini.

Akha’larin Troya ovasindaki gemi ordugahindayiz. Tanri Apollon’un rahibi Khryses gelir, Agamemnon’un tutsak olarak alikoydugu kizi Khryseis’i geri ister. Agamemnon kizi vermedigi için tanri Apollon Akha ordusuna veba salar.

Dokuz gün dokuz gece ordu hastaliktan kirilir. Bilici Kalkhas kizi geri vermeyi buyurur. Agamemnon kizi vermeye razi olur, ama onun yerine Akhilleus’un tutsagi Briseis’i alacaktir. Akhilleus’la Agamemnon bu yüzden kavgaya tutusurlar. Agamemnon Briseis’i alir, ama Akhilleus da barakasina çekilir: Savasa artik katilmayacaktir. Anasi deniz tanriçasi Thetis’ ten öcünü almasini ister. Thetis Olympos’a çikip Zeus’tan yalvarir: Akhilleus savastan uzak durdukça Akha’lar zaferi kazanamasinlar. Zeus söz verir, Akha’lar dan yana olan karisi tanriça Hera ile kavga ederler. Hephaistos tanri onlari yatistirir.

BÖLÜM II.

Agamemnon’un düsü - Toplanti - Gemilerin sayimi.

Zeus Agamemnon’a yalanci bir düs gönderir: Troya’yi alabilecegini bildirir. Agamemnon Akha’lari toplantiya çagirir, onlari denemek ister: Herkesin dokuz yillik savastan biktigini, yurtlarina dönmek istediklerini anlar. Thetis olayi. Ordu savas düzenine girer. Ozan bir daha Musa’ya seslenir ve Akha ordularinin, komutanlarinin ve sehirlerinin adlarini, gemilerinin sayisiyla saymaya koyulur. Ayni sayim Troya’lilar için de yapilir. Troya ordusu da safa dizilir.

BÖLÜM III.

Antlar - Surlarin üstündeki sahne - Paris’le Menelaos’un teke tek savasi.

Iki ordu karsi karsiyadir: Paris Menelaos’Ia teke tek savasa girismeyi teklif eder. Savasi kazanan Helena’yi alacaktir. Teklif kabul edilir, Priamos’u çagirmaya giderler.

Sahne degisir: Priamos’la ihtiyarlar heyeti surlarin üstünde dizilip tek tek savasi gözetlerler. Helene gelir, onlara Akha yigitlerini tanitir. Teke tek savas baslar, Menelaos Paris’i alt etmek üzereyken tanriça Aphrodite araya girip Paris’i kaçirir, Helene’yi de kocasinin yanina dötürür. Helene’nin Aphrodite’ye, sonra da kocasina çikismasi.

BÖLÜM IV.

Yeminlerin bozulmasi Agamemnon’un ordulari teftisi.

Olympos’ta: Zeus, Hera ve Athena arasinda çatisma. Hera, Lykia’li Pandaros’un savasmama andini bozmasini saglar. Menelaos’un yaralanmasi. Gene silaha sarilan orduyu Agamemnon gözden geçirir. Savas baslar: Akha yigitlerinden Antilokhos, Aias ve Odysseus birçok Troya’liyi öldürürler.

BÖLÜM V.

Diomedes’in kahramanliklari.

Bütün bölüm Akha yigidi Diomedes’in kahramanliklarina ayrilmistir: Korkunç bir bogusma baslar, tanrilardan Ares, Athena ve Aphrodite de savasa karisirlar. Aineias’la Diomedes arasindaki savas. Aphrodite’nin araya girip yaralanmasi. Diomedes savas tanri Ares’i yaralar.

BÖLÜM VI.

Hektor’la Andromakhe’nin bulusmasi.

Hektor sehre gelir, anasi Hekabe’ye Athena tapinagina sunular koymasini söyler. Bu arada Diomedes Lykia’li Glaukos’la çarpisirken, aralarinda konukluk baglari oldugu anlasilir, savastan vazgeçip silahlarini degis tokus ederler. Bellerophontes efsanesinin anlatilmasi. Hektor bati surlarinin önünde karisi Andromakhe ile küçük oglu Astyanaks’a rastlar. Aralarindaki aile sahnesi.

BÖLÜM VII.

Hektor’la Aias arasindaki çarpisma . Ölülerin kaldirilmasi.

Hektor, Akha’larin en seçkin yigitlerinden biri Telamon oglu Aias’la teke tek savasir. Basa bas gelip ayrilirlar. Ölüleri toplamak için savasa ara verilir. Akha’larin ordugahi bir sur ve bir hendekle çevirmeleri. Olympos’ta tanrilar arasindaki tartisma.

BÖLÜM VIII.

Zeus’un Ida dagindan savasi yönetmesi.

Zeus Troya savasinin yönetimini ele alir, bunun için de gelir Ida daginin doruguna yerlesir. Üstünlük Troya’lilardadir, Akha’lar hendege kadar çekilirler.

BÖLÜM IX.

Akhilleus’a gönderilen elçiler - Yigidin barakasindaki tartisma.

Akha’lar toplantisinda Akhilleus’un savasa dönmesini saglamak için ona elçiler gönderme karari verilir. Aias’la Odysseus elçi seçilirler. Akhilleus onlari iyi karsilar, agirlar, ama savasa dönmeme kararini bildirir. Lalasi Phoiniks’in bütün yakarmalari bosa gider. Haberi alinca Akha’lar arasindaki üzüntü.

BÖLÜM X.

Odysseus’la Diomedes’in kesfe çikmalari - Dolon.

Gece toplanan kurultay: Akha’larin en yasli önderi Nestor Troya’lilar kampina gözcü gönderilmesini salik verir. Odysseus’la Diomedes görevlendirilirler. Yolda Troya’lilarin gözcüsü Dolon’a rastlarlar, agzindan birçok bilgi aldiktan sonra onu öldürüp dönerler. Trakya’lilarin cins atlarini kaçirirlar.

BÖLÜM XI.

Agamemnon’un kahramanliklari.

Destanin yirmi altinci gününde üçüncü büyük çatisma. Hektor’la Agamemnon’un karsilasmasi, Agamemnon, Diomedes ve daha birçok Akha yigidinin yaralanmasi. Akha’larda telas. Nestor, Akhilleus’ un arkadasi Patroklos’a dert yanar.

BÖLÜM XII.

Duvar dibindeki savas.

Troya’lilar duvara saldirir. Kiyasiya çarpisma. Lykia’lilarin duvarda delik açmalari. Korkunç bogusma. Akha’larin gemilere dogru kaçismasi.

BÖLÜM XIII.

Gemilerin önündeki savas.

Akhalardan yana olan tanri Poseidon savasi Semendirek adasindan gözler. Iki Aias’i Troya saldirisina karsi koymaya kiskirtir. Her iki tarafta da yararlik gösterenler olur, ama Troya’lilar gemilere kadar sokulurlar.

BÖLÜM XIV.

Zeus’un aldatilmasi.

Akha’larda saskinlik. Hera, Zeus’u bastan çikarmak için bir düzen kurar. Tanriça Aphrodite’den cinsel istek uyandiran memeligini alir, süslenir püslenir ve Ida daginda Zeus’u bulup onunla sevismesini basarir. Tanri sevismeden sonra uykuya dalar, o sirada Poseidon Akha’larin yardimina kosar.

BÖLÜM XV.

Duvara ikinci saldiris.

Zeus uyanir, Hera’ya çikisir. Poseidon uzaklasir, Zeus Apollon tanriyi Hektor’a gönderir. Hektor gene duvara saldirir. Akha’lar gene gemilere kadar gerilerler. Durum Akha’lar için çok kötüdür.

BÖLÜM XVI.

Patroklos destani.

Patroklos gelir, Akhilleus’a bu korkunç durumu bildirir, Akhilleus gitmeyecekse, kendi savasa gidip dövüsmeye kararlidir. Yigitten silahlarini ister. Akhilleus arkadasina silahlarini verir. Patroklos Akhilleus’un silahlariyla karsilarina dikilince, Troya’lilar önce bozguna ugrar, sonra Lykia’li önder Sarpedon Patroklos’la dövüsür ve ölür. Bas tanri Zeus’un kadere boyun egerek oglu Sarpedon’u feda etmesi. Sarpedon’un ölüsü çevresinde çarpisma. Patroklos Hektor’u bati kapilarina kadar kovalar. Apollon’un kiskirttigi Hektor Patroklos’u vurur. Patroklos’un ölümü.

BÖLÜM XVII.

Menelaos’un kahramanligi.

Akha yigitleri Patroklos’un ölüsünü Hektor’un elinden kurtarmak için dövüsürler, ama Hektor ölüyü silahlarindan soymayi basarir. Akhilleus’un ölümsüz atlarinin aglamasi. Zeus Troyali’lara zaferi müjdeler. Akha’larin bozgunu. Patroklos’un ölüsü alinir ve kara haber Akhilleus’a dötürülür.

BÖLÜM XVIII.

Akhilleus’a yeni silahlar yapilmasi.

Akhilleus’un korkunç yasi. Deniz tanriçasi Thetis’i çagirip yeni silahlar istemesi. Thetis’in demirci tanri Hephaistos’a bas vurmasi. Silahlar destani.

BÖLÜM XIX.

Akhilleus’la Agamemnon arasindaki barisma.

Thetis silahlari ogluna dötürür. Akha’larin toplantisinda Akhilleus’la Agamemnon barisirlar. Ordular silah kusanir. Savas hazirliklari. Akhilleus için kara belirtiler: Hektor’u öldürdükten sonra kendi ölümü de yakindir.

BÖLÜM XX.

Tanrilarin savasa karismasi.

Olympos’ta tanrilar toplantisi: Zeus izin verir, her tanri istedigi gibi yardim edebilecektir savasa. Tanrilar iki cepheye ayrilir: Hera, Athena, Poseidon, Hermes, Hephaistos Akha’lardan yana, Ares, Apollon, Artemis, Leto ve Aphrodite Troya’lilardan yanadir. Akhilleus’un Aineias’la karsilasmasi, Aineias’in savas meydanindan kaçirilmasi.

BÖLÜM XXI.

Irmak kiyilarinda savas.

Akhilleus kudurmus gibidir, önüne gelen Troya’liyi insafsizca tepeleyip Troya ovasinda akan Skamandros ve Simoeis irmaklarina atar. Kanlarla kizila boyanan irmaklar kabardikça kabarir. Irmak tanri Skamandros öfkelenir, yatagindan çikip Akhilleus’u kovalamaya baslar. Derken ates tanri Hephaistos irmaklarin karsisina dikilip alevleriyle onlari durdurur.

Sahne Olympos’a yükselir: Tanrilar arasinda kavga dövüs. Akhilleus Troya’lilari püskürte püskürte Troya’nin surlari önüne gelir. Troya’lilar surlarin içine siginirlar.

BÖLÜM XXII.

Hektor’un ölümü.

Bir Hektor surlarin disinda kalir. Priamos’la Hekabe yalvarirlar içeriye girip korusun diye, yigit anasina babasina aldirmaz. Hektor’un iç tartismasi. Korkuya kapilmasi. Tanrilar seyircidir. Sonunda Zeus kader tartisini kaldirir: Hektor’un ölüm kefesi agir basar. Apollon bile onu korumaktan vazgeçer. Tanriça Athena Troya’li yigit Deiphobos’un kiligina girip Hektor’u aldatir. Hektor Akhilleus’ un karsisina dikilir. Çarpisirlar. Hektor ölür. Akhilleus ölüsünü yedi kez Troya surlarinin çevresinde sürükler. Troya surlarindan seyredilen korkunç sahne. Andromakhe’nin bayilmasi.

BÖLÜM XXIII.

Patroklos’un ölüsüne düzenlenen yarismalar.

Akhilleus’un ordugahinda Patroklos’a yapilan ölü törenleri. Akhilleus’un yasi. Patroklos’un yakilmasi. Yarismalar.

BÖLÜM XXIV.

Priamos’un Hektor’un ölüsünü geri almasi - Hektor’a agitlar.

Gece. Kral Priamos tanri Hermes’in kilavuzlugunda Hektor’un ölüsünü geri almak için Akhilleus’un barakasina gelir. Priamos’la Akhilleus arasindaki konusma. Akhilleus yumusar: Hektor’un ölüsünü babasina geri verir. Priamos ölüyle Troya’ya döner. Hektor’a agitlar yakilir. Dokuz gün Hektor’un ates yigini için odun tasinir. Onuncu günü yapilan cenaze töreniyle Ilyada kapanir.

Alıntıdır

Kaynak: İnternet