Grafik Tasarım ve Baskı Teknikleri

[h=3]Grafik Tasarım ve Baskı Teknikleri 1- Tipo Baskı[/h]

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/tipomalzemeler.jpg

Baskı; şekil, yazı, grafik ve resimlerin gerçeğine en yakın biçimde, bir yüzey üzerine çoğaltılarak ve hızlı aktarılması olarak tarif edilebilir.

Günümüzde en çok kullanılan baskı yöntemlerini şöyle sıralayabiliriz ;

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/tipomakina1.jpg

Gutenberg'in 1440 yılında icat ettiği baskı yöntemidir. Tipo baskı kalıbı. hurufat adı verilen metal alaşımlı harflerin istenilen düzende dizilip sıkıştırılarak bir araya getirilmesinden oluşur. Basılacak yazının düz olması için harfler ters olmalıdır ve bu da kalıp hazırlayan kişiyi yorar, ayrı bir ustalık gerektirir. 20.yüyyıla kadar el yöntemiyle yapılan tipo baskıda, elektrik motoru kullanılması ve entertip gibi yardımcı aletlerin kullanılmasıyla önemli gelişmeler oldu. Fakat tipo baskı (adını tipografiden alır) çok zahmetli ve klişe masraflarının yüksek olması yüzünden birçok alanda yerini ofsete bırakmıştır.

Bu işte yıllarını geçirenler bilirler, metal klişe üzerinde tek tek bulunan harflerin yanyana getirilmesiyle kelimeler, cümleler oluşturulur bunların biraraya getirilmesinden sonra kurşunlarla ayar safhasına geçilirdi..

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/tipomalzemeler2.jpg

Tipo baskı metal harflerle yapılan yüksek baskıya denir. Uzun ve zahmetli bir baskı hazırlık süreci gerektirir. Metal harflerin tek tek sayfa oluşturacak bir biçimde düzenlenmesi yöntemi kullanılır. Baskı hazırlık işlemi her nekadar gelişim göstermiş olsa da günümüz masaüstü yayıncılık sisteminin sağladığı imkânlardan çok uzaktır. Tipo baskıda iki silindir bulunur. Bunlardan biri kalıp silindiri, diğeri baskı silindiridir. Direkt baskı sistemidir yani kalıp üzerineki görüntü direkt baskı meteryaline aktarılır. Kalıp üzerindeki yüksek kısımlar mürekkebi alırken, alçakta kalan kısımlar mürekkebi almaz. Yüksekte kalan kısımlar baskıyı gerçekleştirir. (Patates baskısına benzer) Kalıp üzerindeki görüntü terstir. Karşılılklı 2 düz alan mevcuttur. Bunlardan 1. si dizilmiş harflerin olduğu 45 derecelik açıya sahip olan alan, 2. si ise harflerin bulunduğu tablanın karşısıında bulunan sabit alandır. Makinanın sağındaki kolun ileri itilmesiyle mürekkepli silindirler yukarı hareket eder. Harfler üzerinde bulundukları alandan yüksek olduğu için, mürekkep harflere gelir ve kağıda temasa eder. Uzun uğraşlar sonucu elle yapılmış dizgi bu şekilde baskıyla sonuçlanır.

Gutenberg Müzesinde Gutenberg' e ait tipo malzemeleri.

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/tipomalzemeler2-1.jpg

Gutenbegr' in tipo baskı makinasına ait görüntüler...

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/gutenberg-press1.jpg

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/gutenberg-press2.jpg

Gutenberg' in tipo baskı makinasında tabla ileri doğru itilmek ve üstte bulunan kolun aşağıya doğru indirilmesi sonucu tablada bulunan tipografik düzenin preslenmesi amaçlanmıştır.

Günümüzde kullanımı önemli oranda bırakılmıştır. Ender olarak, kartvizit, fatura ve özel koleksiyon yayınların basımında kullanılır. Tipo baskı makinaları daha çok matbaacılığa; kesim, gofre, numaratör baskı, piliyaj-perforaj başka alanlarda hizmet eder.

Grafik Tasarım ve Baskı Teknikleri 2- Ofset Baskı

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/offset.jpg

Günümüzde ofset baskıya ait örnekleri birçok alanda görmemiz mümkündür. Gazeteler, broşürler, davetiyeler, kataloglar, kartvizitler.. bu örnekler daha da çoğaltılabilir, aslında oldukça keyifli ve emek isteyen bir sektördür matbaacılık. Yaptığınız işin bitmiş halde sisze geri dönmesi ise bütün yorgunluğunuzu alır. Fakat biz önce ofset baskının ne olduğunu ve tarihine bir göz atalım.

Ofset Baskı'nın tarihçesi...

Ofset Baskı, 1904 yılında, Amerikalı Ira W. Rubel tarafından bulunmuş, genellikle (teneke ofset hariç) kağıt yüzeyine baskıda kullanılan baskı tekniği. Günümüzde kitapların, gazetelerin, dergilerin, broşürlerin, faturaların, kartvizitlerin ve karton ambalajların basımında kullanılır. Bu baskının yapılabilmesi için bize yaptığımız için tirazına göre ve baskı özelliklerine göre hazırlanmış filmleri gerekmektedir...

Konunun devamında detaylı bilgiyi bulabilirsiniz... Matbaanın Osmanlıya Gelişi..

Bilindiği üzere İbrahim Müteferrika ile Osmanlıda matbaanın başladığı bilinmektedir. Halbuki matbaa Osmanlıya 1494 yılında gelmiştir.

Matbaa dünyada köklü değişimlerin oluşumunu sağlayan, insanları birbirine bağlayan bir iletişim aracı olmuştur. Bilgiyi oluşturmak kadar bilginin yayılımı da yeni bir toplum dinamiğinin oluşmasında etkendir. Burada ise matbaanın rolü büyüktür. 1470’de İtalya’da, 1480’de Portekiz’de, 1489’da İspanya’da İbranice harflerle kitap basmaya başlayan Yahudiler, 1494’de İstanbul’da ilk matbaayı açmışlardır. Ancak bastıkları eserler Türkçe ya da Arapça değil, İbranice idi.[1] Yahudilerin ardından 1567’de[2] Ermeniler, 1627’de Rumlar matbaalarını kurmuşlardır.[3] Patrik Cyrille Lucaris zamanında Patrikhanede matbaa kurulmuş, ancak cizvitlerin baltalaması ile ancak bir yıl faaliyet gösterebilmiştir. Bu esnada Nicodemos Metaxas tarafından basılan ilk eser, Yahudilere hücum eden bir risaledir. XIX. yüzyılda ise Rum matbaası isyancıların lehine çalışmaya başlayınca Osmanlı Devleti tarafından kapatıldı.[4]

Osmanlı Devleti’nin Müslüman kanadı diğer kesimlere göre matbaayı daha geç kullanıma açmıştır. Bunda dinin farklı şekillerde yorumlanarak taassubun oluşturulması ve azınlıklardan bir şey almanın Osmanlı gururunu zedelemesinden öte iktisadî sebepleri göz önünde bulundurmak daha akılcı bir yaklaşım olur. Hattat loncalarının matbaanın kullanılmasını engellemek için yaptıkları baskının sebebini dinsel kaygılardan çok ekonomik kaygılar neden olmuştur.

Ofset Baskı Mantığı 1-2

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/ofsetbaskteknik.gif

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/ofsetbaskteknik1.jpg

Ofset Baskı Makinasının Kesiti

Ofset sistemi aslında taş baskı sistemine benzer, ancak kalıp üzerindeki yükseklik farklarından yararlanmaz. Kalıp yüzeyi düzdür. (Yüzey üzerinde çok küçük bir emülsiyon tabakası kalınlığı farkı vardır ancak bu kalınlık görüntü oluşturmada etkin değildir) Kalıp yüzeyinde iş olan yani basılacak alanlar ve iş olamayan basılmayacak alanlar vardır. İş olan yani basılacak alanlar emülsiyon tabakasıyla kaplıdır. İş olmayan alanlarda ise emülsiyon tabakası yoktur. İş olan yerler mürekkebi, iş olmayan yerler ise suyu tutar. Burada su ve mürekkebin birbirine karışmaması prensibinden faydalanılır. Böylelikle iş olan yerlerde bulunan mürekkep baskıyı gerçekleştirir. Diğer alanlarda mürekkebi iten su olduğu için o bölgelere baskı uygulanmaz.

Ofset Baskı Mantığı 1-2' d eteknik olarak baskının nasıl yapıldığı anlatılmıştır.Mürekkep haznesindeki boya merdaneler vasıtası ile kalıba, kalıptanda kağıda ulaşmaktadır.

Kalıp hazırlama

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/kalip_pozlama.jpg

Günümüzde artık kalıp aşamasında ara eleman olan film kalkmış ve dolaysız olan bilgisayardan kalıba pozlandırma (CTP) tekniği kullanılmaktadır.

Ofset tekniğinde kalıp hazırlamanın temel mantığı iş olan alanların görüntüsünü kalıp üzerinde saklamaktır. Bu işlem için ışığı geçirmeyen filmler kullanılır ve kalıp üzerinde işli alanların görüntüsü oluşyurulur. İş olmayan alanlar ışıktan etkilenir ve banyoya karışarak kalıp üzerinden atılır.

Sistemde suyun işsiz alanlarda tutunmasının temel nedeni; bu bölgelerin üzerinde suyu tutan mikro gözeneklerin olmasıdır. (Gren) Mürekkebin tutunduğu alanlar ise son derece düzdür ve bu yüzeyde su tutunamaz.

Ofset baskı sisteminde üç silindir vardır. Bunlar kalıp silindiri, Blanket silindiri ve Baskı silindiridir.

Aslında bir işin matbaada sonuçlanmasının 3 aşaması vardır.

1-Baskı öncesi

2-Baskı

3-Baskı Sonrası

Baskı öncesi istenen işin, belirlenmiş görsel ve yazılarının bilgisayarda mizanpaj programlarını kullanarak göze hoş gelen tasarım çalışmasının yapılması gerekmektedir.. Bu tasarım yapıldıktan sonra işin tirajına göre uygun kalitede kağıda firesiz bir şekilde ya da en az fire verecek şekilde yerleştirilmesi gerekmektedir. Daha sonra hazırlanmış bu işin trigromi baskı olduğunu varsayarak CMYK filmlerinin elimizde hazır olduğunu düşüyoruz.

Montaj Masası ve film...

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/montajmasasvefilm.jpg

Baskı aşamasına geçmeden önce her renge ait filmin kalıplara pozlanması gerekmektedir. Bu pozlama işlemi bittikten sonra kalıplar kazanlara takılarak ve mürekkep verilerek işin istenen miktarda baskısının yapılması işlemine geçilir.

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/4renkmakina.png

Baskı sonrası ise bu iş üzerinde yapılacak ekstra durumlar sözkonusu olabilir. Pantone dediğimiz renklerin baskısı, laminasyon dediğimiz mat ya da parlak selefon kaplaması, UV Lak baskısının yapılması ya da eğer iş özel kesimli ise işe uygun bıçağınna göre kesilmesi gibi. En son ise işlerin basıldığı tabaka üzerinden ayıklanması ve paketlenmesi işlemi gerçekleştirilir.

4 renk baskı makinalarına ait kumanda masası baskı aşamasında gerekli kontrollerin ve düzeltmelerin yapılmasını sağlamak için kullanılır.

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/4renkkumandamasas.jpg

Grafik Tasarım ve Baskı Teknikleri 3- Flekso Baskı

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/flekso_baski.gif

Flexo Baskı, Ofset baskıdan tamamen farklıdır..

Çogunuz biliyorsunuzdur yada duymuşsunuzdur Flexo baskının en önemli özelliği kağıt haricinde de naylon ve şeffaf malzemeler üzerine baskı Yapabilmesidir.

Flexo Ayrıca Bobin baskı yaparak çalışmaktadır. yani Ofsette Buna Web baskı deniyor.

Konunun devamında detaylı bilgiye ulaşabiirsiniz..

[h=3]Grafik Tasarım ve Baskı Teknikleri 4 - TİFDRUK (ROTOGRAVÜR)

[/h]

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/Tifdrukbask.jpg

(Almanca tif=derin, druck=baskı) Oyulmuş bakır kalıplarından baskı yapılan sistemdir. Mürekkep haznesi içinde baskı motifini belirleyen değişik derinlikteki çukurlarla kaplı bir silindir dinmekte, bir ragle sıyırıcı basmayacak bölümlerden fazla mürekkebi sıyırmakta, kauçuk kaplı bir merdane ise kağıdı silindir üzerine presleyerek baskıyı gerçekleştirmektedir.

Konunun devamında detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz. tifdruk baski teknigi tifdruk bir cukur baski sistemidir. bu sistemde, boya alip kagida geciren kisimlar cukurdadir. bu teknik, ilk kez 15. yuzyilda almanya'da uygulanmaya baslamistir.

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/ambalajtifdruk.jpg

tifdruk baskida basilacak imge, metal kalip uzerine kazinir ya da asitle yedirilerek oyulur. daha sonra kalibin butun yuzeyi murekkeple kaplanir ve yuzey uzerinde kalan murekkep, silinerek temizlenir. boylelikle kalibin sadece kazinmis ya da oyulmus yerlerinde murekkep birakilmis olur. kalip, uzerine kagit konularak silindirik kazanli bir presten gecirildiginde; cukurda kalan bolgelerdeki murekkep kagit uzerine aktarilmis olur. tifdrukta orijinale uygun baski elde etmek icin tipo ve ofset sisteminde oldugundan daha titiz calismak gerekir. silindir hazirlamak icin yarim ton pozitif film kullanilir.

basilan is, yazi veya cizgi de olsa filmin belirli yogunlukta ve pozitif olmasi zorunlulugu vardir. resim veya yazilar arasinda yogunluk (koyuluk) farki bulunursa, ofsette oldugu gibi baskida murekkep ayari ile duzeltilemez. dolayisiyla, her cekilen pozitif film, densitometre ile mutlaka olculmeli ve yogunluk sapmalari film uzerinde duzeltilmelidir. klasik tifdrukta, pozitif yarim ton resim ve yazilarin bir arada bulundugu montaj, pigment kagidina kopya edilir. pigment kagidi, uzeri boyali jelatinle kapli 120-150 gram/m2'lik kartondur.

bu karton odunsu selulozdan yapilmis ve tutkallanmistir. tutkalli olmasinin nedeni, boyutlarini degistirmemesini saglamak icindir. pigment kagidinin ph degeri yukari, yani baz karakterde olursa, jelatin asiri derecede kabarir. pigment kagidinin uzerindeki jelatinin gorevi, resmi tasimak, silindire aktarmak ve kabarma oranina gore asidin silindire degisik oranlarda islemesini saglamaktir. pigment kagidi kesilirken, suyuna gore kesilmeli ve dik montajla calistirilmasina dikkat edilmelidir. pigment kagidi kesildikten sonra potasyum bikarbonat eriyigi icinde banyo edilerek, isiga duyarlilik kazandirilir. banyodan sonra cam uzerine bir rakle ile sivazlanarak yapistirilir. kuruduktan sonra kendiliginden kalkan pigment kagidi 24 saat sonra kopya edilir. bu zaman suresince duyarliligi artar. ancak sicaklik, rutubet ve isiktan korunmasi gerekir. sonra pigment kagidi tifdruk trami ile vakum altinda ark veya ksenon isik ile pozlandirir. burada kullanilan tram, kalip silindiri uzerindeki boya cukurlarinin ve cukur cevrelerinin olusmasini saglar.

cukurlarin olusmasini saglayan kisimlar tram uzerinde siyah kareler halinde veya tugla bicimindedir. boya siyirici raklenin temas ettigi kisimlar ise seffaftir. tifdruk tramini, ofset ve tipoda kullanilan tramlardan tamamen ayirmak gerekir. cunku tifdruk trami, yarim tonlari noktalara cevirmek icin kullanilmaz. yalnizca raklenin boyayi siyirmasi icin zemin teskil eder. normal isler ve cok renkli resim baskilari icin kare noktali tram tercih edilir. ayrica pigment kagidinin kopyasinda soguk isik

kullanilmasi yararlidir, cunku kagit sicakliktan etkilenir. tram kopyasindan sonra pigment kagidi, resim montajiyla birlestirilerek 45 derecelik bir aci ile olusturulur. pozlandirmada, pigment kagidinin kirmizi renkli jelatin tabakasi, resmin yogunluk farklarina gore degisik oranlarda sertlesir.

kirmizi renk, isigin kagit derinligine kadar ulasmasini onler. boylece resmin en acik tonunda dahi jelatin tamamen sertlesmemis olur ve o bolgeler cok azda olsa silindir yedirmede asitten etkilenerek derinlik alir ve basilabilir. pigment kagidina, her iki pozlandirma da yapildiktan sonra, silindir kopyasi yapilir.

pigment kagidi, kopyadan hemen sonra bakir silindire kaplanmalidir. bekletilirse bikarbonatli jelatin tabakasi sertlesmeye devam eder. bu nedenle bakir silindirin daha once hazirlanmasi gerekir. galvano, tifdruk silindir islemleri icin buyuk onem tasir. tifdrukta kullanilan silindirler celiktir. uzerine bakir kaplanir. bu bakir kaplama galvano sistemi ile yapilir. silindire bakir kaplama isleminde once celik silindire prensip olarak bir tabaka bakir kaplanir. bu tabaka hem celigi mekanik tesirlerden korur, hem de duz ve puruzsuz bir satih teskil eder. bunun uzerine, polisajdan sonra bir kat daha bakir kaplanir, ikinci bakir kaplama, ballard bakir kaplama ve temel bakir kaplama olarak iki sekilde yapilir. ayar hassasiyeti bakimindan, temel bakir kaplama islemi artik pek tercih edilmemektedir. daha cok ballard bakir tabakasi uygulama alani bulmaktadir.

pigment kagidinin silindire aktarilmasi uzeri bakir kapli silindire, kopya edilmis olan pigment kagidindaki bikarbonatli jelatin tabakasini nakletmeden once, silindir yuzeyinin yag ve pislikten iyice temizlenmesi gerekir. aksi halde, hem iyi bir intibak saglanamaz hem de yagli kisimlara asit tesir etmez. ayrica, silindir yuzeyinin puruzsuz ve parlak olmasi gerekir. genellikle cok renkli islerde pigment kagidinin silindire gecirilmesi, transfer makineleri ile yapilir. fakat, titiz calismak kaydiyla el ile de yapilabilir. cizgilerin cakismasinda, buyuk dikkat gerekir. pigment kagidinin hassas yuzu, kuru silindir yuzeyi ile cakisacak sekilde monte edilir. montajda gosterilecek hassasiyet, ileride saglanacak baski ayari icin cok onemlidir. pigment kagidinin, silindire tam intibakinin saglanmasi icin, bir karsi silindirle pres yapilir. sonra, silindir dondurulerek uzerine ilik su dokulur. bu sayede pigment kagidi, jelatinden ayrisir ve jelatin, silindire yapisir. silindir isisi 40°c ye ulasincaya kadar

donen silindir uzerine, yavas yavas ilik su dokmeye devam edilir. sonra, su sicakligi kademeli olarak azaltilir ve silindirin atolye isisina uyumu saglanir.

sicak su banyosunun yerine % 10'luk amonyumtiyosiyanat eriyigi ile soguk banyoda yapilabilir. bu yontem ile, calisma hizi artar. banyo islemi bittikten sonra, silindire ispirto dokulur. silindirin tam kurumasi, fon veya vantilator vasitasiyla yapilir. artik, silindir uzerinde negatif bir jelatin rolyefi gorulmektedir. yedirme islemine baslamadan once, silindirin jelatinsiz yani basmayacak bolgeleri veya hatali kisimlari, asfalt laki ile kapatilir. silindir yedirme ve tashih ıslemleri bu islem demir 3 klorur ile yapilir. 35 ile 42 bome koyulukta, takriben 5-6 degisik yedirme banyosu hazirlanir. yedirmeye, yuksek bomeli asitle baslanir. bunun sebebi, yogun asitin cizgileri tahrip etmemesidir. cok sulu, yani dusuk bomeli asit, bakiri icten yiyerek cizgileri tahrip eder. derinlik kazanildikca, sira ile dusuk bomeli asitlerle yedirmeye devam edilir. tecrubeli bir asit ustasi, degisik bomeli asitlerle, silindirde degisik derinlikler elde ederek ise zengin detay kazandirir. tabii, bunun tersi de olabilir. tecrubesiz bir asitci, koca silindiri kolayca bozabilir.

asitle yedirme suresinin kolay tespiti icin, isin yanina mutlaka bir gri skala konmalidir. gri skala, ayni zamanda gradasyonun takibi icin de faydalidir. yedirme islemi sona erdikten sonra, silindir baskiya hazirdir. tifdruk silindir hazirlama islemi uzun zaman alir ve pahali bir sistemdir. bu kadar emek ve masrafin bosa gitmemesi ve zaman kaybinin onlenmesi icin silindirden prova baskisi cekilir. gerekirse, silindir uzerinde, arttirma ve eksiltme tashihleri yapilir. arttirma tashihi, silindir cukurlarinin daha cok derinlestirilmesi ve resim tonunun daha yukseltilmesi demektir. arttirma tashihi icin oncelikle silindir yuzeyi cok iyi temizlenmelidir. temizlenip kurutulan silindire, merdane ile asite dayanikli boya verilir. boya verilirken yedirilmek istenen cukurluklar ciplak kalir. korunmak istenen cukurluklar ise bu boya ile doldurulur. duruma gore boyanin yogunlugu ayarlanir. istenen derinlige ulasilinca yedirme tamamlanmis olur. eksiltme tashihi ise silindir cukurlarindaki derinligin cesitli metotlarla azaltilarak, resim tonunun zayiflatilmasina denir.

eksiltme tashihi icin uygulanan metotlar sunlardir:

1) silindir yuzeyi ince zimpara kagidi ile zimparalanir. zimparalama dairesel hareketlerle ve ksilol ile yas olarak yapilirsa, derinlik yavas yavas azaltilir. sayet zimpara kuru olarak yapilirsa, derinlik daha suratli azaltilmis olur ve resim kontrastlasir.

2) zimpara tozu, suyla merhem sekline getirilir ve kece ile silindir yuzeyine surtulerek tashih yapilir.

3) silindirdeki cukurluklar asfalt laki ile doldurulur. yuzeyi de asitle hafif yedirilir ve polisaj yapilir. boylece derinlik azaltilmis olur. yedirme asidi olarak nitrik asit veya amonyumpersulfat cozeltisi kullanilirsa, silindir oksitlenmesi pek fazla olmaz.

4) galvano sistemi ile cizgiler doldurulur. boylece fazla yedirilen yerlerdeki derinlik azaltilmis olur.

5) silindir yuzeyindeki delikler veya bazi silinmesi gereken yazilar silindir temizlendikten sonra bakir-civa alasimi ile doldurulur, bir anlamda lehimlenir. soguyan yuzey polisaj yapilarak puruzsuz hale getirilir. delik kapatma icin gumus-civa alasimi veya harf metali kullanilir. kopya icin kullanilan pigment kagidi, islak olarak calisildigi icin boyutlarini degistirebilmektedir. bu sebeple onun yerine polyester filmler (autofilm) gelistirilmistir. bu filmler pigment kagidindaki jelatin tabakasina sahiptir. uygulamasi da aynidir. yalniz, kagit yerine tasiyici olarak polyester film kullanilir. polyester tasiyici ile jelatin arasinda strip film olarak adlandirilan bir baglayici tabaka vardir. bu tabaka, film silindire sarildigi zaman jelatin tabakasinin silindire kolay gecmesine yardimci olur. jelatinin hassaslastirilmasi icin alkol ve amonyum bikromat eriyigi kullanilir. hassaslastirma ve kurutma islemi autotype makinesi ile yapilir. autotype pigment filminin diger bir ozelligi de pigment kagidina oranla cok daha cabuk kurumasidir.

tifdruk baskida tramlama sistemleri

1) derinligi degisik tramlama sistemi

bu sistem klasik sistem olarak bilinir. pigment kagidina once trami, sonra yarim ton pozitif montaji kopya edip, bunu silindire aktararak asitle yedirme islemidir. burada tramlar, yuzey itibari ile ayni buyukluktedir. ancak, resim tonlari degisik derinlikteki noktalarin aldigi boya miktarlari ile saglanabilir.

2) ototipi tifdruk tramlama sistemi

renk ayirimi yapilmis olan yarim ton negatifler ozel, magenta veya gri tifdruk kontakt trami ile tramlanir. tramlanan pozitif lith filmde degisik buyuklukte noktalar olusur. fakat noktalarin cevrelerinde, raklenin boyayi siyirmasi icin gerekli olan cizgiler bulunur. bu cizgiler tramli pozitif, lith filmde seffaf bicimdedir. oto tipi tifdruktaki noktalarin hicbiri birbiri ile temas halinde degildir. her nokta bagimsiz olarak bulunur. tramli lith film emaye sivanmis silindire sarilir. pozlandirma

makinelerine baglanan silindir pozlandirilir. silindir, pozlandirma suresince ekseni etrafinda, belirli bir hizla doner. donerken de ince bir araliktan isik alir. pozlandirma islemi tamamlandiktan sonra, banyo makinesine takilan silindir, su ve alkol karisimi ile otomatik olarak banyo edilir. banyo islemi bitince, hava ufleyiciler vasitasiyla kurutulan silindir banyo makinesinden cikarilir.

3) acigraf tramlama sistemi

acigraf firmasi tarafindan gelistirilen sistemde, renk ayrimi yapilmis olan yarim ton negatifler poligron respi tramla tramlanarak tramli pozitifler elde edilir. bu tramin ozelligi, esas tram noktalarinin arasinda daha kucuk, yardimci tram noktalarinin bulunmasidir. tramli pozitif resim montaji ballard bakir tabakali silindire sarilip pozlandirma yapilir. pozlandirma yapilacak olan silindir uzerine emaye, puskurtulerek surulur. emaye puskurtme (sprey) islemi makinede donen silindir uzerinde yapilir. pozlandirma icin yalniz ksenon isik kullanilir. tramlama isleminde klise veya ofset kalibinda oldugu gibi degisik buyuklukteki noktalar silindire aktarilmis olur. silindirde poz veren kisimlar sertlesir. diger yerler silindir banyosu ile bosaltilir. kullanilan emaye organik kolloit veya bikromat bulunmadigi icin sicakliktan etkilenmez. indirme islemi sonunda, silindir yikanir, emaye sokulur.

elektronik silindir hazirlama (gravur) sistemi,

elektronik tipo ve ofset gravur sistemlerini baz olarak almistir. bu sistemin onemli ozelligi, orijinalden dogrudan dogruya baskiya hazir silindir hazirlanmasidir. pigment kagidi kopyasi ve klasik asitle indirme calismalari ve tram kopyasi ortadan kalkmaktadir. cunku gravur makinesi, silindire elektronik ve mekanik olarak tramlanmaktadir. makinenin elektronik ve mekanik calisma uniteleri son derece hassas calistigi icin baski ozellikleri onceden saptanabilmekte ve ayni is, ayni kalitede tekrarlanabilmededir. elektronik silindir hazirlama sisteminde iki silindir vardir. gravur yapilacak silindir sagdadir. soldaki ve sagdaki ile ayni buyuklukteki silindire orijinal, yani pozitif yarim ton, polyester, opak bir film sarilir. bu film, renk ayrimi yapilmis ve tashih edilmis negatiften kontakt yolu ile elde edilmistir. makine calistirildigi zaman her iki silindir senkron (birlikte ve ayni hizda) olarak doner. orijinalin bir basindan baslayip aydinlatan isin, orijinalin aydinlik kisimlari tarafindan daha cok yansitilir. koyu yerler ise isinlari daha az yansitir. isinin yansitilma miktarina gore fotoselin elektronik hesaplayiciya gonderdigi sinyaller farklidir. bu farklara gore diger silindir uzerindeki gravur kalemi irili ufakli gravur noktalarini silindire kazir. kazilan noktalar baklava biciminde ve derinlikleri de piramit seklinde olur. noktalar birbirleri ile bitismedigi icin, nokta kenarlarinda raklenin siyirma cizgileri olusur, kazinan parcaciklar vakumla emilerek disari atilir.

tifdruk baski makinalari:

1. kalipli duz makineler en eski makine tipidir. tipo prova tezgahina benzer ve nadiren de olsa hala kullanilmaktadir.

2. tabaka tifdruk baski makineleri cok fazla tercih edilmeyen makinelerdir. cunku kusursuz silindir indirme imkanlari sayesinde rotatiflerin, mizantrensiz de iyi baski yapabilmeleri mumkun olmaktadir. butun bunlara ragmen kucuk ve orta tirajli islerin tabaka basan tifdruk makineleri ile basilmasi daha ekonomiktir. ayrica bunlarla cok cesitli ebatlarda is basilabilir. tifdruk rotatiflerde ise ayni isi basmak icin ya cok cesitli silindir depo etmek yada kagittan kaybetmeyi goze almak gerekir. tabaka tifdruk makineleri, cesitli boyutlarda kartonlara ve cesitli kalinliktaki malzemelere baski yapabilir. rotatifler ise kartona baski yapamaz.

3. rotatif tifdruk baski makineleri

a) illustrasyon baski makineleri: parter biciminde imal edilen makinelerde kagit bobini, baski unitesi ile ayni seviyededir. bazi rotatifler ise kat kattir. kagit bobinleri alt katta bulunur. makinenin ust katinda ise asil baski yapilir. cift katli rotatiflerin tek enli olanlari daha cok kullanilmakla birlikte kullanimi daha kolaydir. cift enlilerin mahsuru, cok genis enli bobin kagidinin sik sik karismasi ve ayarsizliklara neden olmasidir. illustrasyon tifdruk makinelerinde basilan is, kagit yonlendirici celik cubuklar tarafindan kirma unitesine dogru gonderilir. kagitlar birlesir ve kesilip duz tabaka olarak istif edilir veya kirma katlama unitesinde, ofset rotatiflerde oldugu gibi huni uzerinde kirilir, sonra kesilir, katlanir ve sayilarak istif edilir. bu makinelerin kurutma unitelerinde en cok kullanilan iki sistemden birisi sicak hava silindiri kullanmak, digeri ise puskurtme yolu ile sicak hava sirkulasyonu

yaratmaktir. sicak hava ile kurutmada, kagidin boyunu degistirme tehlikesine karsi, baskidan once kagidi sicak hava akimindan gecirmek gerekebilir. illustrasyon baski makinelerinin boya unitelerinde kullanilan en basit sistem daldirma sistemidir. boya haznesi icindeki sivi boyayi, yari yariya batik vaziyetteki form silindiri alir. baskiya gecmeden once rakle ile fazla boya siyrilir ve baski yapilir. ayrica boya unitesinde, sivama ve puskurtme sistemi gibi sistemlerde kullanilirlar. sivama sisteminde ayran kivamindaki boya, baskidan hemen sonra silindirin ustune akitilir. puskurtme sisteminde ise yine ayni durumda silindir boyunca puskurtulur. her iki sistemin daldirma metoduna ustunlugu, baskidan sonra cukurlarda artakalan boyanin kurumasina engel olmasidir.

b) ambalaj baski makineleri:

cikis unitesi: baskidan sonra kagit ve karton kesilerek istif edilir yada zimba unitesinde zimbalanir, ondan sonra istif edilir. basilan malzeme selefon cinsinden bir folye ise cikista tekrar bobin halinde sarilir.

giris unitesi: basilacak malzeme karton ise giris kisminda degisiklik gerekir. karton kalin oldugu icin bobin capi 2 metreyi bulur. ayrica kartonun kalin olmasi nedeniyle otomatik yapistirma yapilamaz, cunku yapisan kisimda kalinlik iki kat artar. yapistirma islemi esnasinda makine ya durdurulur ya da hiz bir hayli azaltilir. dusuk hizda yapistirilacak ise bitmekte olan kartonun bir bolumu kullanilmak uzere biriktirilir.

kurutma unitesi: kartonun kalin olmasi nedeniyle sicak havanin tesiri olmayacagi icin sicak hava silindirleri anlamsiz olur. bu nedenle puskurtme suretiyle sirkulasyon saglanarak kurutma yapilir. folye baskisinda sicak hava silindiri, folyenin boyut degistirmesine neden olur. folye, cikis unitesinde bobin halinde sarilmadan once, doner cubuklar vasitasiyla ileri - geri yurutulerek yolu uzatilmak sureti ile kurutulur ve tam kurumus olarak sarilir. folye, sarimda tam kuramamis olursa birbirine yapisir.

[h=3]Grafik Tasarım ve Baskı Teknikleri 5 - Serigrafi Baskı[/h]SERİGRAFİ BASKI TEKNİĞİ (SCREEN PRİNTİNG) :

(Elek baskı, şablon baskı, film baskı )

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/screenprinting.jpg

http://i1197.photobucket.com/albums/aa431/neo-32/serigrafibask-.jpg

Boya, rakle adını verdiğimiz (ustanın elinde tuttuğu sert dikdörtgen şeklinde düzgün boyanın elekten geçmesi için elek üzerinde ileri geri hareket ettirilen cisim) bir alet ile kumaşa geçirilir. Bu boya sadece gazenin (elek bezinin) üzeri örtülmemiş kısımlarından kumaşa geçer. İnce olan gaze iplikleri boyanın geçmesine engel olmadıkları için baskı yapılan malzemenin yüzeyine boya temiz ve düzgün olarak yayılır.

Serigrafi Baskı Tekniği...

Şablon baskı daha basit ve ucuz olarak kolay ve çabuk değişen baskı şekilleri yapabildiğinden küçük tirajlı baskıya daha elverişlidir. Bu işi yapan ustanın el becerisi çok önemlidir.Ayrıca bazı okulların Güzel Sanatlar Bölümü’nde ders olarak okutulmaktadır.

İpek gazeler hiçbir yöne kaymayan döner iğne tekniği ile yapılan dokulardır. Sentetik elyafın ortaya çıkmasından sonra ipek gazeler önemini kaybetti. (Bunun sebebi ise yüksek kimyasal direnç, esneklik, sağlamlık gibi nitelikleri yüzünden sentetik elyaf tercih edildi). Gaze için en uygun elyaf polyamis tipidir.

Özellikle reklam baskılarında kullanılır. Bilindiği gibi ofset baskı tekniğinde baskı, sadece direkt olarak kağıt ve kağıt türü tabaka veya bobin cinsinden maddelere yapılmaktaydı. Serigrafi türü baskıda sadece kağıt değil, karton-mukavva-pvc(sert ve yumuşak)-birçok plastik (sentetik) madde, metal, cam-seramik-tekstil vb. gibi maddeler üzerine baskı yapılabilmektedir. Bu baskı tekniğinde kalıp yerine, ipek elekler kullanılmaktadır. Bu saf ipek, naylon perlon ve metal kumaş tabir edilen bir nevi tüldür. Bu tülün elek gibi delikli oluşundan elek baskısı denmiştir. Boya kalınlığı tipo baskıya oranla 6-10 kat fazladır.

Şablon hazırlama:

Önce baskıyı yapabilmek için tahta veya metalden çerçeve, sentetik veya metal ipek rakle gereklidir. İpek, çerçeveye gerilir emaye ipek üzerine film halinde dökülür. (Raptiye, tel zımba, yapıştırma olabilir.) Daha sonraki işlem; gerdiğimiz çerçevenin üzerine rakle aracılığı ile sıvı olan emülsiyonu dökülür. Bu emülsiyonu homojen bir şekilde gazenin üzerine ince bir şekilde yayılır. Kalıbı kurutma işlemine tutulur. Uv (ultraviole) ışınlarla çerçeve pozlandırılır. Bu işlem sonrasında ışık görmeyen kısımlar tazyikli su ile dökülür.

Serigrafide Önemli Bilgiler:

Akrilik plistrol gibi plastik baskılı materyalleri üzerine baskı yapılırken, boyalarda iyi yapışıp çabuk kuruma, yüksek ışığa dayanıklı olması gibi özellikleri aranır. Mesela; bez üzerine, ufak masa üstü bayraklar, flamalar yapılacak olursa özel kumaş boyaları . Polyester veya polietilen gibi malzemeler üzerine baskı yapılacaksa, özel polietilen mürekkepleri cam metal gibi yüzeylere çok parlak ve dayanıklı baskı yapılması istenirse özel olarak hazırlanan yüksek yoğunluklu boyalar kullanılmalıdır.

Serigrafi (Elek) Baskı

Elek baskı denmesinin sebebi kalıbının ipek, ipek özelliği gösteren polyester veya metal dokumalardan oluşmasıdır. Bu dokuma metal veya ahşap bir çerçeveye gerilmiş durumdadır. Dokümanın üzerine basılacak işin kalıbının alınabilmesi için emülsiyon sürülür. Fotoğrafik yöntemlerle işin kalıba çekilmesiyle dokumanın iş olan yerlerindeki emülsiyon atılır, işsiz yerlerde emülsiyon kalır. Yani iş olan yerlerdeki dokumanın üzerinden emülsiyonun sökülmesiyle (su banyosuyla) ve buralardan mürekkep geçerek baskı gerçekleşir.

Serigraf kalıbı çerçevelerinden, yüzeyinde ufak deliklerin bulunduğu ve buradan vakumun yapıldığı baskı masasına monte edilir. Vakumla hava emmesinin amacı basılacak işlerde malzemenin vakumlu havayla çekilerek masaya sabitleştirilmesi ve kaymasının engellenmesidir. Bu masada inip kalkabilen bir menteşe sistemine bağlanır. Kalıbın üzerine yeterince boya dökülür. Kalıp indirilir, basılacak malzemenin üzerine geldiğinde, rakle ile üzerinden boya bir taraftan bir tarafa yeterince bastırılarak çekilir. Böylece elek üzerindeki açık yerlerden boya alttaki malzemeye geçer. Rakle, kullandığımız kalıba ve işe göre çeşitli boydaki ahşap veya metal sapı bulunan 1 cm kalınlığında bir lâstiktir. Raklelerin uçları, basılacak malzemenin yüzeyinin yumuşak, sertlik ve emiciliğine göre çeşitli özellikler gösterir.

Basılacak işin cinsine göre çeşitli sıklıkta ve özellikte dokuma çeşidi vardır. Serigrafi genelde yarı otomatik makinelerde yapıldığı gibi, tam otomatik makineler de kullanılmaktadır. Baskı kalitesi olarak, tramlı işlerde 35'lik tramdan 60'lık trama kadar baskı yapabilir. Elek baskı tekniğinin en önemli özelliği, diğer baskı tekniklerinde basılamayan işlerin baskısının yapılmasıdır. Polyester, deri, cam, ahşap, kumaş, metal vb. gibi maddelere ve çeşitli özellikteki yüzeyler üzerine baskı yapabilmesidir.