Böylesi ilk kez görüntülendi

Avrupa Güney Gözlemevi’nin (ESO) Şili’deki radyo teleskobu APEX, Boğa takımyıldızında uzunluğu 10 ışık yılını bulan devasa bir kozmik toz bulutunu görüntüledi.

Kozmik toz bulutunun içinde, fotoğrafta belli olmayan sayısız yeni doğmuş yıldız bulunduğu belirtildi. İki bölgeden oluşan toz bulutunun parçalarına, 19’uncu yüzyılda yaşamış gök bilimci Edward Emerson Barnard’dan esinlenerek Barnard 211 ve Barnard 213 isimleri verildi.

ESO yetkilileri, dün yayımlanan fotoğraflar hakkında, “Görünür ışık altında, toz bulutunu oluşturan iki kısım siyah şeritler halinde görülüyor. Bu bölgelerde yıldız bulunmuyor. Gök bilimci Barnard, bu durumun, uzaydaki maddenin ne olduğunun anlaşılmasındaki zorluktan kaynaklandığını belirtmişti… Bizler bugün, bu siyah işaretlerin aslında yıldızlararası toz ve gaz kalıntıları olduğunu biliyoruz. Küçük toz parçacıkları görünür ışığı emiyor ve bulutun ardındaki yıldızlarla zengin bölgeyi görmemizi engelliyor” denildi.

Fotoğrafta, kozmik toz bulutunun Barnard 211 olarak adlandırılan parçası sağ üst kısmını, Barnard 213 ise sol alt kısmını temsil ediyor. Toz bulutunun üzerindeymiş gibi görünen iki parlak yıldız ise aslında kozmik bulutun ardında kalıyor. İki yıldız, Dünya'ya, kozmik toz bulutuna olduklarından daha yakın bir mesafede bulunuyor.

BUZUL TOZ BULUTU

Boğa takımyıldızındaki devasa toz bulutu, görünür ışık teleskoplarıyla gözlemlendiği zaman çok daha karanlık olarak beliriyor. Bunun nedeni, toz bulutunu oluşturan taneciklerin aşırı soğuk olması. Ortalama sıcaklığı – 263 santigrat olan toz taneciklerinin meydana getirdiği bulutu gözlemlemek, görünür ışıktan yaklaşık bin kat daha uzun olan milimetrik dalga frekanslarında mümkün oluyor.

İspanya’nın başkenti Madrid’deki Ulusal Astronomi Gözlemevi’nden gök bilimci Alvaro Hacar, toz bulutunu gözlemlemek için Şili’nin kuzeyindeki 12 metrelik Atacama Pathfinder Experiment (APEX) teleskobunu kullandı. APEX, kendisinden sonra inşa edilecek en son teknoloji mikrodalga teleskobu Atacama Large Milimeter Array (ALMA) için test yapmak adına kullanılıyor.

1.3 milyar dolarlık bir proje olan ALMA, her biri APEX büyüklüğünde 66 teleskoptan oluşacak. Bu teleskoplar, dünyanın deniz seviyesinden en yüksek düzlüklerinden biri olan Chajnantor platosunda birbirlerinden 18 kilometre mesafeyle yerleştirilecek. Beş bin metre yükseklikteki platoda devam eden inşaat, ilk olarak Ekim 2011’de görüntülenmişti.