Parfüm Yapımı

PARFÜM YAPIMI HAKKINDA

Günlük yaşantımızın vazgeçilmez ürünlerinden olan parfümün geçmişi M.Ö 4000’li yıllara kadar dayanır. Arabistan ve Mısır’da dinsel amaçlarla kokulu maddeler yakılırdı ve dumanlarının kutsal varlıklara mesaj taşıdığına inanılırdı.

Günümüzde, kullandığımız modern parfümler ise ilk olarak Fransa’da 16. Yüzyılda ortaya çıkmıştır. Fransa’nın akdeniz kıyılarına yakın Grasse kentinde kurulan ilk parfüm laboratuvarında üretilen deri eldivenler amber, baharatlar, akça yasemin ve misk ile parfümlendirildi. O zamanlar Fransa’nın sokaklarında açıktan akan kanalizasyonların neden olduğu pis kokudan dolayı insanlar bu eldivenleri burunlarına tutarak dolaşırlardı. 18.yüzyılda deri ticareti önemini kaybettiğinde, parfümlü eldiven üreticileri sadece parfüm üretmeye yöneldiler, bu amaç için yetiştirilen portakal ağaçlarının çiçeklerinden kokulu briyantinler yaratmaya başladılar.

Parfüm kelimesi, Latince'deki, "tümüyle uçucu" anlamına gelen "per fumum" kelimelerinden türemiş. Eski devirlerde sadece tanrılara ait olan güzel kokular, tapınaklarda kullanılır ve tanrılara sunulurmuş. Eski Mısır'da parfüm, sunaklarda, kuğu yada yuvarlak hap biçimine sokulmuş baharatlar ve aromalar halinde, güneş tanrısı Ra'ya verilirmiş. Dini ayinlerin vazgeçilmez kokuları, daha sonraları kadınlar tarafından benimsenmiş. Antik Yunan'da kadınlar, erkekleri cezbedebilmek için bu kokulardan yararlanıyorlarmış. İlk parfüm 1370 yılında kokulu yağların ve alkolün harmanlanmasıyla üretildi. Bileşiminde alkol, biberiye ve gülsuyu bulunan "Macar Suyu" adındaki bu hoş koku, yaşlanmakta olan Macaristan Kraliçesi Elisabeth von Ungarn'ın güzelliğini koruyabilmesi için üretilmişti.

Kokular hayatımızda önemli bir rol oynar,sabah güne başlarken duşta başlar koku duyumuz,şampuanımızın veya duş jelimizin kokusunu duyarız önce,sonra belki kızarmış ekmek kokusu ve mis gibi bir çay kokusu,dışarı çıkmak için hazırlanırız, sürdüğümüz parfümün kokusu,yürüdüğünüz yollarda iz bırakan parfüm kokuları yada sizi parfümünüzü anımsatan kokular... Bir arkadaşım şöyle demişti,"evden çık hayatta kaybolmazsın gün boyunca seni kokundan takip etmek mümkün." Gerçekten de ben öyle herkes gibi kokmak istememişimdir eskiden beri,farklı olmayı severim,başkasında kokan bir kokunun beni hatırlatmasını istemem, kullandığım parfüm ağır değildir ama geçtiğim yerde bir imza gibi kalır sokağın,mağazanın veya her neredeysem o köşesinde asılı kalır beni tanıyan biri benden sonra oraya geldiyse benim daha önce orada olduğumu anlar.

Bazı parfümler uygulandıktan bir süre sonra koku değiştiren özellikler taşıyabilirler. Bu da içeriğindeki maddelerin farklı uçucu özellikler taşımasından kaynaklanmaktadır. Uzmanlar bu durumu 'notalar' diye özetlerler: yüksek notalar, orta notalar ve düşük notalar. Genel olarak taze kokulu daha hafif maddeler daha çabuk buharlaşma gösterirler. Dikkat edin; parfüm sürdükten hemen sonra meyve, kokulu bitki, ot veya çiçeklerin canlı kokusunu hissedersiniz. Bunun nedeni yüksek notalardır. Orta notalar parfümün vücut sıcaklığı ve cilt yağları ile birleştiğinde ortaya çıkarlar, bu anda hafif bir çiçek yada ağaç kokusu ortaya çıkar ve bu süreç 30 dakika ile 1 saat arasında devam eder. Düşük notalar parfümün vücudunuzdaki kimyasallarla tepkimesi sonucunda ortaya çıkarlar, bu koku ve aromalar 2-6 saat dayanıklılık gösterirler.

Bazı parfümler bu 3 notayı taşımazlar, onlarda sadece tek bir kat vardır. Bu tür parfümler koku değiştirmezler ve bütün içerik hemen hemen aynı anda buharlaşıp gider.

İşe ilk önce koku ailelerini tanımakla başlayalım;

-Kadınlar için yapılan parfümlerde bu koku aileleri sıklıkla kullanılır.

ÇİÇEK: bu ailedeki kokular ,gül,menekşe, nergis, gardenya, karanfil, sümbülteber vb kokuları içerir bu kokular bir potpori halinde olabileceği gibi tek çiçek kokusu şeklinde de olabilir. Tanınmış markalardan örnek verecek olursak Jardins de Bagatelle(guerlain),Chanel no:22 gibi

MEYVE:bu koku ailesi ise,portakal çiçeği,tüysüz şeftali, bergamot, elma,kayısı, kavun,ananas,mandalina ve çilek armut olabilir. örnekleri;Şeftali ve bergamotlu Laura Asshley no:1,şeftali ,erik,kavun,armut ve çarkıfelek karışımı IIBacio (Borghese)

YEŞİLLİK. yeni kesilmiş çimen ve yeşil yaprakların kokusunu sevenlere hitab eder bu aile; çam,ardıç,sünbül,kasnı,lavanta,biberiye vb kokuları içerir.Vent vert(Balmain) Cabotine(Gres) Chanel no:1

BAHARAT. :Tarçın,karanfil,zencefil,kakulevb. örnek :Nahema(Guerlain) Cinnabar(Lauder)

FLORENTAL: Bu bir koku ailesi olmamakla beraber,bir alt kategoridir. gündüz kullanımı için olduğu kadar gece kullanımı içinde uygun olan oriental ailesinden daha hafif olan kokuları kapsar. Baharatlar,balzamlar ,reçineler egzotik çiçek esansları birleşip florental harmanı oluşturur. örnek; Lancon'dan Tresor, Laura Bigiotti'den Venezya,Gerlain'dan Samsara benim bu grupta favorilerimdir.

ORİENTAL:En ağır koku grubudur ve gece kullanımı için uygundur,Odunsularları,reçineleri,misk,amber ve vanilyayı içerir.Shalimar(guerlain),Opium(St.Laurent) vb.

TURUNÇGİL:Hafif ve taze bir koku grubudur.limon,ıhlamur,greyfurt,mandalina ve bergamot aromalarından oluşur.

MODERN: Bu harmanlar,saf kimyasal aromalar olan aldehitler içerirler,deri üzerinde ısındıklarında,şiddetlenen bir parıldama ve koku verirler.ilk Aldehitik koku Chanel NO:5 di.diğer örnekleri ise;Arpege(Lanvin),White Linen(Lauder)

CHYPRE: Adını yavru vatanımız Kıbrıs'tan almıştır ve lavanta,meşe yosunu,paçuli,tüylü adaçayı ve reçine kokuları ile özellenmiş odunsu,yosunumsu bir bukete sahiptir. bu ailenin en mükemmel örnekleri ,Ysatis(Givenchy) Cabochard(Gires), Miss Dİor (Dior) vb.

OZON-OKYANUS: Bu koku ailesi,insana denizi,dağ havasını hatırlatan tamamen sentetik malzemelerden elde edilmiştir. Dune (Dior),L'eau d'issey(İssey Miyake) Acqua di Gio(Armani)

-Erkek parfümlerinde kullanılan koku aileleri ise genellikle şöyledir:

FOUGéRE:Kendine has bir koku ailesi oluşturmanın yanı sıra Lavanta bu grubun jokeridir. kelime anlamı ,eğletiotudur ve bununda hiç bir kokusu yoktur.koku terminolojisinde meşin sınıfı meşe yosunu,lavanta ve yeni biçilmiş saman kokusundaki kumarinin bir harmanı olarak tarif edilir. Bu harmanlarda sardunya yağıda belirgindir. Örnek olarak; Drakkar noir (Laroche) Tuscany(Aramis/Lauder) vb

LAVANTA: Lavanta ve lavanta sınıfına giren Fransa'da yetiştirilen bitkiler ve aynı zamanda İspanya'da yetişen Dikenli lavantadan elde edilen yağlar ile hazırlanır. Old English lavander (Yardley),Pino Silvestre(Vidal) vb.

BAHARATLI: Erkekler için oldukça gözde bir koku ailesidir. Küçük hindistan cevizi,karanfil,biber,defne

akdeniz fesleğeni,tarçın ve günlüğü içinde barındırır, Egoiste(Chanel),ve Old spice(Shulton) benim favorilerimdir.

TURUNÇGİL:Tazeleyici ve canlandırıcı kokulardan oluşur limon,misket limonu,portakal bergamut gibi. Eternity(C.K.),Polo sport(Lauren)

ODUNSU:bu gruptaki klasik kokular kabe samanı,sedir ağacı,gül ağacı,ve sandal ağacı kökenlidir. XS(Paco Rabanne),Aramis(Aramis),Safari(Lauren)

BİR PARFÜM NASIL BESTELENİR?

Bu konudaki temel kavramlar ile başlayalım, nota; tek bir esansı veya parfüme üst,orta ve baz notalarını vermek için birleşen parfüm fazı veya bileşenlerin kokulu harmanını ifade eder.

-Gam;Bir parfümün,uyumsuz bir biçimde yerine bağlı bir biçimde bir fazdan diğer faz geçebilme yeteneğini anlatır.

-Oktav ise, kurutma işlemi sırasında varlığını gösteren özel koku veya bileşenin seviyesini ifade eder.

Parfümcüler, bir parfümün tüm esansını meydana getiren değişik etkenleri tarif etmek için üst,orta ve baz notalar kavramını kullanırlar. 19.yy.da Fransız Parfüncü Septimus Piésse parfüm için müzikal ölçeğe uyumlu bir sınıflama sistemi kurmuştur.

Parfümleri her notanın genel bir gama sahip olduğu makamlar olarak tarif etmiştir.Bu gün bile kullanılan Piésse sınıflama sisteminde her koku ölçek üzerinde ki değişik bir notaya tekabül eder.Eğer bir parfüm, doğru olarak formüle edilebilirse cilde uygulanmasından kuruma aşamasına kadar kokunun son senfonisi doğru akorlar içinde devam edecektir. 1923 'te Poucher kokulu bileşenin buharlaşma oranı üzerine yaptığı çalışmasıyla Piésse'nin çalışmasına katkıda bulunmuş oldu Tümü 1 ila 100'e kadar bir ölçeğe temellendirilen yapıda Poucher üst notaları 1'den !5'e kadar sınıflandırmıştır, çünki bunlar çabuk buharlaşırlar, mesela, mandalina 2,kişniş 3, hindistan cevizi kabuğu 11 dir. Orata notalar 16 dan 69'a kadar sınıflandırılmıştır. mercanköşk 18, karanfil tomurcuğu 22 ylang ylang 24 gül, yasemin 43 tür. en uzun süren baz notalı kokular 70'de 100'e kadar sınıflandırılmışlardır kasnı 90, günlük, meşe yosunu, tonka fasulyesi, kabe samanı, paçuli sandal ağacı en yüksek sınıflamaya sahiptir yani en yavaş buharlaşanlardır ve değeri tahmin edeceniz gibi 100'dür. Bu sistem 1991'de güncellenmiştir ve bir kılavuz olarak kullanılır.

-Üst Notalar; Bir parfümün ilk intibaını veren en hafif ve en çabuk geçen kısmıdır.Onların başlangıç intibaları bir kaç dakika sürer ama parfüm fazı başlarken orta notalar ile harman olur. Top note( Üst nota): Bu nota parfüme en son eklenen esanslardan oluşur ve parfüm sıkıldıktan sonra ilk 1-2 dakikada keskin bir şekilde alınan sonra kaybolan kokulardır. Orkide, lavanta, bergamut ve gül gibi esanslar kullanılır.

Üst notalar için genel örnekler şöyledir,

-Yeşillik için,kasnı,sümbül,nane,biberiye,lavanta ,fesleğen

-Baharat: tarçın,kakule,karanfil,kişniş, biber

-çiçekhttp://www.spatyom.com/images/smilies/wacko.gifardunya,gardenya,papatya,kadife çiçeği

-Meyve: armut,şeftali,kavun,erik,kayısı,ahududu

-Turunçgil:limon,misket limonu,mandalina,portakal çiçeği,ananas ,bergamot

-Orta notalar; parfümün karakterini belirler,ana notalar diyede bilinir,cilt üzerinde gelişimi yaklaşık 10 dakika alır ve destekleyici baz notalarla ahenk içinde cilt üzerinde saatlerce etkili olurlar genellikle çiçeklerden oluşur. Middle note( Orta nota): Bu da parfümde uzun süre hissedilen bir notadır ancak temel nota kadar hissedilmez. Temel notaya göre kokusu daha keskindir. Kokusu daha kolay alınabilir. Limon çiçeği, portakal,ylang ylang ve sardunya esansları bu notada kullanılabilir.

Orta notalar için genel örnekler;

Karanfil,siklamen,nergis,sardunya,frezya,hanımeli, bal, iris,yasemin,manolya,inci çiçeği, mimoza, orkide, gül, stefanodis, sümbülteber, menekşe, nilüfer, ylang-ylang vb.

-Baz Notalar: derinlik veren üst ve orta notaları taşır,sıklıkla sabitleyiciler olarak bilinir, buharlaşma zamanını ve kokunun cilt üzerindeki kalışını uzatırlar. Base note( Temel nota): Bunlar parfüm fraksiyonunun en kalıcı esanslarıdır. Buharlaşmaları uzun sürer ve tenden en son uzaklaşırlar. Temel notada kullanılan esansların cinsine göre parfüm kullanıldıktan 2-3 saat sonra kokusu ortaya çıkar ve parfümün kalbi, asıl koku olarak değerlendirilir. Parfümün en önemli kısmıdır. Parfüm üretilirken ilk olarak katılır. Sandal ağacı, vanilya ve tarçın temel notada kullanılan esanslara örnek olarak gösterilebilir.

Baz notalar için genel örnekler;

Gri amber, balzam, benzoin, sedir odunu, misk kedisi, kumarin, günlük,l aden, misk, mürsafi, paçuli, sandal ağacı, aselbent, tonka fasulyesi, vanilya, kabe samanı

Bu arada kuruma dediğimiz kokunun son fazının cilt üzerinde oluşması ile meydana gelir. kuru ciltlerde 30 dk,yağlı ciltlerde ise 15 dk civarındadır.Bir parfümün kalıcılığı bu dönemde hesaplanır.

İyi bir parfüm iyi bir beste gibidir. Notalar ve esanslar birleşerek tıpkı bir beste oluşturur gibi parfümleri oluştururlar.

Ayrıca iyi bir parfüm mutlaka kalıcı olmalıdır. Bunu sağlamak içinse parfüm üreticileri “fixative” adı verilen doğal ya da sentetik bağlayıcılar kullanırlar. Doğal bağlayıcıların en meşhuru misk geyiğinin ter bezlerinden elde edilen çok güzel kokulu misk amberidir. En kolay bulunan bağlayıcı ise gliserin’dir.

Parfümün son parçası elbetteki çözücüdür. Genelde değişik derecelerde etil alkol kullanılır.

Whisper

İçindekiler

5 damla sandal ağacı yağı

10 damla ylang ylang yağı

10 damla bergamut yağı

2 damla gliserin

100 ml etil alkol

Hazırlanışı

Bütün malzemeleri sırasıyla karıştırıp iyice çalkalayın. Daha sonra siyah bir şişeye boşaltıp 24 saat kuru ve serin bir yerde bekletin.

Star Dust

İçindekiler

5 damla vanilya yağı

3 damla sandal ağacı yağı

8 damla gül yağı

10 damla lavanta yağı

2 damla gliserin

104 ml etil alkol

Hazırlanışı

Bütün malzemeleri sırasıyla karıştırıp iyice çalkalayın. Daha sonra siyah bir şişeye boşaltıp 24 saat kuru ve serin bir yerde bekletin.

Marvelous

İçindekiler

10 damla tarçın yağı

10 damla menekşe yağı

10 damla portakal yağı

2 damla gliserin

120 ml etil alkol

Hazırlanışı

Bütün malzemeleri sırasıyla karıştırıp iyice çalkalayın. Daha sonra siyah bir şişeye boşaltıp 12 saat kuru ve serin bir yerde bekletin.

Suprise

İçindekiler

5 damla sandal ağacı yağı

5 damla gül yağı

5 damla ylang ylang yağı

5 damla bergamut yağı

5 damla portakal çiçeği yağı

2 damla gliserin

100 ml etil alkol

Hazırlanışı

Bütün malzemeleri sırasıyla karıştırıp iyice çalkalayın. Daha sonra siyah bir şişeye boşaltıp 24 saat kuru ve serin bir yerde bekletin.

Passion

İçindekiler

3 damla vanilya yağı

8 damla gül yağı

12 damla bergamut yağı

2 damla gliserin

100 ml etil alkol

Hazırlanışı

Alkolü siyah bir şişeye ya da kavanoza boşaltın. Yağları ekleyip çalkalayın. Serin ve kuru bir yerde 1 hafta bekletin.

Homemade Love Tonic

İçindekiler

3 damla sandalağacı yağı

2 damla vanilya yağı

3 damla ylang ylang yağı

15 damla bergamut yağı

2 damla gliserin

100 ml etil alkol

Hazırlanışı

Alkolü siyah bir şişeye ya da kavanoza boşaltın. Yağları ekleyip çalkalayın. Serin ve kuru bir yerde 1 hafta bekletin.

Nirvana

İçindekiler

3 damla tarçın yağı

3 damla sandal ağacı yağı

10 damla menekşe yağı

10 damla lavanta yağı

2 damla gliserin

100 ml etil alkol

Hazırlanışı

Alkolü siyah bir şişeye ya da kavanoza boşaltın. Yağları ekleyip çalkalayın. Serin ve kuru bir yerde 1 hafta bekletin.

Magical Love

İçindekiler

3 damla tarçın yağı

3 damla vanilya yağı

12 damla gül yağı

10 damla bergamut yağı

2 damla gliserin

120 ml etil alkol

Hazırlanışı

Alkolü siyah bir şişeye ya da kavanoza boşaltın. Yağları ekleyip çalkalayın. Serin ve kuru bir yerde 1 hafta bekletin.

Kısacası parfüm sadece bir koku değildir; bir tarz, imaj, stil ve moral anlamına gelmektedir. Koku tercihimiz karakter ve ruh halimizi yansıtır. O zaman zaman bizim bir parçamız haline dönüşür. Parfümleri ne kadar sık kullanırsanız onların yaşamınızı o kadar güçlü etkilediğinin farkına varırsınız.

ALINTIDIR