Bir İngiliz Hastalığı: İntihar

İngiltere bir zamanlar bir intihar ülkesi olarak anılıyordu. İntihar bir ingiliz icadı, İngilizlere özgü bir hastalık olarak biliniyordu.

http://www.futuristika.org/wp/wp-content/uploads/2012/10/inghastaligi-1.jpgİngiltere 1680’den sonra giderek bir intihar tartışması içinde buldu kendini. İngiltere’nin önde gelen insanları intihar eder ancak içlerinde en çok Thomas Creech’in intiharı yankı uyandırır. 1700 yılında Oxford’un ünlü editörü Thomas Creech, kendisi gibi intihar eden Lucretus’un çevirisini bitirdikten sonra kendini asar. Creech’in kısa süre önce Biathanatos’u okuduğu ve öldüğünde bir elinde kitap diğer elinde bir ip bulunduğu yolundaki söylentiler alır başını gider. Olayı felsefi intihar olarak yorumlayanlar olsa da Thomas Creech’in intihar nedeni aşktı. Sevdiği kadının ailesi evlenmelerine karşı çıkması onu umutsuzluğa iter ve ünlü editör yaşamına son verir.

İngiltere’de intihar olayları, intihara ilişkin yayınlanan kitapların arasında 1733 yılında ‘The English Malady or a Treatise of Nervous Diseases of all Kinds’ isimli ilginç bir kitap yayımlanır.

George Cheyne yazdığı kitapta; İngilizlerde ateizm ve felsefi düşüncelerin gelişmiş olması, İngiltere’nin iklim ve coğrafi koşulları, İngilizlerin melonkolik mizacı onların diğer uluslara göre daha çok intihar etmelerine neden olduğunu söyler. George Cheyne kitap için, intiharların son dönemdeki artışından kaygı duyan dostları tarafından bu kitabı yazmaya itildiğini söyleyer. İntiharın İngilizlere özgü bir hastalık olduğu düşüncesi zamanla yaygınlaşır.

Mademe de Stael de George Cheyne gibi düşünür ve 1796 tarihli ‘Tutkuların Bireylerin ve Ulusların Mutluğu üzerinde’ isimli kitabında İngilizlerin intihara en eğimli ulus olduklarını söyledikten sonra “ Almanlar metafizik bir coşkunlukla kendini öldürürler, onların üstün yetenekleri vardır. Fransızların intiharı ne romantik ne de felsefidr; bunlar melankoliyle ilgilisi olmayan gözü kara intiharlardır. Akdenizlilere gelince, onlar pek intihar etmezler. Böyle güzel bir doğanın tadını çıkarırlar” diye yazar.

Mentesquieu ise; İngilziler ile Romalıların intiharını kıyaslayarak; “Tarihte nedensiz olarak kendini öldüren bir Romalı’yı asla göremeyiz ama İngilizler, onları buna yönetletn hiçbir neden düşünülebilmeksizin kendinilerini öldürüyorlar, hatta mutluluğun bağrında yaşarken bile kendilerini öldürüyorlar. Bu eylem, Romalılarda eğitimin sonucuydu İngilizlerde ise bir hastalığın sonucudur” der.

George Cheyne’nin yazdığı kitabın ilginç yönlerinden birisi intihar ve iklim arasındaki ilişkiydi. Bugün bile yağmurlu, kapalı havaların insanları intihara sürüklediğine dair bir fikrin dolaşımda olması kitabın etkilerinden biri olsa gerek.

‘Suicide’ teriminin ilk kez bir İngiliz tarafından kullanılmış olması İngilizler ve intihar ilişkine dair başka bir ayrıntıdır. ‘Suicide’, ilk defa Sir Thomas Browne tarafından yazılan ve 1642 yılında yayımlanan ‘Religio Medici’ isimli kitapta Cato’nun intiharını tanımlamak için kullanır.

Hikayeye göre Cato, Utica’da Thapsus bozgunundan sonra kendi kılıcıyla yaşamına son vermek ister ancak ilk darbede başırılı olmaz.Yarasını dikmek isteyen doktoru eliyle iter ve yarasını kendi elleriyle daha da açar. Seneca’nın “Jüpiter, yeryüzünde Cato’nun intiharından daha güzel bir şey göremezdi”dediği Cato, Dante’nin ‘İlahi Komedya’sında da yer bulur. Dante, onu Araf adasının kumsalına nöbetçi olarak yerleştirir.

İngiltere neredeyse yüzyıl boyunca intiharı tartıştı. 1786 yılında Londra’da intiharla ilgili bir halk tartışması bile yapıldı. Avrupada intihar edenlere yönelik uygulanan cezaları en son kaldıran ülkenin neden İngiltere olduğu bu açıdan daha anlaşılır sanırım.

Tartışmalar 1680’lerden itibaren başlasa da belki de her şey 1601’de “Olmak ya da olmamak işte bütün mesele bu” diyen Hamlet’le başladı. Ne de olsa onu da bir İngiliz yazmıştı.

ALINTIDIR

Benim kisisel gorusume gore intiharin bir Ingiliz hastaligi olmasinin baslica sebebi kisisel ve kulturel yapilaridir. Ingilizler olume "romantizm' yuklerler. Olum cekicidir. Cinayet romanlari bir nevi Ingiliz icadidir. Modern spiritualizm de. Dunyada sikismis ruh biraz yardimla isiga yine romantik bir sekilde yurur. Ingiliz romaslarinda sevgililerin beraber intihari da cok normaldir. Ote alemde sonsuz mutluluk vardir niye beraber gitmesinler ki? Olum karsisinda daha 'metin' dururlar bu sebeple. Vakarla karsilarlar olumu genelde. Ebedidir olum tabi ki ama 'edebidir'de ayni zamanda bir Ingiliz'e gore...

Alphonse Daudet'in ''Değirmenimden Mektuplar'' adlı kitabının arka yüzünde yazanlar;

Romantizim edebiyatı:Anormal,hastalıklı olana eğilim; olağanüstü uyarımlara, algılara kendini açma kusurlu olana ilgi duyma kısaca ''romantizmin'' edebiyatına bir geri dönüş söz konusudur.

Kitapta bu yazılanların 19. yüzyıl için geçerli olduğu yazılmış.

Peki ikisi arasındaki bağlantı nedir?Romantizim edebiyatına ait bir kitap yayınlandıktan 1 ay sonra intihar vakalarında %63 veya %53 lük bir artış gözlemleniyordu.Sonrasında kitap yasaklanmıştır...

Kitabın yazarı Fransızdır.

Birde işin coğrafi boyutu var. Günümüzde Kuzey Avrupa ülkelerinde intihar oranları daha yüksek. 2003 yılında yapılan bir araştırmada Litvanya dünyada en fazla intiharların gerçekleştiği ülke çıkmıştı. Akdeniz ülkelerinde ise bu durum daha az. Sanırım sürekli kapalı ve yağışlı havalar intihara zemin hazırlıyodur. Dünya İntihar Oranları Haritası şu haritada dünya intihar oranları haritası verilmiş. Ne kadar doğrudur bilemem ama haritaya göre en az intihar vakalarının olduğu yerler Afrika Kıtası ve Orta Doğu. Ne çelişik bi durum oysa. Ne değişir ki oralarda da savaş var ne de olsa.

Bence Orta Dogu ve Afrika ile ilgili ellerinde data mevcut degil. Cunku N/A yaziyor. Ya intihar vakalari duzgun kayit altina alinmiyor ya da arastirmayi yapan kurulusa yeterli bilgi verilmemis. Ama yine de bu bolgelerde daha az olma ihtimali de yuksek. Cunku bu bolgelerde insanlarin yapisi da buna uygun.

nerede güneş orada mutluluk aslında