Gothic Sanatı

Gothic sanatı, Roman sanatının sunduğu hayalgücü ve birikim üzerinde yükselmiştir. Bu sanattaki yapı ve düzen, dekorasyon, esin ve plastik anlayış tam anlamıyla yeni, "el değmemiş"tir. Roma Yunan'dan yararlanmış; Bizans Roma'dan ve Doğu'dan kaynaklanmış, Roman sanatı Doğu'nun, Bizans'ın, Barbarların ve Antikçağ'ın melez ürünü olarak ortaya çıkmıştı. Rönesans ve modern sanatlar da mimarlık ve süsleme öğelerini Antikçağ'dan almıştı.

Gotik sanatı ise Roman sanatının gelişimini köstekleyen köhneleşmiş formların kısıtlamalarını bir yana atarak doğadan yola çıktı. Gotik sanatı Roman sanatının sunduğu birikimden ve bakış açısından yararlanmasına karşın, Roman sanatının reddiyesi üzerinden kendini yaratmıştır. Gotik sanatçı da bu yaratıcı itkiyle her şeyi yeni baştan ele alma cesaretini gösterebilmiştir. Aydınlanmanın tohumları yavaş yavaş toprağa düşmektedir. Rönesans döneminde İtalyanlar, Ortaçağ sanatını aşağılamak üzere "tedesco" diyorlar. Bunun Fransızcası "gotik". Gotik sanatı 12. yüzyılın ilk çeyreğinde Fransa'da ortaya çıktı, 13. yüzyılda olgunluk aşamasına ulaştı. Bundan sonra İngiltere'de hızlı bir gelişim gösterdi ve 13.-14. yüzyıllarda tüm Avrupa'da yayıldı. Rönesans'ın doğuşuyla beraber gerilemeye başladı ve giderek ortadan kayboldu. Bu dönemde eski Galya bir krallık iktidarı altında merkezi ve güçlü bir devlet olmaya başlamıştı. Paris Üniversitesi'nde ders veren Aziz Thomas, dinsel dogma ve politik düşünce ile beraber inancın dünyevîleşmesini temsil ediyordu. Tüm bir toplumun ortak çabasının ürünü olan katedraller, somut olaylar dünyasının ve düşünce alanını egemenlik altına alan düzenin anıtsal ifadesiydi.

Düşünce manastırdan üniversiteye, sanatsal girişimler başrahiplerden piskoposlara geçiyordu. Roman sanatının kasvetli şatoları, Gotik dönemde saraylara dönüştürüldü. 15. yüzyılda ekonomik alanda öne çıkarak yeni bir sınıf oluşturan burjuvazinin gereksinimleri doğrultusunda, kent konutları olan konaklar ve villalar yapıldı. Gotik dönem, köprü, hastane, manastır, belediye binaları, adalet binaları, çarşılar gibi çeşitli yapılar ortaya koyarak gelişmiş bir toplumun büyük mimarlık gereksinimlerine cevap verdi. Politik iktidarın niteliğine uygun olarak Gotik sanat da merkezlerde yoğunlaştı, taşraya ancak örnek olabildi.

Gotik dönem insana yönelme konusunda bir adım daha attı. İnsana doğru atılan her adım, dinden biraz daha uzaklaşmak anlamına geliyordu ve insana ulaşmanın o dönemde dinden uzaklaşmaktan başka da yolu yoktu. Gerçekten de din, dogmalarını, ancak aklı reddederek kabul ettirebiliyordu. Aklı reddetmek ise insanı reddetmekti. 12. yüzyılda teolojik bir kavram olan Meryem, 13. yüzyılda çocuğunu seven şefkatli bir ana haline gelmiştir. Roman yapılarının yüksek kapı alındıklarındaki çatık kaşlı İsa, Gothic yapılarda kemer payandalarına inmiş bir figür olarak inananları dinsel bir gülüşle selamlamaktadır. Bu dönemde tanrı da en yüce yargılayıcı olmaktan çıkarak insanlaşmıştır. Gotik dönemdeki süslemecilik Bizans'taki simgeciliğe karşılık ansiklopedik bir nitelik kazanmıştı. Örneğin Chartres Katedralindeki 8000 kabartma ve resim skolastik felsefeyi anlatıyordu. Gotik sanatı, mantığı ve matematiği mimariye uygulayarak yapıları yükseltmenin yöntemini buldu. Yüzünü doğaya çevirerek akla yöneldi. Akla yönelmesinin bir sonucu olarak gotik sanatta bir sistem değil bir dünya yaratma vurgusu vardır. Nitekim katedral, birçok imgenin ve varlığın yaşama zemini bulduğu başlıbaşına bir dünyadır. Bu dünya yaratma kurgusu, tamamlayıcı unsurlar olarak felsefe ve bilimin de önünü açmıştır. . Birbirlerini besleyerek ayrı kanallardan beslenen sanat, felsefe ve bilim gelişen ve karmaşıklaşan koşullara yanıt üreterek, yaşanabilir bir dünya kurgusunun esas bileşenleri olma niteliğini bugün de sürdürmektedir.

paylasım ıcın tsk lucked puppet bu gotik sanatının tapınakcılarla ortaya cıktıgı solenıyor elındekı kaynakta bununla ılgıle bı seyler var mı acaba?

saygı ve sevgilerımle!!!

Gotik sanat bir volkanik patlama sonrasında doğan bir akım.İlk olarak mimari ve heykelde,akabinde resimde en sonda edebiyatta görülmüştür bu akım....

gothic mimarinin kurucuları tapınak şovalyeleriymiş fakat ondan önce mısırda pagan ve çeşitli dinlerde gothic simgeler görülmüş,dinlerde görüldüğüne göre tapınaklarada direk yansımıştır,doğuş yeri orası olabilir..çok mantıklı ama kaynağımda yok yorumla ancak bu kadar SpawN

avrupa sanat tarihinin kabul gören doktrinine göre romanesk sanatı takiben .12. yüzyıl ortalarında başladığı kabul edilen gotik sanat, rönesans dönemine kadar sürmüştür. romanesk deyince akla manastır yapıları geliyordu, gotik denildiğinde ilk akla gelen ise, sivri çatı ve kuleleriyle göğe doğru yükselen, dev boyutlu katedral yapılarıdır. gotik mimarlığın 1122?de abbot suger tarafından tasarımlanan, paris yakınındaki st. denis manastır kilisesi ile başladığı kabul edilir. ama en yetkin klasik örnekler fransa?nın ile de france bölgesinde, yapımlarına 13. yüzyılda başlanan laon, chartes, reims, amiens ile paris notre-dame katedralleri?dir.

katedraller, ortaçağ kentlerine biçim vermiş, kent ekonomilerinin gelişmesine önemli katkıda bulunmuşlardır. bu dev yapıların tamamlanması, çok kere yüzyıldan fazla sürüyor, kent, onun çevresinden başlayarak halkalar halinde genişliyordu. ayrıca yapı, il ve çevresinden çok sayıda işçiyi kendine çekiyor, ekonomik etkinlik de o ölçüde canlanıp büyüyordu. bir romanesk kiliseden çıkıp, bir gotik katedrale girildiğinde aradaki büyük fark hemen anlaşılır. gotik katedrallerde daha geniş nefler, daha ışıklı bir ortam ve kendini yukarlara çeken daha hafif bir mekan ile karışlaşılır. gotik mimarinin bu başarısı iki yeni buluşa dayanır. birincisi sivri kemerlere dayanan kaburgalı tonoz sistemidir. ıkincisi ise yapıyı dıştan destekleyen payanda kemerlerinin kullanılmış olmasıdır. romanesk mimaride kullanılan yuvarlak kemerlerin yerini gotik mimaride sivri kemerler almıştır. böylece kemere binen yükün yanlara doğru zorlaması azaltılıp, aşağı doğru akması sağlanmıştır. ayrıca kaburgalı yapısıyla tonozun ağırlığı azaltılmış, kemere daha az yük bindirilmiş olur. ama kemerler sivri olsa da bir ölçüde dışa zorlama söz konusuydu. kemerleri taşıyan demet biçimi sütun ya da ince ayaklar bu zorlamaya dayanmayabilirdi. mimarlar bu sakıncayı gidermek için kritik noktalarda payanda kemerleri kullanmışlardır. payanda kemerleri yapıların yan ve arka cephelerinin bir yapı iskelesi görünümü almasına yol açıyordu. ancak dış duvarların kitlesel görünümünüde önlemiş oluyordu. yan ve arka cephelerin bu durumuna karışlık, katedrallerin ön cepheleri gerçekten çok görkemli ve anıtsal bir görünüm taşırlar. ön cephelerde genellikle kapıların üstünde içeri doğru kademeli olarak daralan büyük alınlıklar, kademeleri oluşturan silmelerde ise çok sayıda aziz figürü yer alır. orta bölümde vitraylı yuvarlak bir pencere ile iki yanda dar ve yüksek pencereler bulunur. üst bölümde yine bir sıra aziz figürü taşa işlenmiştir. her iki yanda ise görkemli çan kuleleri yükselir. klasik bir fransız katedrali olan reims?in cephesi bu tanıma en iyi uyan örnektir.

katedraller, avrupa?nın değişik yörelerinde gerek plan gerek dış görünüm bakımından farklı biçimler kazanmıştır. gotik mimari ıngiltere?de değişik özellikler taşır. ıngiliz gotik mimarı lincoln katedrali?nde olduğu gibi, iç mekan örtüsünde de değişik ve ilginç uygulamalara gitmiştir. londra westminster katedrali şapelinde tonoz kaburgalarının yelpaze biçimini aldığı görülür. böylece taşıyıcı organlar, aynı zamanda dekoratif bir işlev de kazanmışlardır. ıtalyan gotiğinin başarılı yapılarından biri olan milano katedrali?nin arka cephesinde ise mimar, ustalıklı bir düzenleme ve ince bir taş işçiliği ile payanda kemerlerinin yapı iskelesini andıran görünümünü gizlemeyi başarmıştır.

gotik katedrallerde bütün ağırlık sivri kemerlerle sütun ve ayaklara aktarıldığı için taşıyıcı öge olarak duvara gerek kalmıyordu. böylece ara bölümlere boydan boya pencereler açılabiliyor, bunlar da renkli camlarla kaplanabiliyordu. çeşitli motiflerle ve figürlerle süslenen bu renkli camlara ?vitray? adı verilir. paris notre-dame katedrali cephesindeki ?gül pencere?, dönemin vitray sanatının en görkemli örneklerinden biridir. gotik katedrallerde çok sayıda renkli pencere, iç mekanın aydınlanmasını sağlamakla kalmıyor, renkli ışıklar yapının içinde büyülü bir dinsel atmosfer oluşturuyordu. gotik sanatta vitray, iç mekana büyülü bir hava vermekle kalmaz, resim sanatını da kapsar. chartres katedrali?ndeki vitrayda ?meryem?in ölümü? sahnesinin büyük bir ustalıkla betimlendiği görülür.

heykel sanatı, gotik dönemde de mimariyle bağıntısını sürdürmüştür. bu bağıntı özellikle cephe dekorasyonunda dikkati çeker. katedralin bir parçası durumundaki bu heykellerin, yapının yüksekliğine uygun olarak normalden daha uzun yapıldıkları görülür. bunlar donmuş gibi dimdik duran figürlerdir. heykel sanatındaki bu donmuşluk, 13. yüzyıl ortalarında yumuşamaya, aziz figürleri bol giysileri içinde kımıldamaya, donuk yüzlü melekler gülümsemeye başlarlar. kucağında çocuk ısa?yı taşıyan bakire meryem heykellerindeki dini ağırlığın giderek dünyasal bir ana oğul sevgisine dönüşüp, hafiflediği sezinlenir. gotiğin son döneminin resim sanatında da katı kalıpların gevşediğini, şematik anlatımların yerini doğalcı betimlere bırakmaya başladığını görürüz. ama hem heykelde hem de resim sanatında doğal görünümü ön plana alan örnekler ancak rönesans döneminde ortaya çıkar.

http://www.istanbul.edu.tr/.../guzelsanat/ortacag.htm

ünsal yücel - tarcan yılmaz

bati sanati

ortaçağ sanati

üçüncü bölüm

evet Rimmon baktığım kadarıyla tarihi derin olan gothic sanatının dar kalıplara sokulmasından yakınılmış çoğunlukla ama (genelde)gençlik neyi doğru düzgün araştırdıktan sonra uygulamaya geçer ? piyasa yapmaya baktıkları için bu tür kavramlar yıpratılıyor malesef...

bilgiler icin tesekkurler arkadslar;)

biz tesekkür ederiz ilgin için

lucked puppet ve rımmona paylasım ıcın tsk! bunlar bana bır surelıgıne yeteceklerdır

saygı ve sevgilerimle!!!

ben çok beğeniyorum, bu yüzden katedraller ve şatolar hep dikkatimi çekmiştir. Şahsen dünya üzerinde bu sanatın var olduğu yerleri ziyaret etmek isterim.