Güçlü Kraliçe Puduhepa

III.Hattuşili , kardeşi II.Mutavalli'nin tahta çıkmış olduğu tarihte henüz bir delikanlıydı.II.Mutavalli'nin ilk krallık yıllarında Kaşkalarla savaşın komutanlığına onu atayıp, Yukarı ülke valiliğine onu tayin etmesi, Hattuşili'nin bu tarihlerde 20 yaşından küçük olmadığına işaret eder.Hattuşili'nin Yukarı Ülke valiliği yapmış olduğu bu zamanlarda evli olup olmadığı bilinmiyor.Hattuşili'nin evliğine dair ilk kayıtlar Kadeş savaşı dönüşü ile ilgili olarak başlar.Hattuşili Kadeş savaşından kral olarak hüküm sürmekte olduğu Hakpiş'e dönüş yolculuğu sırasında Kizzuvatna ülkesinin bir kenti olan Lavazantiya kentindeki Tanrıça İştar tapınağını ziyaret etti. Lavazantiya rahibi Pentipşarri'nin Puduhepa adlı kızını Tanrıça İştar'ın buyruğuyla kendine eş alıp Hakpiş'e giden Hattuşili kendi adıyla anılan savunmasında bu evlilikten hoşnut olduğundan basseder.Dahası Puduhepa'nın Tanrıça'nın rahibesi olması nedeniyle bu evlilik tanrıçanın rahibi ile rahibesi arasındaki kutsal evlilik olarak görülmüş olabilir.

Hakpiş'te saygın bir kraliçe olan Hurri kökenli Puduhepa,III.Hattuşili'nin hem dini yönünü geliştirdi, hem de onun iktidar hırsının artarak güçlenmesini sağladı.Çünkü Puduhepa'da iktidarı seviyordu.Devletin önde gelen simalarının Hattuşili'nin yanında yer almasında rolü büyüktü.Kocasıyla birlikte olan herşeyi Tanrıça iştar'a mal ediyordu.

Puduhepa kocası Hattuşili Büyük Kral olunca gücünü ve iktidar hırsını çok daha net gösterdi.Adının geçtiği belgelerden anlaşılacağı üzere Tavannana unvanını sevmiyordu.Mühürlerde ve belgelerde bu unvanı kullanmamış olmasının nedeni budur.Fakat Tüm resmi belgelere kocasıyla birlikte imzasını koydu.Toprak bağışı belgelerini ve resmi anlaşmaları kocasıyla birlikte düzenliyor ve imzalıyordu.Yabancı elçileri karşılıyor, onlara elçiler gönderiyordu.Krallar ya da beylere yalnızca kendi imzasını taşıyan mektuplar yazıyor, onlardan mektuplar alıyordu.Mahkemelerde duruşmaları yönetmek, yargıçlık yapmak gibi işleri kocası adına yürütüyordu.Resmi belgelerde onun adının ve mührünün tek başında görülmesinin nedeni muhtemelen buydu.Ona göre cömertlik asalet gereğiydi.Mısır firavunu II.Ramses'i onunla evlenen kızının nişanı öncesi süreçte cimrilikle suçlayıp bu davranışı ona yakıştıramamasının nedeni muhtemelen buydu.Ayrıca kızı için hazırladığı çeyiz, bu sırada yaşanan kuraklığa rağmen cömertliğini sergilemesi açısından iyi bir fırsat olmuştu.Kızını gelin olarak Amurru'ya kadar uğurlayan da Puduhepa'ydı.

Puduhepa gücünü elbette Hitit yasalarından alıyordu.Yasalara göre Büyük Kraliçe Tavannana kocası ölse bile konumunu muhafazaedebiliyordu. I.Şuppiluliuma'nın selefinin eşini yani Büyük Kraliçe Tavannana'yı savurganlıkla suçlamasına rağmen uzun süre ona katlanmak zorunda kalmasının nedeni budur.Ancak Puduhepa'dan önce hiçbir kraliçe kocasının önüne geçecek kadar güçlenmemişti. Zira en azından kızı Şauşka'nın nişan sürecini tek başına yönetecek kadar kocasının önündeydi.Onun bu gücünün kaynağı Hitit yasalarının kendisine tanıdığı yetkilerin yanında dindar kimliği, misafirlerliği gerektiğinde çekincesiz doğru konuşabilmesi ve elbette III.Hattuşili'nin ona güveninin tam olmasıydı.Nitekim III.Hattuşili'nin kendisine halef olarak büyük oğlu değil de onun küçüğü olan Tuthaliya'yı seçmesinde Puduhepa'nın etkili olduğunu söylemek abartı olmaz.

Puduhepa kocası III.Hattuşili öldüğünde yaşıyordu.Büyük Kraliçe olarak kocası dönemindeki etkinliğini oğlu III.Tuthaliya döneminde de sürdürdü.Tuthaliya'nın Babil Kralının kızıyla evlenmesine o karar vermişti.Ancak Puduhepa daha sonra onunla anlaşamadı. III.Tuthaliya'nın hastalanmasına Puduhepa'nın büyülerinin neden olduğu iddia edildi.İddiaların sahibi Tuthaliya'nın eşiydi. Ancak III.Tuthaliya iyileşti.Böylece Puduhepa kendisi hakkında açılan davadan zarar görmesi.Tavannana olarak görevini yapmaya devam etti.

kaynak:türkiye'nin eskiçağ tarihi ve uygarlıkları-mehmet ali kaya