Raï (Cezayir) Müziği

Cezayir, çok zengin bir kültür ve sanat dünyasına sahip. Berberlerin, Kartacalıların, Romalıların, Arapların, Endülüslülerin, Yahudilerin, Osmanlıların ve Fransızların bıraktıkları izlerin senteziyle oluşan kültür birikimi, ülkede çok renkli ve özgün sanat ürünlerinin ortaya çıkmasını sağlamış. Değişik kültürlerin etkileşimi, geleneksel sanat eserlerinde bile kendisini gösteriyor ama çağdaş sanatta bu sentezin daha çarpıcı olduğu görülüyor.

Bugün için, popüler kesimleri en çok etkileyen sanat dalının müzik olduğunu söylemek mümkün. Cezayir’de müzik tam bir çok-kültürlülük simgesi ve ülkede yerleşmiş bütün toplulukların izlerini taşıyan bir alaşım durumunda. Cezayir’de geleneksel arap müziğini de dinleyebilirsiniz, klasik Arap-Endülüs müziğini de. Kulağınıza çarpan melodi Berber folklorundan veya Yahudi ezgilerinden izler taşıyor olabilir. Tabi Osmanlı tarzı Divan müziği yanında Batı müziği normlarında eserler veya doğu-batı sentezinin ürünü melodiler de duyabilirsiniz. Bunların tamamı Cezayir müziğinin zenginliğini oluşturuyor. Bu müziklerde kullanılan dilin zenginliği de Cezayir müziğinin ayrı bir özelliği. Şarkı sözlerinde klasik Arapça, Cezayir Arapçası, Berberi lehçeleri veya Rai müziğinde olduğu gibi, Oran varoşlarında kullanılan lehçe gibi dil çeşitlilikleri de dikkat çekiyor. Birçok Cezayirli müzisyenin ünü ülke sınırlarını aşmış ve başta Fransa olmak üzere dünyanın pek çok ülkesine ulaşmış durumda. Bunların başında da Rai Müziği geliyor.

Rai Müziği, Oran bölgesinde, protest gençlik müziği olarak doğdu. Geleneksel müzikle rock, funk, soul ve reggae müziği motiflerinin bir araya geldiği, nefesli sazlar ve akordeon gibi enstrümanların yerini klavyeye ve synthetizer’lara bıraktığı, ritmik temponun ve yöresel ritimlerin korunduğu bir tarz. 80′li yıllarda özellikle Fransa’da büyük ilgi görmeye başladı. Bu müzik bazı çevrelerce Kuzey Afrika’nın “blues”u olarak da niteleniyor. İçinde tam da Cezayir halkının tarihini yansıtan duygular ağır basıyor; şiddet, kavga, duygusallık, hüzün, coşku, aşk, inanç, isyan ve nihayetinde gelen özgürlük.

Rai'nin kelime anlamı 'fikir' dir. Ancak müzik türündeki coşkuyu belirtmek için, Türkçede "işte bu" sözüne denk gelen bir ifadeyi belirtir.

Geleneksel anlamda erkek sanatçıların baskın olduğu Rai'de 20. yüzyıl sonlarında kadınlar daha etkin biçimde kendilerine yer bulmuşlardır. Rai sanatçılarına cheb (genç) adı verilir. Bu isim neredeyse tüm Rai sanatçıları tarafından kendi isimlerinden önce yazılacak şekilde kullanılır. Rai sanatçıları 1930'ların başında toplumu etkileyen sorunları ele almaktaydı. Bu sorunlar, başta Fransa olmak üzere Avrupa devletlerinin Kuzey Afrika bölgesi üzerinde yürüttükleri sömürgeleştirme politikalarından salgın hastalıklara kadar geniş bir çerçevede ele alınmaktaydı.

Rai Müziğinin en önemli temsilcileri;

Cheb Khaled

Khaled Hadj Brahim, Cezayirli Rai müziği sanatçısı, şarkıcı, müzisyen ve söz yazarı. Cheb Khaled Arapça’da “Genç Khaled” demektir ve sanatçı bu sahne adını kullanmaktadır. Sanatçının stüdyo ve canlı albümlerinin yanında pek çok film müziğinde de ismi vardır.

Rachid Taha

1958 yılı Cezayir doğumlu Fransız şarkıcıdır. Rai müziğinin dünyaca tanınmasında önemli rolü olan sanatçı, birçok müzik türünü sentezleyerek şarkılarını ortaya koymaktadır. 1981 yılında kurduğu Carte De Séjour adlı grup ile müzik hayatına başlayan sanatçı, zaman içinde pek çok müzisyen ve şarkıcı ile birlikte çalışmıştır.

Kaynaklar:

http://www.tikabasamuzik.com/cezayir%E2%80%99de-kultur-ve-muzik#.U-AWiGMoFoE

http://farklimuzik.com/idir/

http://tr.wikipedia.org/wiki/Ra%C3%AF

Örnek Parçalar;

[video=youtube;F0SxGvX-Eo4]

http://www.youtube.com/watch?v=JgYEMbPEh9c

Bu ülkenin müziğini seviyorum. Dünya'ya da çok iyi pazarladılar.

Yeni keşfettim, Berberi Müziği çok güzelmiş gerçekten.

http://www.youtube.com/watch?v=mdQbHuKrnbA

[video=youtube;JKCL-Z9OqKI]

Çok güzeller gerçekten teşekkürler. Khaled - Aicha'yı herkes dinlemiştir ama bilmezdim hangi ülkeye ait olduğunu.

(Hata olmuş, yukarıda ki mesajı düzenledim.)

Aslında şu hemen üstte, Idir'den paylaştıklarım Berberi Müziği oluyo. Dil Berberice. Bazen Arapça, Fransızca söyleyebiliyolar. Konuda ki şarkılar ise tam olarak Rai Müziği. Khaled - Taha - Faudel bu üçlü meşhur oldukları yıllarda Fransa'da, Avrupa'nın birçok ülkesinde, ABD'de de konser vermişler. Hayran kitleleri Güney Amerika ülkelerinden Rusyaya kadar uzanıyo. Kuzey Afrika'dan böyle bi müzik çıkacağını düşünemezdim. Müzik işte, önyargıyı kırıyo demek ki.

Çok güzeller gerçekten teşekkürler. Khaled - Aicha'yı herkes dinlemiştir ama bilmezdim hangi ülkeye ait olduğunu.

Bu da klasik Rai,

http://www.youtube.com/watch?v=1WXwY66BrNA

https://www.youtube.com/watch?v=fmbz7Bv4JTs

[video=youtube;lOHNm-rKYoI]https://www.youtube.com/watch?v=lOHNm-rKYoI