Komana Antik Kenti: Tokat

Kaynaklarda Tanrıça Ma’ya adanmış olan 6 bin kölenin tapınak arazilerinde çalıştığı yer alan Tokat’taki Komana Antik Kenti’nde yapılan kazı çalışmalarında önemli eserlere ve verilere ulaşıldı.

Tokat-Niksar ve Tokat-Almus yolunun üzerinde Yeşilırmak Nehri kenarında yer alan Komana Antik Kenti’nde Roma ve Helenistik döneme ait izlerin bulunması amacıyla başlatılan kazı çalışmaları 6 yıldır belirli aralıklarda devam ediyor. Tanrıça Ma’ya adanmış olan 6 bin kutsal kölenin tapınak arazilerinde çalışmakta olduğu kaynaklarda yer alan Komana, Armenia’dan gelen tüccarlar tarafından çokça rağbet edilen bir ticaret merkezi olarak biliniyor. Mitridat Krallığı’nın yönetiminde önemli bir kültür merkezi olduğu ve Roma İmparatorluğu döneminde de özerkliğini koruyan Komana’da yapılan kazı çalışmalarını İl Kültür ve Turizm Müdürü Abdurrahman Akyüz yerinde inceleyerek bilgi aldı.

ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yerleşim Arkeolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Burcu Erciyas, antik kentin Helenistik dönemden beri bir tapınak merkezi olarak bölgeye hizmet etmiş önemli merkezlerden birisi olduğunu söyledi. Komana’nın o tarihlerde sadece Tokat’ın değil tüm Karadeniz Bölgesi’nin çok önemli bir din merkezi konumunda olduğunu belirten Erciyas, “Anadolulu bir tanrıya adanmış Ma adında bu merkezde tapınak topraklarında yoğun faaliyet sonucu büyük bir zenginlik elde etmiş. Aynı zamanda yılda iki defa düzenlediği festivallerde hem çevre bölgelere eğlenmek ve dini görevlerini yerine getirme imkanı sağlamış hem de ticaret yapmalarına imkan sağlayarak bu bölgenin daha da zenginleşmesine sebep olmuştur. Komana’nın bu açıdan büyük bir önemi var. Helenistik dönemlerden itibaren yol güzergahları üzerinde bulunmuş, doğu ile batıyı, güney ile kuzeyi birbirine bağlayan kesişme noktası görevi görmüş. Bunu da Osmanlı dönemine kadar devam ettirmiş yerleşim yeri Komana. Tokat’tan önce Komana Antik Kenti varmış. Tokat ise onun koruyucu kalesi görevi görüyormuş. Bu açıdan bu çalışmalar çok önemli. Çünkü bu din merkezinde biz dini faaliyetlerin sürdürüldüğü yapılara ulaşacağız. Bunların içinde tapınaklar olabilir, festival için düzenlenmiş alanlar olabilir. Yine eğlenceye yönelik tiyatro, konser yapıları olabilir. Biraz daha kazıların ilerlediği yıllarda tapınak merkezinin bu yapılarına ulaşmayı biz öngörüyoruz. Erken ipuçları elimize geçmeye başladı. Kazı çalışmalarımız 2009 yılından beri devam ediyor” dedi.

“OSMANLI DÖNEMİNDE DE DEVAM EDEN BU YERLEŞİM, İZNİK İLE Kütahya ÇİNİLERİNE KADAR ESERLER ORTAYA KOYUYOR”

Yapılan kazı çalışmalarında Osmanlı, Danişment ve Bizans dönemlerini şuanda ortaya koymuş durumda olduklarını ifade eden Erciyas, “Bizans döneminden geçen yıl ortaya çıkardığımız kilise hem müzemize eserler kazandırdı hem de ziyaretçiler açısından önemli bir merkez haline geldi. Duvar resimleri ile mimari süslemeleriyle ve de içerisinden elde ettiğimiz kiliseye ait eserlerle gerçekten de Komana ve Tokat’ın Bizans dönemindeki önemli pozisyonunu ortaya koydu. Ama Bizans’tan daha sonra Anadolu’da Danişmentlerin egemenliklerini temsil ettiği bir yerleşim Komana. Yine o dönemde oldukça kuvvetli bir sur duvarı ile çevrili bu tepe üzerinde Danişmentliler’in de buraya yerleştiği, ticaret faaliyetlerinde bulunduğu, hatta İran’dan çanak, çömlek, seramik getirdiği, Polonya ile dahi iletişim içerisinde olduğu elde ettiğimiz sonuçlar arasında. Osmanlı döneminde de devam eden bu yerleşim, İznik ile Kütahya çinilerine kadar eserler ortaya koyuyor. Bu açıdan Komana’da ilk 6 yıllık çalışmalarımız verimli sonuçlar ortaya koydu. Bundan sonraki yıllarda da bu çalışmalarımıza devam ederek, tapınak merkezini ortaya çıkarma sonucuna ulaşmayı istiyoruz. Bu da demek oluyor ki ziyaretçilerin binlerce yılı bir seferde görebilecekleri bir ziyaret alanı Tokat içinde önemli bir turizm cazibesi olacak” diye konuştu.

İl Kültür ve Turizm Müdürü Abdurrahman Akyüz ise, Komana’dan çıkan eserlerin tarihe ışık tutacağını kaydetti. 6 yıldır devam eden kazı çalışmalarında önemli mesafe alındığını ifade eden Akyüz, Tokat’ta ayrıca Sebastapolis Antik Kenti ile Tokat Kalesi’nde de kazı çalışmalarının devam ettiğini kaydetti.

Arkeoloji Haber

Topraklarımız da çok güzel şeyler lakin hiç uğruna satılıyorlar