Nassi, Donna Gracia

Nassi, Donna Gracia

Gerçek adı Beatrice De Luna olan Donna Gracia Nassi , ailesinin engizisyondan dolayı İspanya'yı terk etmesinden sonra yerleştiği Portekiz'de doğdu. O zamanlar, Portekiz'de filizlenmeye başlayan antisemitizmden kurtulmak için Beatrice’in ailesi Hristiyan oldular ve adlarını değiştirdiler. Portekiz'de yaşadıkları süre içinde tüm aile Yahudi benliklerini sakladılar. Beatrice 18 yaşına gelince kendisi gibi, Yahudilikten Hristiyanlığa dönen Frederico'yla evlenmeye razı oldu. Çok kısa süren bu evlilik süresince Beatrice ile Frederico'nun bir kızları oldu.

Birkaç sene sonra, Frederico ölünce, Beatrice, büyük ağabeyinin oğullarını ve kız kardeşini yanına alarak kocasının kardeşinin yanına Anvers'e taşındı. Bu zaman içerisinde Beatrice ve kardeşinin kocası Diego yaptıkları ticareti genişletip, ticaret ağlarını paravan ederek birçok Yahudi'yi İtalya'ya, oradan da Osmanlı topraklarına geçirdiler. Başka Yahudilerin hayatlarını kurtaran Beatrice, daha sonra kendi Yahudi benliğini sorgulamaya başladı. Beatrice'in kız kardeşinin kocası öldükten sonra, tüm iş Beatrice'e kalmıştı. Bunu kıskanan Beatrice'in kardeşi Brianda kardeşini yeni taşındıkları Venedik hükümetine ihbar etti ve hapse attırdı.

Fakat bir süre sonra Osmanlı sarayındaki bir Yahudi doktorun aracılığıyla Beatrice kolayca hapisten çıkartıldı. Bu olaydan sonra Ferrera'ya yerleşen Beatrice ve ailesi orada Yahudi Cemaati ile ilişki kurup, Yahudi dininin gereklerini öğrenmeye başladılar. Beatrice o zaman, "İnsanın aslı, o kişinin gerçek kimliğidir" kanısına varmıştı.

1550 yılında Beatrice ve ailesi Yahudiliğini rahatça yaşamak için Ferrera'dan Osmanlı topraklarına yerleştiler. İstanbul'da, Ortaköy'e yerleşen aile, orada tekrar ticarete atılıp Hristiyanlık'tan Yahudilik'e tekrar bir dönüş gerçekleştirdiler. Beatrice de Luna adını Donna Gracia Nassi olarak değiştirdi. İstanbul'da Yahudi hastanesine maddi destek sağlayan Beatrice, artık Kutsal Topraklar için de bir şey yapmanın zamanı geldiğini düşünüyordu. Tiberia'da bir çiftlik satın alıp, her tarafa dut ağaçları ektirten Donna Gracia Nassi, kocasının da ölmeden önceki son isteğini yerine getirip onu Yeruşalayim tepelerine gömdürttü.

Bu arada Beatrice'in ticaret için kullandığı liman şehri olan Ancona'da, Yahudi aleyhtarlığı başlamıştı. Buna karşılık Dona Gracia Nassi ve diğer Yahudi tüccarlar Ancona'yı boykot ettiler. Fakat gelir kaynağı kesilen Ancona halkı, Yahudi cemaatini yok etmekle tehdit edince boykot sona erdi.

Bir Hristiyan olarak büyütülen ama aslen Yahudi olan, Yahudiliğinden her zaman gurur duyan, mutluluğu Osmanlı topraklarında bulan, kendini ailesine, Yahudiler'e ve dinine adayan Donna Gracia Nassi 1569 yılında İstanbul'da yaşama veda etti.

Muhteşem Senyora

Catherine Clement; Tercüme: Nuriye Yiğitler

Everest Yayınları;

Türkçe (Orijinal Dili: Fransızca); ISBN: 975-316-577-3; 13 x 19.5 cm; 433 s.; İstanbul Haziran 2001

Dona Gracia Nasi, Beatriz de Luna, ya da Senyora... Hangisini isterseniz... O, on altıncı yüzyıl devletleri içinde tek başına 'devlet' gibi dolaşan, bir efsane kadın, Engizisyon'un peşine düştüğü ama hiçbir zaman alt edemediği, devlet gibi bir kadın. İspanya'dan dinleri zorla değiştirilerek kovulan Marranoların 'Muhteşem Senyora'sı...

Senyora'yı ve zorla Hıristiyanlaştırılan Musevi kökenli Marranoları, başta İspanya olmak üzere Avrupa'nın birçok yerinden kovdular... Lizbon, Anvers, Venedik ve Ferrara; hiçbirinde kendilerine yeni bir yurt kuramadılar... Ve en sonunda onlara kucağını açan ve bağrına basan, Kanuni'nin 'muhteşem' dönemini yaşamakta olan Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul oldu...

Habsburg'ların, Venedik'in baş düşmanı, büyük bir servetin varisi olan bu güzel ve çekici kadın; bugün bile Marranoların, en çok bilinen ve en büyüleyici simgesi olan Senyora, Kutsal Topraklar'da sona eren muhteşem dünyevi yolculuğunda çok gizli, çok büyük bir aşk yaşadı; ne var ki hayatı boyunca en çok bu aşktan kaçtı ve en çok hep ona yakalandı... Aşığından kaçmak, ama ayrı kalmamak için de onu kızıyla evlendirdi...

Senyora ve yeğeni Jozef Nasi, aşk serüvenleri, din çatışmaları, siyasi güçle ve dönemin önemli olaylarının iç içe girerek kaynaştığı, alevler içindeki bir freskin kahramanları... Senyora, yazımı tam on yıl sürmüş gerçek bir roman; aynı zamanda Marranoların destanı, Dona Gracia La Senyora'nın ağıdı... Büyük ve yasak bir aşkın şarkısı...

(Arka Kapak)