Agnostisizm ve Septisizm Çatışması

Agnostisizm genel olarak dünya ve varoluşu yaratabilecek tanrı ya da tanrıların (tabi onların getirdiği metafizik ithamlarla birlikte) varlıklarının bilinemeyeceğini söyleyen, kuşkuculuk olarak da görülebilen bir fikir akımıdır. Türkçe'ye bilinemezcilik olarak geçmiştir.

Septisizm ise şüpheyi bir seviye daha yukarı götürerek metafizikle birlikte maddi olanı algılayan tüm insan duyularının da büyük bir yanılsama içinde olmadığının hiçbir garantisi yok der ve hem maddi hem metafizik olan tüm olgulara kuşkuyla yaklaşır.

Buradan septisizm ve agnostisizmin temel farkı rahatça görülebilir. Agnostisizm maddi olanın varlığını kabul eder ve duyu organlarının algılarından şüphe etmezken septisizm akla gelen ve gelebilecek her şeyden şüphe eder ve hiçbir konsepti olduğu gibi kabul etmez.

Agnostisizm kendi arasında ikiye ayrılır ,

1- Zayıf Agnostisizm: Bu fikire göre tanrı veya tanrıların varlığınını kesin bilgisine insanlık şimdiki bilgi seviyesiyle erişemez, erişilemeyen bir bilgi hakkında da çıkarımlar yapılamaz ve bu yüzden bilinmeyen olarak kalır.

2- Güçlü Agnostisizm: Bu fikri savunanlar ise tanrı veya tanrıların varlığının hiçbir zaman bilinemeyeceğini, çünkü bu tür kavramların insanın sınırlı akıl ve muhakeme yeteneğiyle asla kavranamayacağını belirtir.

Ben özellikle güçlü agnostisizmde bir kendi içinde çatışma durumu seziyorum. Şöyle ki, güçlü agnostisizm tanrı veya tanrıların kesinlikle bilinemeyeceğini onların insanlığın anlama seviyesinden çok ötede olduğunu söylerken dahi sanki onların çok ötede olduğunu ön kabul olarak almaktadır. Oysa ki fikrin kendisi tanrılar hakkında hiçbir bilgiye sahip olamaz veya yorum yapamayız derken bu görüşünü dahi bir yorumdan ibaret olan ön kabule dayanmaktadır. Bu ön kabulde belirttiğim gibi tanrıların bilgisinin çok ötede olduğudur.

Oysa biraz düşününce bilinemezciliğin kendisi gereği böyle bir yorumun dahi yapılamayacağı ve yaratıcının bilinme seviyesinin insandan çok daha üstün olduğu gibi bir kanıya varılamaması gerekir.

Belki de bizim bilgi seviyemizden çok aşağıda ve daha basittir? Öyleyse bu da aynı şekilde bilinemez ama bu çelişkili kaideden hareket ettiği için güçlü agnostisizmin kendi kendini çürüttüğü sonucuna varılabilir.

Zayıf agnostisizm kulağa biraz daha mantıklı gelse de, duyuların ve maddi alemin gerçekliğini kabul edip metafiziğin bilgisine şüpheyle yaklaştığı için, esasında o da çok gizli bir önkabul yapmaktadır ama bunu algılaması ilk başta biraz zordur.

O da şudur, esasında maddeyi ve duyuları başlangıç noktasında var kabul ederken bu kavramların bizzat metafizikle doğrudan ilgili olamayacağını, yani madde ve metafiziğin apayrı iki konsept olduğunu var sayarak hareket eder. Oysa ki zayıf da olsa agnostisizm kendi tanımı gereği eğer ki metafiziğin varlığını bilemiyorsa, onunla bizzat ilgili olabilecek olan madde aleminin de varlığını bilemez.

İşte bence zayıf agnostisizmde bu nokta gözden kaçırılıyor.

Bu durumda geriye elle tutulur sadece tek bir fikir kalıyor, ki o da septisizm.

Septisizm, ya da diğer adıyla şüphecilik, her türlü bilgi iddiasını mutlak bir şüpheyle karşılayan ve beşer,etik,ahlaki,sosyal,materyal,metafizik vb. akla gelebilecek hiçbir konsepti "doğru" ya da "gerçek" kabul edilemeyeceğini savunan görüştür. Buna göre mutlak doğru bilginin varlığından söz edilemez ve buna ulaşılamaz.

Üstelik bu sadece beşeri konseptlerle veya kurumsal ideolojilerle sınırlı değildir, bizzat maddi etkileşimler de buna dahildir. Yani şu anda yürüdüğümüzün, nefes aldığımızın veya yemek yediğimizin vb. garantisi yoktur. Algılarınız şu anda oturup bu yazıyı okuduğunuzu söylese de, meşhur Matrix filmindeki gibi bunun bir algı oyunu olmadığını kimse garanti edemez.

Öyleyse her şeyin illüzyonik bir aldatıcılık şüphesi varsa, bütün metafizik oyunların, tanrı ve tanrıların da aynı şekilde bir aldatmacadan ibaret olmadığını kim garanti edebilir? Ruhun ve hatta başarılı olmuş ve sonuçlar bizzat alınmış olsa dahi büyülerin, ezoterik geleneklerin vb. de aslında bir hiç olduğunu söyleyemez miyiz?

Aynı şekilde sosyolojik, psikolojik,majik, ezoterik, ekonomik vb. bütün materyal ve metafiziksel çıkarımların, tahlillerin esasında olduğu sanılan kaotik değişimlere uydurulmaya çalışılan fakat bir türlü tutturulamayan uyduruk şablonlar olmadığının garantisini verebilir miyiz ?

- Heretik

Zayıf agnostizmin bir çelişme durumu olduğu fikrine katılmıyorum ama güçlü agnostizm varlığı bilinemeyecek bir varlığı yücelterek kendini çürütüyor. Zayıf agnostizmde bir baside indirgeme durumu yok değil ama bir çelişki göremiyorum. Diğer yandan septisizmin mantıklı oluşuna da septik bir bakış açısıyla yaklaşıyorum; ya değilse?

Zayıf agnostizmin bir çelişme durumu olduğu fikrine katılmıyorum ama güçlü agnostizm varlığı bilinemeyecek bir varlığı yücelterek kendini çürütüyor. Zayıf agnostizmde bir baside indirgeme durumu yok değil ama bir çeşişki göremiyorum. Diğer yandan septisizmin mantıklı oluşuna da septik bir bakış açısıyla yaklaşıyorum; ya değilse?

Zayıf agnostisizmde katılmıyor oluşun aslında belirttiğim gibi sezilmesi zor bir önkabule dayanıyor. O da şu anki seviyeyle madde kabul edilebilir ama metafizik bilinemez denirkenki "metafizik ve madde tamamen bağımsızdır." önermesidir. Yani ben bu şekilde görüyorum ve eğer metafiziği şu anki bilgi seviyemizle bilemiyorsak aynı şekilde maddeden de emin olamayız diye düşünüyorum.

Güçlü agnostisizmde zaten aynı fikirdeyiz kendiyle çelişme durumunda.

Septisizmde ise aslında şüpheciliğin kendi kendinden şüphe etmesi ve şüphe etmeyi olumsuzlayıp aslında ya her şey gerçek ve eminsek, ya şüphenin varlığından şüphelenip gerçekliği bulursak ? gibi bir önermeyi getiriyorsun ve haklısın da. Çünkü dediğin gibi septisizm yapısı gereği bizzat kendini de olumsuzlayabilir. Ama bu durum onun tam tersinin doğru olduğunu kanıtlar mı? Bu da ayrı bir soru tabi.

Zayıf agnostisizmde katılmıyor oluşun aslında belirttiğim gibi sezilmesi zor bir önkabule dayanıyor. O da şu anki seviyeyle madde kabul edilebilir ama metafizik bilinemez denirkenki "metafizik ve madde tamamen bağımsızdır." önermesidir. Yani ben bu şekilde görüyorum ve eğer metafiziği şu anki bilgi seviyemizle bilemiyorsak aynı şekilde maddeden de emin olamayız diye düşünüyorum.

 

Güçlü agnostisizmde zaten aynı fikirdeyiz kendiyle çelişme durumunda.

 

Septisizmde ise aslında şüpheciliğin kendi kendinden şüphe etmesi ve şüphe etmeyi olumsuzlayıp aslında ya her şey gerçek ve eminsek, aslında şüphenin varlığından şüphelenip gerçekliği bulursak ? gibi bir önermeyi getiriyorsun ve haklısın da. Çünkü dediğin gibi septisizm yapısı gereği bizzat kendini de olumsuzlayabilir. Ama bu durum onun tam tersinin doğru olduğunu kanıtlar mı? Bu da ayrı bir soru tabi.

Zayıf agnostizmdeki görüşüne katılmama sebebim algılamamakla ilgili değil, tamamen farklı düşünmemle ilgili aslında. Metafizik ve madde eşdeğer kabul edilebilir ama senin gözünde. Tabii burada metafiziği yüceltirsek, güçlü agnostizmdeki yanlışa düşmüş oluruz yine. Bağımsız kabul etmek değeriyle ilgili bir bilgi sunmuyor. Zayıf agnostizmin duruşu çok ortada bence yine de, ne öyleyim ne böyle olayı güçlü agnostizmin çelişkisine rağmen zayıfta ayakta kalabilmiş durumda benim gözümde.

Septisizme gelirsek, kendi içinde çelişmemesine rağmen kendisini çürütebilen ama yine şüpheyle baktığımız için bir sonuç vermeyen bir durum söz konusu. Ne yardan ne serden diyorum buna da... Şüphe iyidir, sevgili çılgın nihilist.

Güzel konu bu arada, ty.

Sidar, sağ ol canım swh

Benim felsefe tarihinde gördüğüm en yaman agnostik filozoflardan biri immanuel kanttır . Numen ve Fenomen olarak dünyasal şuuru ikiye ayırmıştı . Numen kendi içinde , zaman ve uzaydan bağımsız , fenomenel dünyanın tezahürlerini yansıtan ve oluşturan temel yaratıcı kuvvetti . Ona göre aldatıcı olan şey ise içsel duyularımızdır . İçsel duyularımız ise zaman boyutunda bulunur ve zaman olmadan düşünülemezdi . Çünkü zaman içsel duyuların bir şekli ve maddesel olayların , nesnelerin eşzamanlı yada oldukça kısıtlı görünülmesine imkan veren bir aygıtsal tasarıdan ibaretti ...

İkinci olarak ta her türlü bilgi sadece fenomenel dünyada var olabilir . Bunun nedeni böylesi bir bilginin yapısal olarak daha ilk başta düalist olmasıdır . Bilinen ve bilen bir olmak zorunda ; Kavrayan ve kavranan iki şey olmalı . Durum böyle olduğu için numen farklılaştırılamaz ve farklılaştırılamaz olduğu için numen dünyada bilgi asla var olamaz .

Schopenhaur ise numenin istenç olduğunu söylüyordu . İrade herşeyin merkezi ve çekirdeği idi . Düşüncesine göre , eğer kendi içimizde gidebildiğimiz kadar derine inebilirsek varacağımız en son şey bir yaşama , hayatta kalma ve var olma isteği gibi bir şey olacaktır . Hayatta kalma içgüdüsü yani . Bu da insanların davranış şekilleri , özelliklede baskı altındayken ya da uç durumlardayken bulundukları düşünsel\davranış repertuarları ile test ediliyordu ona göre . He çeşit duygu ve düşünce iradenin değişik durumlarından , fenomenel tezahürlerinden ibaretti .

Arzuladığımız şeyler uyumlu istenç değilse , arzu ve neşe nedir ki ? . Tiksindiğimiz şeyler ile istencin çatışma içinde olması değilse , korku , şüphe ve üzüntü nedir ki ?

Belkide neden böyle düşündüğün hakkında , nlp veyahut sürüngen beyin \çekirdek inanç gibi şeyleri araştırman gerekir . İnanç ruha ve hayata dair bir olgudur bana göre . Salt anlamda tanrısal düzlemde değerlendirilmemeli inanç . Eğer bir adam güçlü agnostik veyahut sağlam bir ateist ise , kaosa inanıyordur , hayata güvenle açılma konusundaki şüphelerine inanıyordur falan ..