Spinoza'nın Politik İncelemesi ve Günümüz Öngörüleri

Floransalı Machiavelli'nin Tito-Livio adlı eserinin üçüncü kitabının ilk söyleminde belirttiği gibi ; "Bir Devlette, her gün, aynı insan bedeninde olduğu gibi, diğerlerine katılan bazı unsurlar vardır ve bunların mevcudiyeti zaman zaman bir ilaç tedavisini gerektirir; o halde, diyor, bazen bir müdahalenin Devleti üzerine kurulduğu ilkelere yeniden kavuşturması zorunludur. Eğer bu müdahale yapılmazsa hastalık giderek öylesine artacaktır ki, yokedilmesi için Devletinde yokedilmesi gerekecektir. Bu müdahele, diye ekliyor, raslantıyla vuku bulabilir ya da ihtiyatlı bir yasama sayesinde olabilir ya da nihayet, sıradışı bir erdem sahibi insanın bilgeliği sayesinde. Burada çok ciddi bir durum söz konusu olduğundan, eğer hastalık tedavi edilmezse, Devletin artık kendi erdemiyle değil, ama sadece mutlu bir talihle ayakta kalabileceğinden şüphe edemeyiz. Aksine, eğer uygun tedavi uygulanırsa, Devletin düşüşü dahil bir kötülüğün değil, ama az ileride göstereceğimiz gibi, karşı konulmaz bir yazgının etkisi olacaktır.

Akla ilk gelen çare, her beş yılda bir, bir ya da iki aylığına, senatörlerin ve tüm devlet memurlarının eylemleri üzerine soruşturma açmak, onları yargılamak, kararlar almak ve neticede Devleti ilkelerine kavuşturma hakkı olan yüce bir diktatörü başa getirmektir. Ama bir Devleti tehdit eden kötülükleri savuşturmak için, onun doğasıyla uyuşan ve onun kendi ilkelerinden çıkarılan tedavi çareleri bulmak gerekir; yoksa bir canavardan kurtulalım derken daha kötüsüne düşülür. Diktatörün iktidarı mutlak olduğundan, herkes için korku verici olmaması mümkün değildir, özellikle de, gerektiği gibi, belirli bir tarihten atanıyorsa; çünkü o zaman, herkes ün aşkıyla, aşırı bir istekle bu onuru dolaplar çevirerek ele geçirmeye çalışacaktır; ve barış zamanlarında erdemden çok zenginliğe bakıldığı kesindir, öyle ki, bir insan ne kadar gösterişliyse, o kadar kolay onurlara erişecektir.

Cicero'dan alıntılarsak, bir diktatörlüğün patırtısı iyi yurttaşlar için keyif kaçırıcıydı. Ve, kuşkusuz, bir diktatörün iktidarı, aynı bir kralınki gibi mutlak olduğuna göre, Cumhuriyet için büyük bir tehlikle yaratarak, geçici bile olsa monarşiye dönüşebilecektir. Bu doğrultuda Cumhuriyetin esenliği temin altına alınmış olmayacaktır.

Tractatus Politicus - Spinoza 1677

Çeviri - Murat Erşen

Konu için teşekkürler hangi olaylara hitap ettiğini anlamamak mümkün değil, bilhassa inanç stratejisi içinde söylemek yanlış olmaz, belirli bir fikir giydirilerek hareketlerini meşrulaştıran devlet kıyafetleri dar geldiğinde ya yama yoluna gidecek yada zamanın moda anlayışına göre kılık değiştirmesi gerekecektir.Aksi halde gücünü yitirecek ve çöküş aşamasına geçecektir.