Muazzez İlmiye Çığ

Sümerolog, tarihçi ve yazar Muazzez İlmiye Çığ (20 Haziran 2018) 104 yaşına girdi.

Çığ Sümer tarihine çok büyük katkılar yapmış ve bu konuda birçok kitap yayımladı. Çığ 32 yıl boyunca İstanbul Eski Şark Eserleri Müzesi’nde çalıştı.

Muazzez İlmiye Çığ, geçtiğimiz günlerde verdiği bir röportajda yaşamaktan bıktığını söylemişti.

“104 yaşında olduğumu düşündükçe şaşkına dönüyorum. Beklemiyordum. Ama artık bıktım yaşamaktan. Çok dertleniyorum. Kendimle ilgili değil ama etrafımda olup bitenler beni çok üzüyor. Çocuklarım, torunlarım için kaygılanıyorum, onlar için ödüm kopuyor.”

Muazzez İlmiye Çığ

1914 yılında Bursa’da doğan Muazzez İlmiye Çığ’ın ailesi Kırım kökenlidir. Ailesi 1919 yılında İzmir’den, daha güvenli olan Çorum’a göçmüştür. Ailesi sonra tekrar Bursa’ya taşınmış ve Çığ, 1926 yılında Bursa Kız Muallim Mektebi’ne (Bursa Kız Öğretmen Okulu) girer. 1931 yılında mezun olur ve babasının da öğretmenlik yapmakta olduğu Eskişehir’e tayin olur. Burada bir süre öğretmenlik yapar.

1936 tarihinde Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Hititoloji bölümüne kaydolur. Burada Nazi Almanyası’ndan Türkiye’ye iltica etmiş olan ve Ankara Üniversitesi’nde dersler veren Prof. Dr. Hans Gustav Guterbock’dan Hitit Dili ve Kültürü derslerini, Prof. Dr. Benno Landsberger’den Sümer ve Akad Dilleri ve Mezopotamya Kültürü derslerini alır.

1940 yılında mezun olduktan sonra İstanbul Eski Şark Eserleri Müzesi Çiviyazılı Belgeler Arşivi’ne uzman olarak atanır ve aynı yıl Kemal Çığ ile evlenir. Kemal Çığ sonradan Topkapı Sarayı Müzesi’nin 1970-78 yılları arasında müdürlüğünü yapar.

Muazzez İLmiye Çığ, müzede çalıştığı 31 yıl boyunca meslektaşı Hatice Kızılyay ve Dr. F. R. Kraus ile birlikte müzenin deposunda bulunan Sümer, Akad ve Hitit dillerinde yazılmış on binlerce tableti temizleyip, sınıflandırıp numaralandırır ve sonunda 74.000 tabletten oluşan çivi yazılı belgeler arşivini oluşturur. 3.000 tabletin kopyasını yapıp katalog halinde yayımlar.

1957’de Münih’teki Oryantalistler Kongresi’ne katıldı. 1960’da Heidelberg Üniversitesi’nde çalışmalar yaptı. 1965’de Roma’da sergilenen Hitit sergisini bu şehirden alarak Londra’ya götürdü. 1972’de emekliye ayrıldı. Bir süre yurtdışında yaşayan Muazzez İlmiye Çığ, 1988’de Philadelphia’daki Asuroloji kongresine katıldı.

Prof. Kramer’in History Begins at Sumer adlı kitabını Türkçeye çevirdi ve kitap 1990’da “Tarih Sümerle Başlar” adıyla Türk Tarih Kurumu tarafından yayımlandı. Kitabın çok ilgi görmesi üzerine 1993’te çocuklara yönelik Zaman Tüneliyle Sümerlere Yolculuk da dahil Sümer ve Hitit kültürlerini tanıtan 13 kitap yazdı.

Arkeofili