Birkaç Günde Oluşan Surtsey Adası

Dünya adeta gizemlerle ve keşfedilecek sayısız yerle dolu. İnsanlara ise bu gizemleri çözmek, keşfedilmemiş yerleri keşfetmek kalıyor. Elbette artık ayak basılmamış bir yer bulmak neredeyse imkansız olsa da insanların zamanla değişen ihtiyaçlarıyla doğru orantılı olarak merak edilen yerler de değişiyor. Dünya üzerinden kalan ev gizemini koruyan sayılı yerlerden biri de Surtsey Adası.

İzlanda’nın güney kıyısından yaklaşık 32 km uzaklıktaki bir volkanik ada olan Surtsey Adası 1963’te 130 metre derinlikte okyanus tabanından başlayarak meydana gelen volkanik püskürmeler sonucu oluştu.

14 Kasım 1963’te başlayan püskürme durduğunda tarihler 5 Haziran 1967’yi gösteriyordu ve o tarihte adanın boyutu 2,7 km²’lik yüzölçümüyle en geniş halini almıştı.

Dalga ve rüzgar nedeniyle küçülen adanın 2002 itibarıyla boyutu 1.4 kilometrekare.

Ancak adayı bu kadar özel kılan volkanik bir patlama sonucu oluşması değil o tarihten beri adaya girişlerin yasak olması.

Bunun sebebi ise adanın herhangi bir insan müdahalesi olmadan kendi ekosistemini oluşturmuş olması. 1965’te büyük ve boş bir volkanik alanda görülen yosunlar ilk yaşam belirtilerinin izleriydi.

Biyoloji ve doğa araştırmaları için oldukça elverişli bir ada olan Surtsey, volkanik hareketler devam ederken 1965 yılında doğal koruma alanı ilan edildi ve yalnızca birkaç bilim insanının girişine izin verildi.Günümüzde de sadece birkaç bilim insanı adaya girebiliyor, bu yüzden Surtsey dünya üzerinde girilmesi yasak olan sayılı doğal alanlardan biri.

Tüm bilim insanları adaya girmeden önce detaylı bir taramadan geçiyorlar, adaya dışarıdan herhangi bir tohumun girmemesi çok önemli.

Adayla ilgili en ilginç iddialardan biri ise bilim insanlarının adadan ayrılırken fark ettiği ve büyümekte olan domatesler…

Hikayeye göre bir bilim insanı yasaklara uymadı ve donmuş lavların üzerine dışkısını yaptı. Bunun bilimsel araştırmaları etkilememesi için hemen kaldırılması gerekiyordu. Bu yüzden domatesler hemen kaldırıldı.

Yasaklara uymayan bir bilim insanı yüzünden yetiştiği düşünülen domatesler kaldırılarak ada tekrar doğal sürecine sokuldu.

Adada insan müdahalesi olmaksızın yetişen ilk bitki yosun oldu. Fulmar ve guillemot adındaki iki martı türü de adanın ilk canlı türleri oldu.

Şimdilerde ise ada pek çok kuş türüne ev sahipliği yapıyor. Ayrıca adada foklar görülüyor, kıyıları katil balinaların ilgisini çekiyor.

Surtsey, 2008 yılında UNESCO Dünya Miras Listesine girdi ve Dünya Mirası ilan edildi. Birgün insanların adaya ayak basmasına izin verilir mi bilinmez…

Gözde Solak