Okuduğu kitaplar ve yazdığı telgraflar

ATATÜRK'ÜN OKUDUĞU KİTAPLARDAN...

Falih Rıfkı Atay anlatıyor: "İzin alıp Ata’nın odasına girdim; beyaz keten gecelik entarisi ile, geniş koltuğa bağdaş kurmuş dinleniyordu; elinde bitirmek üzere olduğu bir kitap vardı, bana;

Hoş geldin, otur bakalım... Elime bir tarih kitabı geçti... Bilmem ne zamandan beri okuyorum, dedi; hayretle sordum:

Yorulmadınız mı Paşam?

Hayır; yalnız gözlerim yaşarıyor, fakat onun da çaresini buldum. Birkaç metre tülbent aldırdım, işte gördüğün gibi parça parça kestirdim; ara sıra bunlarla gözlerimi kuruluyorum."

.......

Ata’nın Genel Sekreteri Hasan Rıza Soyak anlatıyor:

"Bir geziden Ankara’ya dönüşümde doğrudan Köşk’e gitmiş, Ata’nın özel hizmetine bakanlara ne durumda olduğunu sormuştum; ‘iki gün iki gecedir ki durmadan kitap okuyor; yalnız birkaç kere banyo yaptı ve koltuğunda dinlendi’ dediler."

.......

Gürbüz Tüfekçi, Atatürk’ün Okuduğu Kitaplar araştırmasında bu kitap tutkusunu ve kültür derinliğini rakamlarla yansıtıyor:

1800 dolaylarında Türkçe ve Fransızca kitap okumuş.

200 bin dolaylarında satır altı, kırmızı, mor kalemlerle çizilmiş.

Binlerce kenar notu ve dipnot yazmış.

Binlerce çarpı işareti koymuş.

ATATÜRKÜN KİTAPLIĞINDAKİ TÜRKÇE VE OSMANLICA KİTAPLARDAN BAZILARI

Ahmet Vefik Paşa : Lehçe-i Osmani

Ahmet Vefik Paşa : Lehçe-i Osmani

Mehmet Salahi : Kamus-u Osmani

Avram Galanti : Türkçede Arabi ve Latin Harfleri ve İmla Meselesi

Mehmet Ali : Tahsil-i Lisan-ı Alman

Nüzhet : Kendi Kendine Almanca

Ahmet Cevat : Türkçe sarf ve nahif

Kazım Nami : Türkçe Oku, Türkçe Yaz

Mithat Sadullah : Latin Harflerinin Türkçeye tatbiki

İbn Emin Mahmut Esat : Tarih-i Din-i İslam

Osman Bin Süleyman : Kamus

Lütfullah Ahmet : Hayat-ı Hazret-i Muhammet

Abdunnaim Bin Hasan : Ceridetül Evail ve Hamidetül Evahir

Ahmet Halit : İslam Büyükleri

Abdurrahmanil Cami : Tercüme-i Nefhatül İnsan

Mehmet Cemil : Hukuku Düvel

Katip Çelebi : Cihannuma

Feridun Bey : Feridun Bey Münşeatı

Mehmet Bin Sait : Kitabü'l Tabakatü'l-Kebir

Şemseddin Sami : Kamusu Alam (6 cilt)

Şemseddin Sami : Kamusu Okyanus

H.Z. Ülken : Aristo Metafizik

Süheyl Ünver : İbn-i Sina

Ahmet Rifat : Lügat-ı Tarihiye ve Osmaniye

M.Fuat : Amerika'da Tükler ve Gördüklerim

Rıza Tevfik : Kamus-u Felsefe

Cemal Paşa : Hatırat (1913 - 1922)

Mehmet Cemil : Sulhta ve Harpte Hukuku Düvel

Evliya Çelebi : Seyyahatname

Suphi : Tekmiletül'l-iber

Lütfi Simavi : Devr-i İnkılap

Mustafa Necip : Selimname

Osmanzade Taib : Hakikatü'l Vüzera

Ahmet Saip : Vaka-i Sultan Aziz

Ahmet Hilmi : Tarih-i İslam

Mazhar Fevzi : Hayr-i Sahil

Ziya Paşa : Endülüs Tarihi

Resulzade Mehmet Emin : Azerbaycan Cumhuriyeti

Ali Reşat : Tarih-i Osmaniye

Ali Reşat : Kurun-u Cedide Tarihi

Sebahattin : İttihat ve Terakki Cemiyetine Açık Mektuplar

Mahmut Esat : Tarih-i Dini İslam

Ahmet Mithat : İnkılap

Ahmet Cevdet : Kısas-ı Enbiya ve Tevarih-i Hulefa

Mustafa Efendi : Tarih-i Selanik

M. Şemsettin : İslam Tarihi

Ahmet Rasim : Osmanlı Tarihi

Necip Asım : Türk Tarihi

Mustafa Nuri Paşa : Netayic-ül Vukuat

Mehmet Zihni : Neşahir-ün Nisa

Mehmet Şemsettin : Mufassal Türk Tarihi

Ziya Gökalp : Türk Medeniyeti Tarihi

ATATÜRK'ÜN OKUDUĞU YABANCI KİTAPLARDAN BİRKAÇI

M. Roux de Rochelle : Etats-Unis D'Amerique

M. Dubois de Jancigny ve M. Xavier Raymond : Inde

M. Chopin : Russie

M. G. L. Domeny de Nenzi : Oceanique

Bary de St Vinvent : Iles de l'Ocean

M. Ph. Le Bas : Etats de la Confederation Germanique

M. Van Hasselt : Belgique et Hollande

M. Louis Lacrcix : Iles de la Grece

M. Louis Lacrcix : Chili, Paraguay, Uruguay, Buenos Aires

Champollion Figeac : Egypte Ancienne

M. J. J. Marcel : Egypte depuis la conquete des Arabes

Rozet et Carette : Algerie, Etats Tripolitains, Tunisie

Lavalle ve Gueroult : Espagne

M. Ph de Golbery : Histoire et Description de la Suisse et du Tyrol

M. G. Pauthier : Chine et son Description Historique

M. Chepin ve A. Ubicini : Provinces Danubiennes et Roumanies

M. Ph. le Bas : Suede et Norvege

Ferdinand Denis : Portugal

Ferdinand Denis : Afrique

Ferdinand Deniz - M. C. Famin : Bresil, Colombie et Guyane

M. Larenaudiere ve M. Lacroix : Mexique Guatamala Perou

M. Davezat : Iles de l'Afrigue

M. A. Tardieu, M. S. Cherubini : Senegambie et Guinee

M. N. Desvergers : Nubie, Abyssinie

Lacroix Yanoski : Italie Ancienne

M. Le Chevalier Artaud : Italie Sicile

Frederic Lacroix : İles Baleres et Pithyuse

M. Friess De Colonma : Histoires des Antilles

M. Elias Rensult M. Roux De Rochelle : Villes Anseatiques

M. Ferdinand Hoeger : Chaldee Assyrie Medie Babylonie

M. Neel Desverges : Arabie

S. Munk : Palestine Description Geographique historique et areheologique

Jean Yanosky ve M. Jules David : Syrie Ancienne et Moderne

M. Dubeux : Tatarie, Beloutchistan

M. V. Valmont, M. Xavier Raymond : Boutan et Nepal

Ernest Lqvi see ve Alfred Rambaud : Histoire Generale du IV e Siecle a nos jours (12 cilt)

Jean Jaures : Histoire Socialiste de la Revolution Française

Hilaire de Barenton : Le Mystere des pyramides

ATATÜRK'ÜN DİL DEVRİMİ SIRASINDA ÇALIŞTIĞI KİTAPLARDAN BAZILARI

H. F. Kuergic : Psychologie de Quelgues Elements des Langues Turques (1)

Vilhelm Thomson : Inscription de l'Orkhon

M. Guizot : Dictionnaire Universel des Synonymes

M. Brasseur de Bourburg : La Langue Maya

Hilaire de Barenton : L'Origine des langues des Religions et des Peuples

Telgrafları ;

ATATÜRK'ÜN GÖNDERDİĞİ ve ATATÜRK'E GÖNDERİLEN TELGRAFLARDAN...

Mustafa Kemal'in Askerlik Mesleğinden İstifa Mektubu

Annesi Zübeyde Hanım'ın, Atatürk'e Mareşal Rütbesi ve Gazi Ünvanı Verilmesi Nedeniyle Gönderdiği

Tebrik Telgrafı

Atatürk'ün, Annesinin Gönderdiği Tebrik Telgrafına Cevabı

Atatürk'ün, Başkumandan Olarak Ordumuzu Öven Telgrafı

İzmir'in Kurtarılması Nedeniyle Ordumuza Gönderdiği Teşekkür Mesajı

Lozan Konferansı'nda Türk Delegelerinin Başarılarından Dolayı, İsmet Paşa'ya Gönderdiği

Tebrik Telgrafı

Halide Edip'e Gönderdiği Telgraf

Ciddi Savaşlara Başlanacağına Dair Telgrafı

Sakarya Meydan Savaşı'nın Kazanlıdığına Dair Telgrafı

Cumhurbaşkanlığı'na Seçilmesi Üzerine Alınan Tebriklere Açık Teşekkürü

Balkan Anlaşması Üzerine, Yunanistan Cumhurbaşkanı'nın Tebriğine Verilen Cevap

Hatay'ın Bağımsızlığı Dolayısıyla...

Ankara Hukuk Mektebinin ilk mezunlarını kutlamak için yazdığı telgraf, 24 Temmuz 1928

MUSTAFA KEMAL'İN ASKERLİK MESLEĞİNDEN İSTİFA MEKTUBU

ERZURUM VİLAYETİ ALİYESİNE (YÜCE ERZURUM VALİLİĞİNE)

9 Temmuz 1919 - Erzurum

Mübarek vatan ve milleti parçalanmak tehlikesinden kurtarmak, Yunan ve Ermeni isteklerine kurban etmemek için açılan milli savaşmalar uğrunda milletle beraber serbest surette çalışmağa askeri ve resmi sıfatım artık engel olmaya başladı. Bu gaye-i mukaddese (kutsal amaç) için milletle beraber sonsuza kadar çalışmağa mukaddesatım (kutsal şeylerim) adına söz vermiş olduğum cihetle, pek aşıkı bulunduğum yüce askerlik mesleğine bugün veda ve istifa ettim. Bundan sonra milli ve kutsal gayemiz için her türlü fedakarlıkla çalışmak üzere sine-i millette (milletin bağrında) bir ferd-i mücahit (savaşçı kişi) suretiyle bulunmakta olduğumu tamimen arz ve ilan eylerim.

M. KEMAL

ANNESİ ZÜBEYDE HANIM'IN, ATATÜRK'E MAREŞAL RÜTBESİ ve GAZİ ÜNVANI VERİLMESİ

NEDENİYLE GÖNDERİĞİ TEBRİK TELGRAFI

27 Eylül 1921

"... Milletin hakkınızdaki bu sevgi ve itimadı, benim kadar kimseyi duygulandıramaz. Kız kardeşinle beraber alnından öperek ve bağrımıza basarak, seni tebrik ederiz."

ATATÜRK'ÜN, ANNESİNİN GÖNDERDİĞİ TEBRİK TELGRAFINA CEVABI

29 Eylül 1921

"... Benim için dünyevi mükafatların en yücesi olan tebrikatınızla mesut oldum."

ATATÜRK'ÜN, BAŞKUMANDAN OLARAK ORDUMUZU ÖVEN TELGRAFI

20 Eylül 1921

NEFERLERE

Kurtuluş için yaptığımız bu savaştan çok daha evvel sizi başka muharebe meydanlarında da tanımış idim. Dünyanın hiçbir ordusunda yüreği seninkinden daha temiz, daha sağlam bir askere rast gelinmemiştir. Her zaferin mayası sendedir. Kanaatinle, imanınla, itaatinle hiçbir korkunun yıldıramadığı demir gibi pak kalbinle düşmanı nihayet alt eden büyük gayretin için minnet ve şükranımı söylemeyi nefsime en aziz bir borç bildim. Sizin gibi kumandanları, zabitleri, neferleri olan millete, yad elleri altında köle olmak mümkün değildir. Bu defa Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin hakkımda yeni bir rütbe ve Gazi unvanıyla tecelli eden iltifat ve teveccühü, doğrudan doğruya size racidir. Milletin verdiği bu rütbe ile yükselen ordu, en şerefli, en ulu bir gaza ile mümtaz olan gene ordudur. Sizin kahramanlığınızla, sizin gösterdiğiniz nihayetsiz kahramanlıklar bu unvanı ve rütbeyi ancak size izafe ederek, bütün askerlik hayatımın en büyük sermaye-i iftiharı olarak taşıyacağım. Cenabı Hak giriştiğimiz kurtuluş mücadelesinde şerefli silah arkadaşlarıma kendilerinin temyiz eden asaletin, civanmertliğin, kahramanlığın hakkı olan kati halası nasip etsin.

Başkumandan Mustafa Kemal

İZMİR'İN KURTARILMASI NEDENİYLE ORDUMUZA GÖNDERDİĞİ TEŞEKKÜR MESAJI

9 Eylül 1922

Birinci, İkinci Ordulara; Beşinci ve Üçüncü Kolordu Komutanlığına

İlk verdiğim Akdeniz hedefine varmakta orduların gösterdiği gayret ve fedakarlığı hürmet ve takdirle yadederim. Elde edilen büyük zaferde gerçek yapıcı olan kıymetli arkadaşlarıma en samimi şekilde teşekkür eder, tebriklerimi bildiririm. Orduların bundan sonra verilecek hedeflerin elde edilmesinde de aynı istek ve fedakarlığı göstereceklerine itimadım tamdır.

Başkomutan Mustafa Kemal

LOZAN KONFERANSI'NDA TÜRK DELEGELERİNİN BAŞARILARINDAN DOLAYI, İSMET PAŞA'YA

GÖNDERDİĞİ TEBRİK TELGRAFI

Lozan'da Delegeler Heyeti Başkanı Dışişleri Bakanı İsmet Paşa Hazretleri'ne

Millet ve hükümetin zatıalilerine vermiş olduğu yeni görevi başarıyla sona erdirdiniz. Memlekete birbiri ardınca yaptığınız yaralı hizmetlerle dolu ömrünüzü bu defa da tarihi bir başarıyla taçlandırdınız. Uzun çarpışmalardan sonra vatanımızın barış ve istiklale kavuştuğu bu günde, parlak hizmetiniz dolayısıyla zatıalinizi, pek sayın arkadaşlarımız Rıza Nur ve Hasan Beyleri ve çalışmalarınızda size yardım eden bütün Delegeler Heyeti üyelerini şükran duygularımla kutlarım.

Gazi Mustafa Kemal

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı

Başkomutan

HALİDE EDİP'E GÖNDERDİĞİ TELGRAF

18 Ağustos 1921

Halide Edip Hanımefendi Hazretlerine

Garp Cephesi

Aceledir

Ordu safları arasında vatanımızın müdafaasına fiilen iştirak için şiddet-i arzu ile vuku bulan müracaat-ı vatanperveraneleri orduca memnuniyetle telakki olundu. Hizmet-i fiiliye-yi askeriyeye kabul ve Garp Cephesine memur edildiğinizi tebliğ ederim. Keyfiyet cephe kumandanlığına da iş'ar kılındı. İlk vasıta ile cephe karargahına müracaat ve oradan vazifenizin telakki buyurulması rica olunur.

Başkumandan Mustafa Kemal

CİDDİ SAVAŞLARA BAŞLANACAĞINA DAİR TELGRAFI

21 Ağustos 1921

Garp Cephesi

Şark Cephesi Kumandanı Kazım Karabekir Paşa Hazretlerine

Telgrafınızı Garp Cephesi karargahında aldım. Bir dağ ve bir fedakar kalsa dahi istiklal davamızın devam edeceği hakkındaki kanaati layetezelzelin Yunan Ordusu ile meydan muharebesine tutuştuğumuz bir anda tarafı devletinizden tekrar ve teyid edilmesi büyük inşirahı kalbi mucip oldu. Harekatı askeriye planımız tıpkı mütalaa buyurduğunuz gibi düşünülmektedir. Yalnız Ankara garbinde ciddi bir muharebe vermeyi mülahazatı umumiyeye nazaran zaruri görmekteyiz. Maahaza kuvvet ve vaziyetimiz dahi gayri müsait görülmektedir. Düşmanla muharebe teması hasıl olmuştur. Fevzi, İsmet Paşalarla beraber Garp Cephesi Karargahından selamlarımızı takdim ederiz.

Başkumandan Mustafa Kemal

SAKARYA MEYDAN SAVAŞI'NIN KAZANILDIĞINA DAİR TELGRAFI

13 Eylül 1921

Batı Cephesi Kumandanı İsmet Paşanın raporunun tamimi.

13 Eylül sene 337 vaziyetine dair Garp ordusu kumandanlığının raporu berveçhiati aynen tamim olunur. (13.9.337)

Başkumandan Mustafa Kemal

-------------------------------------------------------------------------

23 Ağustos sene 337 denberi devam eden Sakarya Meydan Muharebesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi ordusunun muzafferiyeti katiyesiyle neticelenmiştir. Üç gündenberi devam eden mukabil taarruzumuzun tesiriyle bugün 13 Eylül sene 337 öğleden evvel bütün düşman ordusu mağluben ve kamilen nehir garbına atılmış bulunuyor. Düşmanı bilafasıla takip ediyoruz.

Garp Cephesi Kumandanı

İsmet

CUMHURBAŞKANLIĞI'NA SEÇİLMESİ ÜZERİNE ALINAN TEBRİKLERE AÇIK TEŞEKKÜRÜ

1 Kasım 1923

Cumhuriyet Riyasetine intihabım münasebetiyle memeleketin her tarafından aldığım samimane tebrikata ayrı ayrı cevap yetiştirmekte teahhurat olabilmesi ihtimaline binaen umumi olarak alenen takdimi teşekkürat eylerim.

Reisicumhur

Gazi Mustafa Kemal

BALKAN ANLAŞMASI ÜZERİNE, YUNANİSTAN CUMHURBAŞKANI'NIN TEBRİĞİNE VERİLEN CEVAP

11 Kasım 1934

M. Alexandre Zaimis Hazretleri

Yunan Reisicumhuru

Balkan anlaşma misakının imzası münasebetiyle Zatı devletlerinin tebriklerini büyük bir sevinçle aldım. Ve samimiyetle teşekkür ederim. Misaki imza eden memleketlerin devlet adamlarının anlayış ve uzağı görüşleri mahsulü olan bu misak ile Balkanlarda bir sükun ve saadet devresi açtıklarını görmekle bahtiyarım. Asil Yunan milleti ile Türk milleti arasında mevcut olup bütün Balkan milletlerinin birbirleri ile kardeş olmaları yolunda inkişaf eden dostluğun bu vesile ile bir kere daha teeyyüt ettiğini görmekten sureti mahsusada zevk duymaktayım.

Gazi Mustafa Kemal

Türkiye Reisicumhuru

HATAY'IN BAĞIMSIZLIĞI DOLAYISIYLA...

27 Ocak 1937

Dışişleri Bakanının telgrafına verilen cevap

Hatay'ın varlığı Cenevre'de tasdik olunurken göndermiş olduğunuz telgrafı aldım. Türk ideal ve iradesinin, milletler arasında başka bir ufuk açarak tecelli ettirdiği bu başarı münasebetiyle kıymetli çalışmanızın yüksek değerini bir kere daha takdir ettim. Sizi ve gayretli murahhas arkadaşları tebrik ederim.

K. Atatürk

ANKARA HUKUK MEKTEBİ'NİN İLK MEZUNLARI KUTLAMAK İÇİN YAZDIĞI TELGRAF

24 Temmuz 1928

Ankara Hukuk Mektebi Tedris Heyeti Reis Vekili Cemil Beyefendiye,

Ankara hukuk Mektebinin ilk mezunlarını ve profesörlerini tebrik, ve mezun efendilerin memlekete hayırlı hizmetlerde bulunmalarını temenni ederim.

Reisi Cumhur

Gazi Mustafa Kemal