Kac tane ucan balon bir insani ucurabilir?

Bu deneyi ilk olarak ABD California'da Larry Walters, bildigimiz cocuklar icin olan ucan balonlarla degil meteoroloji balonlari ile yapmistir. Larry 42 tane balonu kendine baglamis, kendisi de aluminyum bir sandalyeye oturmus, emniyet olsun diye de yere bir halatla baglanmis. Tam yukselmeye baslarken yere bagli halat kopmus ve kontrolsuz bir sekilde 5,000 metreye kadar yukselmis.

Bundan sonra yaninda bulunan tabanca ile yuksekligi kontrol icin balonlari tek tek patlatmaya baslamis. Bu arada yaninda bulunan telsizle yakindan gecebilecek ucaklari ikaz etmeyi de ihmal etmemis. Balonlari tek tek patlatarak inerken biraz da sanssizligindan, balonlari baglayan teller elektrik hatlarina takilmis ama sonunda yere sag salim inmeyi basarmis.

Bu ustun basarisindan dolayi takdir bekleyen Larry'e ulusal havacilik kurallarini ihlal etti diye ilgililer cok kizmislar ve cezalandirmaya karar vermisler. Bu hikayenin gerisi bilinmiyor ama biz hesap yolu ile kac ucan balon bir insanin ayagini yerden kesebilir bulabiliriz. Bir litre helyum 0,18 gramdir.

Bir litre hava l gramdir diye bilinir ama onun yuzde 80'inin nitrojen oldugunu dusunursek bir litre hava, hemen hemen saf nitrojen kadar yani l ,25 gramdir diyebiliriz. Yani bir litre helyum, bir litre havadan yaklasik l gram daha hafiftir. 30 santimetre capindaki bir balonu tam kuresel dusunup hacmini hesap edersek 14.137 santimetrekup yani 14 litre eder. Helyumun bir litresi havadan l gram hafif olduguna gore bu balon ucuna baglanan 14 gram agirligi havaya kaldirabilir (balonun kendi agirligi ve ip ihmal edilerek).

Diyelim ki cocugunuz 30 kilogram agirliginda. Her biri 14 gram kaldirma gucundeki balonlardan 2.150 tanesini alip eline verirseniz, bir anda yaninizdan kaybolup havalandigini gorebilirsiniz, tabii teorik olarak. Eger daha buyuk, 3 metre capinda bir kac balon bulabilir ve helyumla sisirebilirseniz 55 kilogram agirligindaki esinizi kaldirmaya 4 tanesi yetecektir.

30 metre capindaki bir balon ise 14 ton agirligi kaldirabilir. Bu nedenle balon, zeplin turu hava araclarinin hacimleri cok buyuktur. Aslinda bir litresinin agirligi 0,09 gram olan hidrojen bu isler icin idealdir ama cok yanicidir, en ufak bir kivilcim, patlamasina neden olabilir.

Hindenburg zeplininin bu nedenle basina gelenlerden dolayi zeplinle yolculuk tarihe karismistir. Helyum gazi kullanilarak tekrar eski gunlerine donmesi umitle beklenmektedir.