Klasik Müzikte Dönemler - Barok Dönem -

BAROK DONEM

Barok dönem, 1600 yıllarında başlamış ve yaklaşık 150 yıl kadar müzikte egemenlik sağlamıştır. İki önemli olay bu çağa damgasını vurur:

1600'lerde "opera" nın doğuşu, 1750'de ise J.S.Bach’ın ölümü.

150 yıla yayılan bir zaman dilimini etkileyen Barok akımı, kimi müzik tarihçilerine göre 2, kimine göre 3 aşamalı bir dönemdir. Fakat herkesin kabul ettiği ortak düşünce; son dönemin Johann Sebastian Bach'ın etkisi altında geçtiğidir.

Barok dönemle birlikte, müzik "kontrast" kavramı ile tanışır, bununla birlikte konçertolar devri de başlar. Ortaçağ ve Rönesans'ta ses şiddeti, hep aynı seviyede kullanılmaktayken, müziğin anlamını güçlendirmek için kullanılan ses düzeyinin alçalıp yükselmesi Barok dönemde keşfedilen ve gelişen, müzik işaretleriyle başlar. Hümanizm (İnsancılık) akımının etkisinde kalan bu dönem bestecileri, sözcük karmaşası yerine insani duyguların (öfke, acıma, korku, şiddet, sevgi vb.) rahatça belirtildiği besteler yapmaya başlarlar.

Barok dönemin bir diğer yeniliği; bu döneme kadar olan müzikal yapıda bulunmayan ve eserin başka bir bölüme geçeceğini veya bittiğini belirten bir olgunun kullanılmasıdır. Eserlerde kapanışlar ve geçişler daha güçlü yer alır.

Dönem için bir diğer yenilik de ses müziği ve çalgı müziğinin birleştirilmesindedir. Çalgı müziği büyük ilerleme gösterir. Yalnız çalgılar için bestelenen yapıtlar çoğalır. Aynı seslerdeki çalgılar birbirleriyle savaşırcasına, birbirleri ile karşıtlık oluşturarak eserlerde yerlerini alırlar.

Barok dönemin en gözde çalgıları klavsen ve harpsikort’tur. Bunlar seslerin hafif veya kuvvetli çıkmasına olanak sağlamayan bir düzeneğe sahiptiler. Oysa barok dönemde gelişen, müzikal anlatımı güçlendiren müzik sembolleri ve o dönemde ihtiyaç duyulan hafif ve kuvvetli çalımlar önemli bir unsur halini almıştı.

Barok dönemde icat edilmesine karşın dönemin bestecileri piyano için eser yazmazlar. Klavsene göre cılız bir sese ve sert tuşeye sahip piyanoya eser veren ilk besteci Muzio Clementi’dir. 1773’de daha 18 yaşındayken piyano için üç sonat yazmış, çalgıyı popüler hale getirmiştir. Bach gibi ünlü Barok dönem bestecilerinin günümüzde piyanoda çalınan eserleri aslında piyano için yazılmamıştır.

16. yüzyılın sona ermesiyle birlikte İtalyan besteciler madrigal adını verdikleri, şiirler üzerine çok sesli müzikler yazmaya başladılar. Dinsel temalar üzerine kurulu dramatik eserler olan oratoryolar, kökünü Roma’dan alırlar. Avrupa’ya yayılması ise Alman-İngiliz besteci George Frideric Handel sayesinde olmuştur. Örneğin; bugüne kadar gelmiş geçmiş en önemli oratoryo olan Messiah oratoryosu Handel tarafından İngiltere’de bestelenmiştir (1741).

Sonat, kendini barok dönemin ilk zamanlarında bulmuş bir başka müzik tarzıdır. İtalya’da sonat, yavaş ve hızlı dans parçalarından oluşan eserlere denir. İlk sonatlar, ya tek bir enstrüman ya da küçük bir grup için yazılırdı. 17. yüzyılın sonlarına doğru sonat formu, önce 'konçerto grosso' daha sonra ise 'konçerto' durumuna dönüştü. Bach’ın 'Brandenburg Konçertoları' konçerto grosso stilinin bu dönemdeki şüphesiz en iyi örneklerinden birisidir. Ayrıca en az Bach’ın olduğu kadar, Antonio Vivaldi’nin solo konçertoları da bu dönemin en önemli eserlerinden oldu. Bu arada İtalya’nın dışında da süit adı verilen dans parçaları yaratılmaya başlanmıştır.

17. ve 18. yüzyıllarda pek çok besteci, koruyucu sanat severlerin hizmetine giriyor, sanatlarını bir kazanç mesleği olarak sürdürüyorlardı. İşverenler daha çok soylular, hükümdarlar ve kiliseydi. Siparişlerin amacı türlü türlüydü. Ne yazık ki besteciler kalemlerini artık kendi kişiliklerini kanıtlamak için veya kendi duygularını aktarmak için pek seyrek kullanır olmuşlardı.

Klasik müzik Barok dönemde; evrensel bir dil taşımaya başlamış, ulusallıktan çıkıp tüm Avrupa ve dünyaya seslenmiştir.

DONEM BESTECİLERİ

-ALBINONI

-BACH

-CORELLI

-COUPERIN

-HANDEL

-LULLY

-PERGOLESI

-PLAYFORD

-PURSELL

-RAMEAU

-SCARLATTI

-VIVALDI