Hafıza kaybında kök hücre tedavisi

İlerleyen yıllarda kök hücre tedavisinin klasik tedavi metotlarının arasında yerini alacağı bir gerçektir. Zaten klinik ve deneysel çalışmalar da bu gerçekliği destekleyecek bir şekilde hızla devam ediyor.

Journal of Neuroscience'ın Ekim sayısında yayınlanan bir çalışmaya göre beyin hasarı oluşturulan farelerde kök hücre uygulamasıyla hafıza kaybının iyileştiği görüldü.

California Üniversitesi'nden Mathew Blurton-Jones, yaptığı çalışmada transplante edilen nöral kök hücrelerin beyin içinde uyumlu bir şekilde çalıştığını gösterdi. Bununla beraber, nörodejenerasyon veya nöral hücre kayıplarının sebep olduğu kognitif (kavramsal) bozuklukların düzelmesi Blurton'un sevindirici bulgularından oldu.

Blurton ve arkadaşları, fare hipokampüsündeki hafızada görevli olan hücreleri hasarladıktan sonra sağlıklı hayvanlara göre standart bir hafıza testi ile karşılaştırdılar. Her iki grup fare, bir birinden birkaç cm uzakta konumlanmış iki eş nesnenin bulunduğu kutuya konulduktan sonra, fareler kutudan uzaklaştırıldı ve objelerin yerleri değiştirildi. Fareler kutulara yeniden konulduklarında beyin-hasarlı hayvanlar objelerin ilk konumdaki duruma göre objelerin incelenmesi için geçen sürenin aynı olmasına rağmen, sağlıklı hayvanların inceleme süresinin kısaldığı tespit edildi.

Aynı uygulama hasarlı gruba kök-hücre uygulamasıyla tekrarlanınca, geçen sürenin kontrol grubuna yaklaştığı görüldü. Bununla beraber, kök hücre uygulamasıyla nöronlar arasındaki bağlantıları artıran bir enzimin (sinapsin) seviyesinin de arttığı gösterildi.

Transplante edilen hücrelerin olgunlaşması ve hipokampüs içerisinde doğru bağlantıların kurulması için 3 ay geçtiği belirtiliyor. Kanada, Research Institute of the Hospital for Sick Children'dan Paul Frankland, kendi çalışmalarında ise hücrelerin hafıza fonksiyonlarını yerine getirmesi için 6 haftanın yeterli olabileceğini gösterdi.

Blurton-Jones'un bulguları kognitif hasarların geri dönüşümünde kök hücrelerin kullanımını öneren ilk deneysel çalışmadır. Sonuçların umut vaat ettiği kesindir ama hayvan deneylerinden alınan sonuçların türe özgü olup olmadığının tespitinin yapılması gereklidir. Yüksek organizasyonlu canlılar içinde farklı türlerde denemelerin yapılmasının ardından elde edilen sonuçlar ışığında insan tedavisinde kullanılması düşünülebilir.