Velazquez ve Las Meninas / Aynanın Neresindesiniz ?

http://img401.imageshack.us/img401/7541/velasquez1656lasmeninasbd6.jpg

Fırçayı tutan sağ eli bir an hareketsiz kalır ve doğru anı yakalamak için bekler. Başını sol omzuna doğru eğen ressam, gözlerini bir noktada sabitler. Büyük bir dikkatle modeline bakar. Aslında yalnızca ressam değildir, resmi çizilene bakan. O an orada bulunan diğer yedi kişiden dördü, uyuklamakta olan bir köpek, hatta duvardaki tabloda resmedilmiş iki kişi bile gözlerini orada sabitlemiş gibidirler. Aynı noktaya bakan bu insanların gözbebeklerinde resmi yapılan şeyi yani kendinizi görebilirsiniz! Evet bu defa model sizsiniz. Hem de cansız bir tablodaki ressama modellik ediyorsunuz ve o tablodakiler sizi seyrediyor. Aynasınız ya da aynadasınız. Resimdesiniz veya resmin kendisisiniz...

Velazquez'in "Las Meninas-Nedimeler" isimli tablosu, bakanın bakılan olduğu ve tablonun kişilerin arasına katıldığı tek resim olarak tanınır. Las Meninas'ın farkı bu kadarla kalmaz. Özne ve nesne, seyirci ile model öylesine iç içe geçmiştir ki, tabloya bakarken realiteyi sorgularsınız. (Yoksa tablo size bakarken mi demeliydim?) Bakan ve bakılan kimdir? Bir tablo, siz seyircisine hangi hakla 'görülen şey' muamelesi yapar, kendisi gören midir ki? Oysa hani hep biz görendik... Birden bire içinize içinize bakıldığını farkeder, ensenizde bir soğukluk hissedersiniz. Avcıyken, av olmak gibi bir şey. Tablonun içinde bir yerdesiniz ama kendinizi göremiyorsunuz. Çünkü ressam asıl resmi (acaba bu tabloda kaç asıl resim var?) haliyle kendisine doğru çevirmiş. Size bakıyor ve sizi ölümsüzleştiriyor. Velazquez, Tanrı rolünde o heryerde resmin içinde ve dışında. Kavramlar birbirine geçmiş, ters yüz edilmiş. Resimle aranızda bir ayna var. Siz aynanın öte tarafındasınız (yoksa içinde mi?)

Ve Theophile Gautier, bu resmi ilk gördüğünde haklı olarak soruyor; "Aman tanrım, tablo nerede?"

İspanya kralı IV. Felipe, kraliçe Maria Anna (ki bunlar tablonun içindeki tablodalar), ressamın kendisi, nedimeler, saray görevlileri ve küçük prenses (resim yapılırken oradalar) ilk anda sıradan bir kompozisyona bakar gibisiniz Ancak gördüğümüz herşey ne kadar gerçek?

Michel Foucault, "Kelimeler ve Şeyler", isimli kitabına bu resimden yola çıkarak başlar. Aynanın dibinden kimin yansıyacağını bilmiyormuş gibi yapmanın daha iyi olacağına inanır ve "Gördüğümüz şeyleri istediğimiz kadar anlatalım , görünen şey hiçbir zaman söylenen şeyin içine sığmaz ve söylenmekte olan şey imgeler, eğretilemeler, kıyaslamalar aracılığıyla istendiği kadar gösterilmeye çalışılsın, bunların ışıklarını saçtıkları yer gözlerin gördüğü değil de, sentaksın ardışıklığının tanımlandığı yerdir" der.

Velasquez, Las Meninas'ı yaparken "İnsan Bilimlerinin Arkeolojisi"nin yazılmasına ilham vereceğini tahmin edemezdi kuşkusuz. O, on yedinci yüzyılda başlayıp on sekizinci yüzyıla uzanan Barok sanatının resim alanındaki önemli temsilcilerinden biri.

İspanyol Barok resmi doruk noktasına Diego Rodriguez Silva Velazquez'le ulaşmıştır. Aykırılıklara, sınırsız olana ve değişime meyli olan Barok akım sonsuzluğu onun fırçasıyla arar. Parlaklığın oluşturduğu aydınlıkla karanlığın oluşturduğu zıtlık, görülenle görülmeyen arasındaki gizemli bağ Velazquez'in çerçevesinin dışına çıkmasının nedenidir. İşte bu yüzden Las Meninas'da insanlar resmedilmiş gibi değil gerçekten oradalarmış gibi dururlar ve biz nerede olduğumuzu sorgularız. Işıklar ve gölgeler dünyasında gerçekle gerçek olmayan arasında kendimize bir yer ararız.

çok güzel bir konu. teşekkürler..

benım cok hosuma gıttı umarım begnırsınız

M.Foucault'un kitabını okumuştum, yazıda güzel bir yazı.. tşk..

paylaşımın çok güzeldi teşekkürler.

tesekkurler eski;)

paylaşım herzaman:thumbsup:

çok güzel gerçekten ..teşekkürler.........