Nejat Birecik-Söyleşi...

http://img337.imageshack.us/img337/8616/dsc01133bn2.jpg

Kocaeli Büyük Şehir Belediyesi Tiyatroları Genel Sanat Yönetmeni Nejat Birecik...

Röportaj : İsa Karslı

Fotoğraf : Emre Satı

http://img215.imageshack.us/img215/4315/dsc01129tq7.jpg

Nejat Bey, Kocaeli şehir tiyatrolarını nasıl buldunuz? Beklentilerinizi karşıladı mı? Projeleriniz, hedefleriniz nelerdir?

Kocaeli büyükşehir belediyesi şehir tiyatroları benim çok yakından tanıdığım bir kurumdur. 1990 mezunuyum. 18 yıldır profesyonelim ve son 4 yılımı İstanbul büyükşehir belediye şehir tiyatrolarında genel sanat yönetmen yardımcısı ve yönetim kurulu üyesi olarak sürdürmekteyim ve kadrom orda geçici görev olarak buradayım. Oyuncu- sanatçı olmam sebebiyle bu tiyatroyu çok iyi tanıyordum. 10.yıl kurulmuş bu sene 10. yılını kutlayan Türkiye’nin üçüncü büyük ödenekli tiyatrosu. Nedir ödenekli tiyatro ne demek. Devlet tiyatroları, İstanbul şehir tiyatroları ve Kocaeli büyükşehir belediye tiyatroları. Ödenekli müfredatı, yönetmeliği olan yönergesi olan maliyeden kadrosunu alan çok özel çok dinamik bir tiyatro. Sayın. Işıl kasap oğlu beyefendiyi saygıdeğer büyüğümü sevgiyle yâd etmeliyim anmalıyım 10. yılda. Olan üstü güzel bir tiyatro kurmuş. Tiyatro çatmış temeli çatmış. Buranın yaptığı işlerden bütün ülkede duran hareket eden tiyatro camiasındaki sektördeki her şeyden haberi olan sanatçılar gibi benimde haberim vardı Kocaeli büyükşehir belediye tiyatrolarından. 8 saatlik hamlet oyunu ile kurulmuş, sokak çalışmaları, deprem zamanı sivil toplum örgütleriyle beraber olan çalışmalarını biliyoruz. Burası ödüle doymayan bir tiyatro, üstelik yurtdışında da bilinirliği olan bir tiyatro. Bu sebeple ben buranın ne olduğunu biliyordum dersime çalışıp geldim bu konuda bir sıkıntı çekmedim tabi ki küçük sıkıntılar oldu ama akil kişiler, denenmiş tecrübelere danışarak 4 ayda toparladım diye düşünüyorum çünkü geçen hafta 4 saat süren bir seçimsiz genel kurul yaptım, bütün sanatçılarla uyumlu antant içinde yeni sezona çok iyi bir şekilde hazırlanmaktayız.

http://img340.imageshack.us/img340/5766/dsc01123iq0.jpg

Kocaeli şehir tiyatrolarını evrelere ayırsak, ışıl kasapoğluyla başlayan, Yücel Erten Ragıp Savaş ve siz… Her birinin size göre Kocaeli şehir tiyatrosuna kazandırdığı en önemli atılım nedir ve sizin bu dönemlere ilişkin yanlış uygulamaydı dediğiniz bir uygulama var mı? Başarı çıtasını nerde devraldığınızı düşünüyorsunuz?

Bu soruyu bir Bürokrat yönetici olarak dikkatle cevaplamalıyım samimi sorunu. Belli bir milada kadar cevap verebilirim. Işıl Kasapoğlu ve Yücel Erten hocamızın bıraktığı döneme kadar esas olarak alıyorum buranın dinamiğini… Ondan sonrası çok çeşitli etmenlere bağlı bir dönem, o dönem hakkında konuşmayacağım çünkü bende önceki genel sanat yönetmeninin dönemi hakkında konuşmamı gerektirir. Bunu sulh sayarım, ayıp sayarım en kibar tabiriyle ama Yücel hocamızın görev süresinin bitimine kadar ki dönemi çok yüksek tanımlayabilirim. Ben aynı yüksekliğe çıkartmak durumundayım. Şöyle söyleyeyim bu tiyatroyu 10.yılında biraz açık denizde buldum onu “etik ve estetik” motorlarını elden geçirerek, yüzdürerek sığ bir limana çekmeye çabaladım ve başardığım düşünüyorum. Özellikle kurucu Genel sanat Yönetmenimiz IŞIL KASABOĞLUNU sevgiyle ve hürmetle yâd etmeliyim. Anadolu’da bir ütopya başarmış. Çünkü ben Ertuğrul Muhsin terbiyesiyle buraya geldim. Ertuğrul Muhsin’in vasiyetidir bu tür tiyatrolar onun için olağan üstü bir başarıyla kurulmuş bir tiyatro olarak tanımlıyorum burayı, Yücel hocamızın görev süresinin bitimine kadar…

Kocaeli büyükşehir belediyesi şehir tiyatrolarına, Kocaeli ye gelen Sanat Yönetmenleri kariyerlerini başarılarıyla ispat etmiş sanatçılardı.

Söylemiş olduğum gibi Yücel hocamızın görev süresinin bitimine kadar alıp kabul edebilirim.

Oyuz yazma yarışması başlattınız, bunun örneği çok. Sizin farkınız ise bu tarz bir yarışmayı ödenekli bir tiyatronun yapması, birinci olan oyunun ödenekli tiyatro repertuarına girmesi katılımcılar açısından tam bir vitrin olacaktır. Sizi tebrik etmek gerekir. Bu fikir nasıl oluştu biraz bahseder misiniz?

10.etkinliği olarak tanımlayabiliriz. 10.yılın huzuru hürmetine bir şey yapmak zorundaydım, çokta vaktim yoktu atandığımda eylül ayıydı ve10. Yıl bitiyordu nerdeyse, alt yapısını hazırladım bilgilerim bulgularım münferit çabalar dışında ödenekli tiyatroların bu tür bir yarışmaya tebessüm etmediği yolunda. Evet, toplum gerçekçi oyun yazma yarışması açtım çünkü ben oyuncu olarak, ağabeylerim yönetmen olarak tiyatro adamları hep yerli oyunun çok fazla olmamasından yakınırız. Oynanabilirliği olan çok fazla olan oyun olmamasından yakınırız. Hatta Türk tiyatrosunda dönem dönem bizi resesyona sürekler bir çeşit durgunluğa sürükler. Ödenekli tiyatroların bir tür borcu vardır topluma ve Türk tiyatrosuna… Nedir bu? Bizim kuruluş amacımızda şu yazar. “Yerli ve Yabancı klasikleri oyna, Türk tiyatrosunun yaratıcı atılımlarına önderlik et” çok basit bir mantıkla bu Türk tiyatrosunun yaratıcı atılımlarına önderlik etme misyonu taşıyan bir projedir. Maliyetsiz bir projedir. Ülkede çok önemli yazarı, yönetmeni, tiyatro eleştirmenin bulunduğu ve Genel Sanat Yönetmeni vasfıyla başında benim bulunduğum 7 kişilik üst jüri ve tiyatromuzun içinden geniş katılımlı, kurucu oyunculardan oluşan bir ön jüri olacak. Bir yıl süresi var. Bir dahaki yıl bunu ROMAN, Türk Romanını üst başlık göstermek suretiyle hedef göstereceğiz. Ondan sonraki yıl eyer olabilirse Türk hikâyelerini hedef göstereceğiz. Türk tiyatrosuna bir hareket getireceğini düşündüğümüz geçiştir ütopyamızdır bu.

Ve ödenekli tiyatro oynadı mı bir oyunu artık tiyatro klasiği haline gelecektir. Herkesin dikkatini çeker ve herkes oynayacaktır.

Evet kesinlikle. Bir yıl sonra en az iki yıl süreyle repertuar garantisi vereceğimiz, dereceye giren oyunlardan birine, çünkü birinci oyunu oynayamayabiliriz mesela kadrosu 60 kişidir. Ama üçüncü oyunu oynayabiliriz. Beklide birinci oyunu oynarız. Derece almış oyunlardan bir tanesini 2 yıl süreyle oynamayı düşünüyoruz ki buda çok iyi bir ödül olacaktır.

Şehir tiyatrolarının tiyatro okulu var. Kuruluşundan bu yana devam bir misyon fakat son yıllarda tiyatro okulu düzenli bir çizgide ilerlemiyor. Geçen yıl sınavla öğrenci kabul edildi dağa okul çeşitli sebeplerden dolayı kapatıldı. Bu yıl sizin dönemizde tekrar duyurular yapıldı fakat sınav yine iptal edildi. Sizce şehir tiyatrolarının tiyatro okulu açmalımı? Açacaksa nasıl olmalı? 10 yıldır devam misyon sürecek mi?

Işıl hocamızdan, Yücel hocamızdan bu yana buranın geleneğinde tiyatro kursları var. Doğrudur çokta önemli işler yapmış kurslar. Geçmiş 3 yılda bir takım kesintilere uğramış. Ben geldiğimde durdurulmuştu kurslar. Katılan arkadaşlar mağdur olmasın diye son öğrencileri sürelerini tamamlasınlar diye devam ettirme kararı aldım. Nihai hedefim belediye konservatuarını aktive etmek ve şehir tiyatrolarının vitrini olmasını sağlamaktır. Çok manidar bir şey olduğunu düşünüyorum. Çünkü 2008 bu tür aktiviteler, bu bir eğitimse bunun bir müfredatı, bir formasyonu olması zorunda. Düşünün ki benim kurucu oyuncularım aynı zamanda hocalar. Lisans düzeyinde ve lisansüstü düzeyinde 9eylül, Hacettepe, dil tarih coğrafya gibi konservatuarlardan mezun önemli oyuncular ve hocalar aynı zamanda. Neden İzmit belediye konservatuarı tiyatro bölümünü aktive etmeyelim şuan atıl bir biçimde duruyor. Bunun altyapı çalışmaları yapmaktayız. Burada tiyatro eğitimi son bulmayacak bilakis devam edecek ama başka bir formatta, konservatuar formatında olacaktır.

Geçen yıl Kocaeli Şehir Tiyatroları, İstanbul Devlet Tiyatroları, oyun atölyesi ve İstanbul şehir tiyatroları ile yaptığı oyun değişimi protokolü ile izleyici farklı oyunlar izleme fırsatı buldu. Oyun Atölyesi hırçın kız, İstanbul DT Ben Ruhi Bey nasılım oyunları Kocaali’ye geldi. Kocaeli de ayrılık oyunu ile İstanbul gitti. Sizinde böle bir düşünceniz var mı?

Bizim İstanbul şehir tiyatrolarıyla, bende yönetim kurulu üyesiyken oluşmuş bir protokolümüz var. O protokolü önümüzdeki sezon itibariyle aktive etmeyi düşünüyorum. Ama buradaki oyunlar İstanbul’daki, Tiyatro tiyatro Dergisi, Afife Jalenin ödül potasına girmesi için en az 7 oyun oynayacakları bir turne programları düşünüyorum o protokolü işleterek. Yine Devlet Tiyatrosu ile aynı şekilde paralel karşılıklı ilkesine dayalı alışverişler yapabiliriz ancak ödenekli tiyatrolar öncelikli olarak ödenekli tiyatrolarla alışverişe girebiliyor. Ödenekli tiyatrolar bir takım şaibeler yaratıyor. Onun için bir takım çalışmalar yapmaktayız yani özel tiyatrolara da gitmek için de çalışmalar yapmaktayız bu yasal mevzuat gerektiriyor. Önümüzde ki yıl o konuyu sonuçlandıracağız.

Hedefimiz Tiyatro tiyatro dergisi, Afife Jale tiyatro ödülleri potasına girmek istediğinizi söylediniz. Malumunuz bu ödüller genelde İstanbul içinde faaliyet gösteren özel, ödenekli ve Devlet Tiyatroları arasında paylaşılıyor. Bu düzeni bozacağınıza inanıyor musunuz?

Evet, benim çok üzüldüğüm bir durum. Van’da çok değerli çalışmalar yapıldığını biliyorum. Baktığınızda Diyarbakır DT, Adana, Erzurum, Bursa, Kocaeli şehir tiyatrosunda… Güzel işler yapılmak buna çok üzülmekteyim. Ama eminim ve dilerim ki bunun bir çağrısı olacaktır. Çünkü 2008’de Vana girmek ve bir oyun izlemek seçilmiş iki jüri üyesinin gidip de oyun izlemesi çokta zor bir şey değil. Aynı zaman da umarım organizasyonları yapanlara bir çağrı olur.

Kocaeli de devlet tiyatrosu açılması ile ilgili görüşleriniz nelerdir?

Burada bir ödenekli tiyatro var. İkinci bir oluşum keşke olsa ama öncelikli olarak burası için mi gerekli yoksa başka yerler için mi gerekli diye dönüşülmeli.

Kocaeli faaliyet gösteren diğer tiyatrolar yaklaşımlarınız nasıl? Takip ediyor musun? Destek oluyor musunuz?

Tabi ki tabip ediyorum. Çocuk tiyatroları faaliyetleri var. Ben ödenekli tiyatroların, özel tiyatrolara ağabeyli yapması gerektiğine inanıyorum. Tabi ki bunun yasal destekleyici mevzuat çalışmaları yapılmalı. Genel Sanat Yönetmeni Olarak ben çok duyarlıyım, özel tiyatrolara, sivil toplum örgütlerine sahnelerimi kullandırıyorum, dekor yardımı yapıyorum. Bu konuda ciddi bir duyarlılık içindeyim.

Vasıf Öngören OYUN NASIL OYNANMALI provalarına başlamışsınız. Oyun seçimleri ve repertuar politikanız nasıl?

Türk tiyatrosu bir resesyon içindeyse ki böyle olduğunu iddia etmiyorum ama bunu ön görüyorum bir katkımız olsun diye yapılan 10.yıl çalışmasıdır. Vasıf öngörenin oyun nasıl oynanmalıya karar verdik provaya başlayalı 22 gün oldu oyunda genç yönetmen, genç tasarımcı, genç dramaturg çalışıyor, hepside ilk kurum tecrübesini burada yapıyorlar. 20 Martta gösterime girecek. Vasıf Öngören erken kaybettiğimiz yazar, yönetmen, oyuncu ve kuramcı ve epik tiyatronun ilk örneklerinden. Onun bir görev azlettim onun oyununu seçmeyi,

Benim repertuar politikamın en önemli parçasıdır.

Repertuarımızda Derviş ve Ölüm Meşa Selimoviçin, John Osborne öfkesi, Güngör dilmen canlı maymun lokantası, kahvede şenlik var Sabahattin Kudret Aksal. Tır tiyatrosuna ünümüzdeki ingiltereden Türk yönetmen gelecek ve Romeo Juliet ve kısa kısas çıkartmayı düşünüyoruz. “Yol yol Shakespeare” adında bir projemiz var. Karadeniz sahillerini dolaşmak amacındayız.

Çocuk tiyatrosunda Türkiye bir ilk olacak projemiz var. Üst fuayede masal ve gölge odası yapıyoruz. 18/36 ay arasında ki yaş gurubuna hitap edecek. Haftada bir gün oluşturduğumuz masal odasında masal okuması yapacağız buda Türkiye’de ödenekli tiyatrolar arasında bir ilk diye düşünüyorum. İlk diye yapmadık gereklilikten dolayı yaptık. Üniversite ile çok ciddi çalışmalar içersindeyiz. Bir Pazar araştırması yaptırdık 500 denek üzerinde 3900 geçerli ankette çıkan sonuç %73 komedi oynamamızı istiyor halk. İlk etapta ben halkın bu çağrısına cevap vermemeyi önce belirli bir seviyeye getirmeyi düşünüyorum.

Bu yıl çıkan oyunlar RİTA ve YOLCU, Ritayı siz sahnelediniz. Oyunlardan memnun musunuz?

Rita kapalı gişe oynuyor önümüzde ki 3 haftalık biletlerimiz tükenmiş durumda tabi ki ben sahneledim diye dedin çok iyi bir oyun ve çok iyi oynandığı için kapalı gişe gidiyor. Yolcu ise ülkede Mevlana ile ilgili yapılan tüm çalışmaları inceledim. Mevlana mesnevisinden kimse yola çıkmamış. Mesnevisinde oyunlaştırılmış bir oyuna laboratuar çalışması yaptırdık dramaturg arkadaşlara. Çok görsel bir görsel seviye çıktı ortaya. Mayıs ayında Anadolu turnesine çıkacak.

Son olarak eklemek istedikleriniz?

Ben ne yapıyorsam burada ödeneli tiyatronun bilinci içinde yapıyorum. Evet, bir yükümlülüğüm var halka rağmen bir şeyi yapmamaya çalışıyorum. Türk tiyatrosu yaratıcı atılımlarına önderlik etme ev ödevi mide asla göz ardı etmiyorum. Yerli yabancı klasiklerinde ev ödevimiz olduğunu düşünüyorum. Halka rağmen olmamakla sanat sanat içindirin arasında hakkaniyetli, bilinçli, ilkeli bir yol arıyorum. Marka olmanın bilincini arıyorum.

http://img215.imageshack.us/img215/3434/dsc01128fi1.jpg

http://img340.imageshack.us/img340/2113/dsc01130pz3.jpg

Tiyatro Tiyatro Dergisi Mart 2008 Söyleşisi...

Ben ne yapıyorsam burada ödeneli tiyatronun bilinci içinde yapıyorum. Evet, bir yükümlülüğüm var halka rağmen bir şeyi yapmamaya çalışıyorum. Türk tiyatrosu yaratıcı atılımlarına önderlik etme ev ödevi mide asla göz ardı etmiyorum. Yerli yabancı klasiklerinde ev ödevimiz olduğunu düşünüyorum. Halka rağmen olmamakla sanat sanat içindirin arasında hakkaniyetli, bilinçli, ilkeli bir yol arıyorum. Marka olmanın bilincini arıyorum.

tşk.pithc. senin ve arkadaşınıneline sağlık...

bir sey degil birun...ben tesekkur ederim...

gerçekten güzel olmuş :)

ben sana tesekkur ederim eyges sen olmasaydın olmazdı...

ben roportajı yaptım ama sen fotoları çektin... bir bütün olmaz olmaz yani kısasa kısa!