Pınar Yolaçan' ın Meryemleri

-MARİA/MERYEM-

(Pınar Yolaçan)

Pınar Yolaçan'ın "Maria/Meryem" isimli Afrikalı kadın portre- fotoğrafları,

Yapı Kredi Kazım Taşken Sanat Galerisi'nde sergilendi.Sanatçının fotoğraflarında;

saten, kadifei tül, tafta kumaşlarla birlikte, plasenta, ciğer vb. iç organlarla

tasarlanmış elbiseler giydirilmiş, kasılmış, tedirgin olmuş, irkilmiş yüzleriyle siyah

kadınlar ve koç yumurtalarının elbisenin eksesuvarı olarak kullanıldığı şaşkın bir beyaz kadın

portresi yer alıyor. "Etin kumaş gibi, kumaşlar birlikte bedenlere giydirilmiş oluşu ile

etin aksesuar gibi kullanılışının çelişkisi" demek belki daha doğru.

Pınar Yolaçan daha önce de "Fanilr" isimli fotoğraflarını sergilemişti.Bu fotoğraflarda çok yaşlı

beyaz kadınlara, işkembe ve tavuk derisinden, aşağıya doğru sarkan giysiler giydirmişti.

Yer çekimine yenik yüzler, ölüme yazgılı oluşun göstergeleriydi.Ayrıca işkembe ve tavuk derisi,

öldürülmüşü düşündürdüğü için "Faniler" sergisi ölüm ve öldürülme durumlarını işaretliyordu.Öteki olarak kabul

edilenin, bedenle bütünleştirilmesi, yabancılaşmayı görünür kılıyordu...

Sanatçı 1981 yılında Ankara'da doğmuş.İki yıl Londra'daki St.Martins'de okuduktan sonra, 2001 yılında New York'tan

burs almış, o tarihten beri de New York'ta yaşıyor..."Faniler" ve Maria/Meryem" portre fotoğrafları New York'ta sergilenir.

"Faniler" daha çok ilgi görür. Çünkü Faniler'de beyaz kadınlar model oalrak kullanılmıştır. Toplumsal bilinçaltında siyah derili, hala ötekidir.

Sanatçı Unesco bursu kazanıp, Brezilya Bahia Adası'nda misafir sanatçı programına davet edilince, Bahia'da yaşayan Afrika kökenli siyah kadınların gerçeği ile karşılaşır....

(Bahia'lı kadınların evlerinde bütün Hristiyan evlerde olduğu gibi bir Meryem ikonu vardır.Afrika kökenli siyah kadınlar, kendilerine benzemeyen

bu kadından güç alırlar. Bu da bir başka yabancılaşma olgusu olsa gerek.Sanatçının işine "Maria/Meryem" ismini vermesi, siyah kadınların bedenlerini,

yaptığı giysilerle manipüle ederek kendilerine iki kere yabancılaşma durumunu görünür kılmak içindir.Yani yabancılaşmanın yabancılaşması...)

Yolaçan, “Meryem” serisinde kadın bedeni, sömürgecilik ve ölüm meselelerini ustalıkla birbirine bağlıyor. Sergi katalogunda yer alan söyleşide Yolaçan,

serginin adının neden Meryem olduğunu açıklarken şunları söylüyor:

“Batı portre geleneğinde çoğunlukla, dini kişilerin ve belli bir sınıfa ait olan insanların portreleri yapılmıştır, ben bir azınlık olarak kabul

edilen Afrika kökenli Brezilyalı Bahiana kadınlarını kullanarak bu geleneği tersine çevirdiğimi düşünüyorum. Projeme 'Maria' (Meryem) ismini vermemin

nedeni, seçtiğim modellerin çoğunun isminin gerçekten Maria olması ve bunun bölgedeki insanların geleneksel Katolik geçmişini göstermesi.

Ancak bu modellerin hiçbiri “Meryem”in klasik tasvirlerine benzemiyor.'

16. yüzyıl başlarında, Portekiz sömürgeciliğiyle dünyanın en büyük köle ticaretinin yapıldığı, Salvador Limanı'nın yakınında gerçekleştirdiği

projede Yolacan, neden portrelerinde Afrika kökenli kadınları kullandığı şu şekilde anlatıyor:

'Metropolitan Museum of Art’a giderseniz, Rönesans galerilerinde siyah tenli insanların yağlıboya portrelerine veya heykellerine rastlayamazsınız,

sadece objeler ve “ilkel”, Afrika’dan getirilmiş el işi eserlerle karşılaşırsınız. Rönesans'ın, kölelik ve Afrika’dan yoğun göçle ayni deneme

rastlamasına rağmen, sanat tarihi kitaplarında Avrupa manzaraları, beyaz erkekler ve ara sıra pahalı görünümlü kadife ve saten çarşaflarda sevişen

birkaç kadın dışında farklı bir şey göremezsiniz' diyen Yolacan ayrıca bu serisinde fotoğrafta belgelendirme meselesine de gönderme yapıyor.

Plasenta,ciğer, iç organlar

Sanatçının kullandığı kumaşlar, özel günlerin olduğu kadar, soyluluğun ve zenginliğin de göstergeleridir.Yoksul kadınların hiçbir zaman giyemeyeceği

kumaşları kullanarak bir çelişkiyi tespit ederken, plasenta,ciğer ve benzeri iç organları birleştirerek elbiseleri giyen kadınların tedirginliğini,kasılmışlığını,

irkilmişliğini belgelemeyi hedeflemiş.

Sanatçı, Afrika kökenli bu kadınların dramatik yaşantılarının, beklenmedik bir durumla karşılaşmışlıklarının, bir nesne gibi kullanılmışlıklarının tezahürünü,

tasarladığı bu elbiseler aracılığı ile yaratarak dolaylı olarak bir kez daha görünür kılarken, fotoğraflarda ışığın kullanımıylada Rönesans resmine gönderme yapar..