Thomas Stearns Eliot

Çağdaş Amerikan edebiyatının en ünlü yazarlarındandır. Şiir, tiyatro, eleştiri türündeki eserleriyle tanınmıştır. I. Dünya Savaşı’ndan sonra Fransa ve Almanya’da felsefe ve edebiyat okumuş, İngiltere’de Yunan felsefesiyle uğramış, 1927′de İngiliz vatandaşlığına geçmiştir. Eliot, kendini edebiyatta klasik; politikada krallık taraftarı; inançta ise Anglo-Katolik olarak tanıtır. Şiirde sınırlı temaları işleyen sanatçı, eleştiri dalındaki eseriyle 1948 Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır..

Önemli eserleri şunlardır:

Toplu Şiirler

Katedralde Cinayet (oyun)

Aile Toplantısı (oyun)

Eski ve Çağdaş Denemeler (deneme)

Burnt Norton (T.S. Eliot’un “Dört Kuartet”inden Birincisi)

“Yalnız tek bir merkez olsa da, insanların çoğu kendi merkezlerinde yaşar”. (Heraklit)

“Yukarı giden yol aşağı giden yolun aynısıdır”. (Heraklit)

- I -

Şimdiki zamanın ve geçmiş zamanın

Her ikisi belki de içindedir gelecek zamanın,

Ve gelecek zaman kapsanır geçmiş zamanda.

Eğer zaman hep buradaysa

Yakası bırakılmaz bütün zamanların.

Bir soyutlama olabilecek şey

Ölümsüz bir olasılık olarak kalakalır

Hüsnükuruntuların dünyasında yalnızca.

Olabilecek olan ve olmuş olan şey

İşaretler her daim varolan aynı şeyi.

Bellekte adımların yankısı

Geçmediğimiz geçitten aşağı geçerek

Hiç açmadığımız kapıdan

Girelim gül bahçesine. Yankılanır sözlerim

Böylece, zihninde.

Fakat hangi maksatla

Rahatsız etmeli ki gül yapraklı bir kasedeki tozu

Bilmem.

Diğer yankılar

Şeneltir o bahçeyi? Takip edelim mi?

Acele, dedi o kuş, bul onları, bul onları,

Köşeyi dönünce. İlk kapı arasından,

İlk dünyamızın içine, takip edelim mi

Ardıçkuşunun hilesini? İlk dünyamızın içine,

Oradaydılar, vakur, görünmez,

Devinmekte ağırlıksız, o ölü yapraklar üstünde,

Sonbahar sıcağında, titreşen hava boyunca,

Ve çağırdı o kuş, yanıtladı

Çalılık içinde saklı duyulmamış bir tınıyı,

Ve geçip gitti görülmemiş bir göz ışını, çünkü o güller

Bakılmış olan çiçeklerin biçimini almıştı.

Orada onlar misafir gibiydiler, ağırlanan ve ağırlayan.

Sonra gittik, ve onlar da, belirlenmiş bir şekilde,

Daracık boş sokaklar boyunca, her dem yeşil çemberin içine,

Boşaltılmış gölcüğün dibine bakmak için.

Kurut o gölcüğü, kurut o betonu, kahverengi kenarlı,

Ve o gölcük dolmuştu günışığının suyuyla,

Ve lotus doğruldu, usulca, usulca,

Yüzey kaydı ışığın yüreğinden,

Ve ardımızda kaldılar, yansıdılar havuzda.

Derken geçiverdi bir bulut, ve o gölcük boştu.

Git, dedi o kuş, çünkü o yapraklar çocuklarla doluydu.

Heyecanla saklanmış, gülüşler içeren.

Git, git, git, dedi o kuş: insanlık

Tahammül edemez çok fazla gerçekliğe.

Geçmiş zaman ve gelecek zaman

Olabilecek olan ve olmuş olan şey

İşaretler her daim varolan aynı şeyi.

- II -

Sarımsak ve safirler çamurda

Pıhtılaştırırlar tekerin gömülü dingilini.

Kandaki tiril tiril tel

Müzmin yaraların altında şakır

Yatıştırır haylidir unutulmuş savaşları.

Atardamar boyunca dans

Akkanın dolaşımı

Yıldızların yönelişince biçimlenmiş

Yükselir yaza ağaçta

Deviniriz devinen ağaç üstünde

Etkilenmiş yaprak üstündeki ışıkta

Ve işit sırılsıklam zeminde

Aşağıda, tazı ve yabandomuzu

Sürdürür yaptıklarını daha önce olduğu gibi

Fakat uzlaşmışlar yıldızlar arasında.

Dönen dünyanın dingin noktasında. Ne ten ne de tensiz;

Ne bir yerden ne de bir yere; dingin noktada, oradadır o dans,

Fakat ne tutuluştur ne de devinim. Ve süreklilik deme buna,

Geçmiş ve geleceğin topladığı yer. Ne bir yerden devinim ne de bir yere,

Ne yükseliş ne de çöküş. O noktayı saymazsak, o dingin noktayı,

Dans olamazdı, ve sadece o dans var.

Orada bulunmuştuk, tek söyleyebileceğim bu: neresi, söyleyemem.

Ve söyleyemem, ne kadar, çünkü bu zamanın içine yerleştirmektir onu.

Pratik arzudan içsel özgürlük,

Eylemden ve acı çekmeden kurtuluş, kurtuluş içsel

Ve dışsal zorlamadan, gene de kuşatılmış

Bir his inayetiyle, beyaz bir ışık dingin ve devinmekte,

Erhebung kımıltısız, dışarıda bırakmadan

Yoğunlaştırma, yeni ve eski bir dünyanın

İkisi de apaçık kıldı, anladı

Kısmi vecdini tamamlanmışlığın,

Kısmi dehşetin çözülmüşlüğünü.

Gene de geçmişin ve geleceğin zinciri

Örülmüş değişen bedenin zayıflığında,

Korur insanoğlunu tenin tahammül edemeyeceği

Cennetten ve lanetten.

Geçmiş zaman ve gelecek zaman

İzin verir birazcık şuura.

Şuurlu olmak zaman içinde olmamaktır

Fakat yalnızca zaman içindedir gül bahçesindeki o an,

Yağmurun vurduğu o çardaktaki o an,

Sis altındaki o esintili kilisedeki o an

Anımsanır; iç içe geçmiş, geçmişle ve gelecekle.

Yalnız zaman aracılığıyla fethedilir zaman.

- III -

Buradadır şefkatsizliğin bir yeri

Zaman önce ve zaman sonra

Kısık bir ışıkta: Gölgeyi

Fani güzelliğe döndürüp, yavaş devirle

Kalıcılık öneren, berrak sessizliğiyle

Biçimi kuşatan günışığı değil,

Ne de karanlıktır arındıran ruhu

Boşaltarak tensel olanı mahrumiyetle

Temizleyerek şefkati zamandan.

Ne çokluktur ne de boşluk. Sadece bir titreşim

Üstünden zaman geçmiş kasılmış yüzlerde

Şaşkınlıktan şaşkınlıkla şaşırmış

Hayallerle dolmuş ve anlamdan boşalmış

Yoğunlaşmadan kabarmış kayıtsızlık,

Döndürür fırıl fırıl insanları ve kağıt parçalarını,

Soğuk yel eser öncesinde ve sonrasında zamanın,

Sakat ciğerler soluk alıp verir

Zaman öncesi ve zaman sonrası.

Sayrı ruhların fışkırması

O solmuş, o uyuşuk havada

Taşınır Londra’nın kasvetli tepelerini süpüren rüzgârda,

Hampstead ve Clerkenwell, Campden ve Putney,

Highgate, Primrose ve Ludgate. Burada değil

Burada değil karanlık, bu cıvıldayan dünyada.

Alçal daha da, alçal sadece

Daimi yalnızlığın dünyasına,

Dünya değil dünya, fakat o dünya olmayan,

Dahili karanlık, yoksun kalış

Ve bütün mülkiyetlere el konuluş,

His dünyasının kurutuluşu,

Hayal dünyasının boşaltılması,

Ruh dünyasının çalışmaması;

Budur o tek yol, ve diğeri

Aynısıdır, devinimde değil

Fakat sakınmak devinimden; içgüdüsel

Devinirken dünya metalli yollarında

Geçmiş zamanın ve gelecek zamanın

- IV -

Zaman ve çan gömmüştü günü,

O kara bulut alıp götürür güneşi.

Bakar mı günebakan bize, filbahri

Düşer mi aşağı, eğilir mi bize; bükülüp serpilir mi

Kavrayıp sarılır mı?

Soğuk

Parmakları porsukağacının kıvrılıp

Sarksın mı bize? Yalıçapkınının kanadı

Yanıtladıktan sonra ışık ışığa, ve sustuğunda, o ışık suskundur

Dönen dünyanın o dingin noktasında.

- V -

Sözcükler devinir, müzik devinir

Zamanda sadece; fakat sadece yaşıyor olan

Ölebilir sadece. Sözcükler, konuşmadan sonra, erişir

Sessizliğin içine. Yalnız şekille, örüntüyle,

Sözcükler ya da müzik erişir

Sessizliğe, bir Çin vazosunun sessizce

Devinmesi gibi kendi sessizliğinde.

Kemanın devinimsizliği değil, nota sürdüğü sürece,

O değil sadece, fakat birlikte varoluş,

Ya da bitiş önünden gider başlangıcın diye söyle,

Ve bitiş ve başlangıç hep oradaydı

Başlangıçtan önce ve bitişten sonra.

Ve her şey heptir şimdi. Sözcükler gerilir,

Yarılır ve bazen kırılır, o yük altında,

Gerilim altında, değerden düşer, kayar, yok olur,

Çürür özensizlikten, durmaz yerinde,

Sessiz durmaz. Azarlayan, alay eden,

Ya da çene çalan feryat figan sesler

Saldırır onlara her zaman. En fazla

Çöldeki Kelime’ye saldırır ayartmaların sesleri,

O ağlayan gölge cenaze dansında

Avutulmaz korkunç hayalin gürültülü ağıtı.

Devinimdir örüntünün detayı,

On merdivenli figürde olduğu gibi.

Arzunun kendisi devinimdir

Kendi başına cazip değildir;

Aşk kendi başına devinimdir,

Devinimin bitişi ve nedenidir sadece,

Ebedi, ve arzu duymaz

Zamanın algılayışı hariç

Tutuklu sınırlamanın biçiminde

Arasında oluş-değil ile oluşun.

Ansızın güneşin bir ekseninde

Toz devinirken hâlâ

Yükselir o gizlenmiş kahkaha

Yeşillikler içindeki çocuklardan

Çabuk şimdi, burada, şimdi, hep –

Gülünç o israf edilmiş acıklı zaman

Uzanıyor önceye ve sonraya.

T.S.Eliot (1888-1965)

(1948 yılı Nobel Edebiyat Ödülü sahibi) .

bazı şairler ardı arkası kesilmeyen duygu yoğunluğu yaratır thomas eliot böyledir işte.

en güzel şiiri * çorak ülke *