Marcel Duchamp

( 28 Temmuz1887 Blainville-Crevon - 2 Ekim1968 Neuilly-sur-Seine) Fransız/Amerikalı sanatçı. Asıl adı Henri-Robert-Marcel Duchamp'dır. Yirminci yüzyıldaAvrupa ve Kuzey Amerika'nın en önemli sanatçılarından olmuş, II. Dünya Savaşı sonrası Amerika'da pop sanatı ve kavramsal sanat akımlarının temellerinin atılmasında etkili olmuştur.

http://www.fondation-langlois.org/e-art/images/catherine-richards/marcel-duchamp-le-grand-verre.jpg

http://www.leninimports.com/marcel_duchamp_postcard_1.jpg

http://www.chess-theory.com/images1/70102_marcel_duchamp_portrait.jpg

http://www.tate.org.uk/images/cms/12641w_marcelduchamp_bridestrippedbare.jpg

http://www.abdn.ac.uk/french/images/duchamp_large.jpg

http://www.stevenwolffinearts.com/dynamic/images/display/John_Clem_Clarke_The_Bride_Marcel_Duchamp_38_77.jpg

'hazır nesne' kavramı

1917 yılında yaptığı bir 'iş'ti bu duchamp'ın. öyle bir yapıtı bir sanat kategorisi olarak tanımlamak o tarihte zordu; bugün de öyle. heykel dense değildi ve ortada duran şeyi başka bir isimle adlandırmak da o günkü bilinç içinde olanaksızdı. duchamp, düpedüz bir pisuarı alıp, ters çeviriyor, bir ayağın üstüne oturtuyor ve 'çeşme' adıyla seyirciye sunuyordu. yapıtı, sanatçısı olarak, r. mutt diye sahte bir isimle imzalıyordu. böylece bir taşla birkaç kuşu vuruyordu. ilkin, klasik heykel kavramını kökünden değiştiriyordu.

heykel denilen şeyi 'yapılan' bir şey olmaktan çıkarıyordu duchamp. heykel artık 'yapılmış' bir şey olabilirdi. nitekim buradan hareketle, 'hazır nesne' (ready-made) kavramına sıçrıyordu. ikincisi, herhangi bir şey sanat yapıtı olabilirdi, bu mümkündü ama bazı şartlara bağlıydı. o şartlar hazır nesne anlayışının özünü oluşturuyordu. bir nesnenin, 'şey'in yapıt haline gelmesi ancak bir sanatçıya, onun mevcudiyetine bağlıydı. duchamp, pisuarı mutt sahte ismiyle bütünleştirirken sanatın bu anlamdaki metalaşmasına ve onu hazırlayan sanat-kapitalizm ilişkisine katı bir göndermede ve eleştiride bulunuyordu. bu, 20. yüzyılın belki de en önemli çıkışlarından birisi olan ve bir akım olmaktan öte bir zihinsel durum ve kabul olarak da devam eden dada anlayışının en ileri noktasıydı. dada'nın içinde barındırdığı eleştirellik, anarşizm bu değerlendirmeyle özünü buluyordu. üçüncüsü, 'neler hazır nesne olabilir' sorusuna verilmiş bir başka cevap idi. duchamp'a göre ancak kişisel bir tarihin izini, birikimini üstünde taşıyan olgular bu kategoriye dahil edilebilirdi. bu da gene 20. yüzyılda çok tekrarlanan hafıza, benlik, kimlik, aidiyet gibi kavramlara dayanarak yapılan sanatın ve new york pop akımının kaynağını meydana getiriyordu. kısacası, 20. yüzyılda, çok genel bir şey söylenecek olursa, tuval dışında yapılan sanatın babası duchamp'tı.

buna şunu da eklemek gerek: batı sanatı iki büyük koldan ilerler. insanın varoluşsal gerçeği, insanın 'karanlık' yanı bu yöndeki yapıtlarda irdelenir. genel olarak rönesans resminin ve 'insanlık durumu' yapıtlarının oluşturduğu birikim bu yöndedir. öteki alan, sanat yapıtının varlıkbilimi doğrultusunda gelişir. sanat nedir, sanat yapıtının gerçekliği nerede başlar türünden sorular, yani, sanat-felsefe ilişkisine dönük arayışlar ve sorgulamalar bu alanın sınırları içinde kalır. belki her dönemin ve her sanatçının temel meselelerinden birisi bu sorulara yanıt vermektir.

ama bu çığırın 20. yüzyılda doruğa ulaştığını ve kübizm'in buna da kaynaklık ettiğini söylemek gerekir. ama kübizm ve ondan, farklı açılımlar içinde türeyen soyut sanat bu sorunları maleviç'le doruğa ulaşacak biçimde tuval resminin sınırları içinde tutmuştur.

kaynak : hasan bülent kahraman (radikal)

Biyografisi

1887 Rouen yakınlarında Blainville'de doğdu.

1897-1907 Rouen'deki Corneille Lycee'de felsefe, tarih, belagat, aritmetik, fen, İngilizce, Almanca, Latince ve Yunanca içeren ağır ve akademik bir eğitimden geçti. Bu yıllarda izlenimcilik (empresyonizm), simya (alkemi), gizemli bilimler (okültizm) ile ilgilendi. 1904'te Paris'i ziyaret etti.

1908 Courrier Français gazetesinde çalıştı.

1910 Fovizm ile ilgilendi. Francis Picabia ile tanıştı.

1911 Futurizm, Orfizm ve biçim ayrışması uygulamaları ile ilgilendi. "Symbolic Overtones" çalışmaları yaptı. Simya ikonografisi "Bahar" adlı resmini etkiledi. Albert Poisson'un "Simyacıların Teorileri ve Sembolleri" adlı kitabı ile içiçeydi. Kübistlerin "Section d'Or" grubu ile çalışmaya başladı

1912 İki aylığına Münih'i ziyaret etti. "Merdivenden inen çıplak" adlı tablosu, Section d'Or sergisinden reddedildi. Temmuz ayında "Büyük cam"ın ilk eskizlerine başladı.

1913 St. Genevieve kütüphanesinde çalıştı. "Zaman ve Mekanı Ölçülendirme Sistemi"ni geliştirdi. "Şansın Yasaları" nı konu alan müzikal kompozisyonlar yazdı. New York'a gitti. Dev "Armory Show" sergisine "Merdivenden inen çıplak" ile katıldı. Resim skandal yarattı.

1914 İlk "Ready-Made"ini yarattı.

1915 Yeniden New York'a gitti. Francis Picabia ile buluştu.Arensberg ve Stieglitz'in katkılarıyla modern sanat sergisini açtı. "Büyük Cam" üzerine çalışmaya devam etti. New York Dada hareketinin merkez katılımcısı oldu. Zürih Dada ile bağlantı kurdu.

1917 "Dada ve Anti-Sanat kuramları doğrultusunda, Anti-Sanat niteliği taşıyan çalışmalar yaptı. "Bottle Rock", "L.H.O.O.Q." gibi manifestolarından sonra, New York'taki bir sergiye "R. Mutt" takma adıyla "Çeşme" ismini verdiği porselen bir idrar kabıyla başvurdu ve reddedildi.

1918 New York Dada ile Zürih Dada'nın biraraya gelmesini sağladı.

1921 Saçını kuyruklu yıldız (komet) biçiminde kestirdi. Her türlü sanatsal rekabetten ve kendini kanıtlama çabasından çekildi. Satrançla uğraşmaya başladı.

1926 Man Ray ve Marc Allegret ile beraber "Anemik sinema"yı yaptı.

1934 "Kendi güveyleri tarafından çırılçıplak soyulan gelin" ya da "Büyük cam" adlı toplu çalışmayı yayımladı. New York ve Paris modern sanat sergileri gibi bazı organizasyonlara yardım etmek dışında hiçbir sanatsal etkinlikte bulunmadı.

1920'lerden beri büründüğü içine kapanık tavrı daha da arttı.

1947 Paris'teki Sürrealizm sergisinin gerçekleşmesine büyük yardımı dokundu.

1967 Rouen müzesinde, kardeşleri yontucu Raymond Duchamp-Villon, ressam Gaston Duchamp ve ressam Suzanne Duchamp ile beraber retrospektif sergisi açtı.

1968 Neuilly'de öldü. Daha sonra hayatının son yıllarını ve daha önceki çalışmalarını özetleyen ikinci bir asamblaj açıklandı.

Kaynak